لغزش قیمتی چگونه اتفاق می‌افتد

Uniswap چیست و چگونه کار می کند؟

‏Uniswap مجموعه ای از برنامه های کامپیوتری است که روی بلاک چین اتریوم اجرا می شود و امکان مبادله توکن های غیرمتمرکز را فراهم می کند. با کمک تک شاخ ها (همانطور که در لوگوی آنها نشان داده شده است) کار می کند.

معامله‌گران می‌توانند توکن‌های اتریوم را در Uniswap بدون اینکه نیازی به اعتماد سرمایه‌شان به کسی داشته باشند، مبادله کنند. در همین حال، هر کسی می‌تواند کریپتو خود را به ذخایر خاصی به نام استخر نقدینگی قرض دهد.

در ازای ارائه پول به این استخرها، کارمزد دریافت می کنند.
چگونه این تک شاخ های جادویی یک توکن را به دیگری تبدیل می کنند؟ برای استفاده از Uniswap به چه چیزی نیاز دارید؟ بیایید بخوانیم

معرفی

صرافی های متمرکز ارز دیجیتال سال هاست که ستون فقرات بازار ارزهای دیجیتال بوده است. آنها زمان تسویه سریع، حجم معاملات بالا و بهبود مستمر نقدینگی را ارائه می دهند.

با این حال، دنیایی موازی در قالب پروتکل‌های غیرقابل اعتماد ساخته می‌شود. صرافی های غیرمتمرکز (DEX) به هیچ واسطه یا متولی برای تسهیل تجارت نیاز ندارند.

با توجه به محدودیت‌های ذاتی فناوری بلاک چین، ساختن DEXهایی که به طور معناداری با همتایان متمرکز خود رقابت می‌کنند، یک چالش بوده است.

اکثر DEX ها می توانند هم از نظر عملکرد و هم از نظر تجربه کاربر بهبود یابند.

بسیاری از توسعه دهندگان به راه های جدیدی برای ایجاد یک صرافی غیرمتمرکز فکر کرده اند. یکی از پیشگامان این امر Uniswap است. نحوه عملکرد Uniswap ممکن است کمی دشوارتر از یک DEX سنتی تر باشد. با این حال، به زودی خواهیم دید که این مدل مزایای جذابی را به همراه دارد.

در نتیجه این نوآوری، Uniswap به یکی از موفق ترین پروژه هایی تبدیل شده است که بخشی از جنبش مالی غیرمتمرکز (DeFi) است.

بیایید ببینیم Uniswap چیست، چگونه کار می‌کند، و چگونه می‌توان توکن‌های آن را لغزش قیمتی چگونه اتفاق می‌افتد به سادگی با کیف پول اتریوم تعویض کرد.برای خرید اتریوم کافیست به صرافی فراچنج مراجعه کنید.
‏

Uniswap چیست؟

‏Uniswap یک پروتکل تبادل غیرمتمرکز است که بر روی اتریوم ساخته شده است. به بیان دقیق تر، این یک پروتکل نقدینگی خودکار است.

هیچ دفترچه سفارش یا هیچ حزب متمرکزی برای انجام معاملات لازم نیست. Uniswap به کاربران اجازه می دهد تا بدون واسطه، با درجه بالایی از عدم تمرکز و مقاومت در برابر سانسور، تجارت کنند.

‏Uniswap نرم افزار منبع باز است. می توانید آن را خودتان در Uniswap GitHub بررسی کنید.

خوب، اما چگونه معاملات بدون دفترچه سفارش اتفاق می افتد؟ خوب، Uniswap با مدلی کار می کند که شامل ارائه دهندگان نقدینگی است که استخرهای نقدینگی ایجاد می کنند.

این سیستم مکانیزم قیمت گذاری غیرمتمرکز را ارائه می دهد که اساساً عمق دفترچه سفارش را صاف می کند. با جزئیات بیشتر به نحوه عملکرد آن خواهیم پرداخت.

در حال حاضر، فقط توجه داشته باشید که کاربران می توانند بدون نیاز به دفترچه سفارش، به طور یکپارچه بین توکن های ERC-20 مبادله کنند.

از آنجایی که پروتکل Uniswap غیرمتمرکز است، هیچ فرآیند فهرست بندی وجود ندارد. اساساً هر توکن ERC-20 را می توان تا زمانی که یک استخر نقدینگی برای معامله گران موجود باشد راه اندازی کرد. در نتیجه، Uniswap هیچ هزینه‌ای برای فهرست‌بندی دریافت نمی‌کند. به یک معنا، پروتکل Uniswap به عنوان نوعی کالای عمومی عمل می کند.

پروتکل Uniswap توسط هیدن آدامز در سال 2018 ایجاد شد. اما فناوری زیربنایی که الهام‌بخش اجرای آن بود، اولین بار توسط بنیانگذار اتریوم، ویتالیک بوترین، توصیف شد.
‏

Uniswap چگونه کار می کند؟

‏Uniswap معماری سنتی مبادلات دیجیتال را پشت سر می گذارد زیرا دفترچه سفارش ندارد. با طرحی به نام Constant Product Market Maker کار می کند که نوعی از مدلی به نام Automated Market Maker (AMM) است.

بازارسازان خودکار قراردادهای هوشمندی هستند که ذخایر نقدینگی (یا استخرهای نقدینگی) را لغزش قیمتی چگونه اتفاق می‌افتد نگه می دارند که معامله گران می توانند با آنها معامله کنند.

این ذخایر توسط تامین کنندگان نقدینگی تامین می شود. هر کسی می تواند یک ارائه دهنده نقدینگی باشد که ارزشی معادل دو توکن را در استخر سپرده گذاری کند. در ازای آن، معامله گران هزینه ای را به استخر می پردازند که سپس با توجه به سهم آنها از استخر بین تامین کنندگان نقدینگی توزیع می شود.

بیایید با جزئیات بیشتر به نحوه عملکرد این روش بپردازیم.

ارائه دهندگان نقدینگی با واریز ارزشی معادل دو توکن، بازاری را ایجاد می کنند. اینها می توانند ETH و یک توکن ERC-20 یا دو توکن ERC-20 باشند. این استخرها معمولاً از استیبل کوین‌هایی مانند DAI، USDC یا USDT تشکیل می‌شوند، اما این یک الزام نیست.

در مقابل، ارائه دهندگان نقدینگی “توکن های نقدینگی” را دریافت می کنند که نشان دهنده سهم آنها از کل استخر نقدینگی است.

این توکن‌های نقدینگی را می‌توان برای سهمی لغزش قیمتی چگونه اتفاق می‌افتد که در استخر نمایندگی می‌کنند بازخرید کرد.

بنابراین، بیایید استخر نقدینگی ETH/USDT را در نظر بگیریم.

ما بخش ETH از استخر را x و بخش USDT را y می نامیم. Uniswap این دو مقدار را می گیرد و آنها را ضرب می کند تا کل نقدینگی موجود در مجموعه را محاسبه کند.

بیایید این را k بنامیم. ایده اصلی پشت Uniswap این است که k باید ثابت بماند، به این معنی که کل نقدینگی در استخر ثابت است.

بنابراین، فرمول نقدینگی کل در استخر به صورت زیر است:X*Y=K

بنابراین، چه اتفاقی می افتد زمانی که شخصی می خواهد معامله ای انجام دهد؟
فرض کنید آلیس با استفاده از استخر نقدینگی ETH/USDT، 1 ETH را با 300 USDT خریداری می کند. با انجام این کار، او بخش USDT از استخر را افزایش می دهد و بخش ETH استخر را کاهش می دهد.

این به طور موثر به این معنی است که قیمت ETH افزایش می یابد. چرا؟ پس از انجام معامله، ETH کمتری در استخر وجود دارد و می دانیم که نقدینگی کل (k) باید ثابت بماند. این مکانیسم چیزی است که قیمت را تعیین می کند.

در نهایت، قیمت پرداخت شده برای این اتریوم بر اساس میزان تغییر نسبت بین x و y توسط یک معامله مشخص است.
شایان ذکر است که این مدل به صورت خطی مقیاس نمی شود.

در واقع، هر چه ترتیب بزرگتر باشد، بیشتر تعادل بین x و y را تغییر می دهد. این بدان معنی است که سفارشات بزرگتر به طور تصاعدی در مقایسه با سفارشات کوچکتر گرانتر می شوند و منجر به لغزش بیشتر و بیشتر می شود.

همچنین به این معنی است که هرچه استخر نقدینگی بزرگتر باشد، پردازش سفارشات بزرگ آسان تر است. چرا؟ در آن صورت، شیفت بین x و y کوچکتر است.
‏

Uniswap نسخه 3

فناوری پشت Uniswap تاکنون چندین بار تکرار شده است. به احتمال زیاد، اگر از Uniswap استفاده کرده اید، از Uniswap v2 استفاده کرده اید.

با این حال، همیشه پیشرفت های جدیدی در خط لوله وجود دارد. بیایید تاثیرگذارترین به‌روزرسانی‌های ارائه شده توسط Uniswap v3 را مرور کنیم.

بهره وری سرمایه

یکی از مهم‌ترین تغییراتی که با Uniswap نسخه 3 ایجاد می‌شود، مربوط به کارایی سرمایه است. ببینید، بیشتر AMM ها سرمایه بسیار ناکارآمدی دارند – یعنی بیشتر وجوه موجود در آنها در هر لحظه استفاده نمی شود.

این به دلیل ویژگی ذاتی این مدل x*y=k است که قبلاً مورد بحث قرار گرفت. به‌طور ساده‌تر، هرچه نقدینگی بیشتری در استخر وجود داشته باشد، سیستم می‌تواند سفارش‌های بزرگ‌تری را در محدوده قیمتی بزرگ‌تری پشتیبانی کند.

با این حال، ارائه دهندگان نقدینگی (LP) در این استخرها اساساً نقدینگی را برای منحنی قیمت (محدوده) بین 0 تا بی نهایت ارائه می کنند. تمام آن سرمایه برای سناریویی که یکی از دارایی های موجود در مجموعه 5x-s، 10x-s، 100x-s قرار دارد، در آنجا نشسته است.

اگر این اتفاق بیفتد، آن دارایی‌های بی‌کار تضمین می‌کنند که هنوز نقدینگی در آن بخش از منحنی قیمت باقی مانده است.

این بدان معنی است که تنها بخش کوچکی از نقدینگی در استخر در جایی است که بیشتر معاملات در آن انجام می شود.

به عنوان مثال، Uniswap در حال حاضر حدود 5 میلیارد دلار نقدینگی قفل شده دارد، در حالی که تنها حدود 1 میلیارد دلار در روز حجم دارد.

ممکن است فکر کنید این روش خاصی برای انجام کارها نیست، و به نظر می رسد که تیم Uniswap موافق است. Uniswap v3 این مشکل را برطرف می کند.
ارائه‌دهندگان نقدینگی اکنون می‌توانند محدوده‌های قیمتی سفارشی را تعیین کنند که می‌خواهند برای آن نقدینگی فراهم کنند.

این باید منجر به تمرکز بیشتر نقدینگی در محدوده قیمتی شود که بیشتر فعالیت های معاملاتی در آن اتفاق می افتد.

به نوعی، Uniswap v3 یک روش ابتدایی برای ایجاد یک کتاب سفارش زنجیره ای در اتریوم است، که در آن بازارسازان می توانند تصمیم بگیرند که نقدینگی را در محدوده قیمتی که تعیین می کنند، ارائه دهند.

شایان ذکر است که این تغییر به نفع بازارسازان حرفه ای نسبت به شرکت کنندگان خرده فروشی است. زیبایی AMM ها در این است که هر کسی می تواند نقدینگی را تامین کند و سرمایه خود را به کار گیرد.

با این حال، با این لایه اضافی از پیچیدگی، LP های “تنبل” نسبت به بازیکنان حرفه ای که می توانند به طور مداوم استراتژی خود را بهینه کنند، درآمد بسیار کمتری در کارمزد معاملاتی خواهند داشت. در عین حال، تصور جمع‌آوری‌کننده‌هایی مانند yearn.finance که روشی برای رقابتی ماندن در این محیط به LP‌های خرده‌فروشی ارائه می‌دهند، سخت نیست.

چطور عادت های بد را ترک کنیم

عادت های بد زندگی شما را مختل می کند و شما را از رسیدن به اهدافتان باز می دارد. آنها سلامت شما را از نظر روحی و هم جسمی به خطر می اندازند و انرژی و وقت شما را هدر می دهند.

پس چرا شما هنوز آنها را انجام می دهید؟ و مهمتر از همه، آیا کاری وجود دارد که بتوانید در مورد آن انجام دهید؟ چگونه می توانید رفتارهای بد خود را حذف کنید و به جای آن به رفتارهای خوب پایبند باشید؟

چطور عادت های بد را ترک کنیم

داشتن برخی عادت ها اغلب می تواند چیز خوبی باشد. برای مثال، وقتی به سمت محل کار رانندگی می‌کنید، لازم نیست فکر کنید که آیا باید به چپ بپیچید یا راست، مسیریابی تبدیل به عادت می شود.

ما می خواهیم مغزمان یاد بگیرد که چگونه کارها را بدون انرژی و تلاش انجام دهد. عادات یک ویژگی تطبیقی از نحوه عملکرد مغز هستند.

اما گاهی اوقات، عادت‌ها می‌توانند ما را به بیراهه بکشانند. خواه در هنگام غمگینی به غذای آرامش‌بخش روی بیاوریم، یا وقتی استرس داریم، سیگار بکشیم.

الیوت برکمن، مدیر آزمایشگاه علوم اعصاب اجتماعی و عاطفی دانشگاه اورگان می‌گوید از آنجایی که عادت‌ها برای شکل ‌گیری نیاز به تمرین و تکرار دارند، در مورد شکستن آن‌ ها نیز همین امر صادق است. برای از بین بردن این عادات مزاحم – هر چه که باشند – باید از یک سری اصول استفاده کنید.

عادت ها چگونه شکل می گیرند

چند عامل در مورد چگونگی شکل گیری عادات وجود دارد. ایده سوم یکی از اصلی ترین موارد است:

یادآور. یک محرک یا نشانه ای است که می تواند یک رفتار آگاهانه مانند شستشو یا احساسی مانند عصبی بودن باشد.

روال. این یک رفتار مرتبط با محرک است. محرک باعث می شود دست های خود را بشویید. همچنین احساس خشم باعث جویدن ناخن های شما می شود. انجام دادن کاری بارها و بارها می تواند رفتار را تبدیل به یک روتین کند.

پاداش. پاداش مرتبط با یک رفتار نیز به ایجاد عادت کمک می کند. اگر کاری انجام می دهید که باعث لذت می شود یا ناراحتی را تسکین می دهد، ایجاد لذت می تواند شما را به انجام دوباره آن ترغیب کند.

در ادامه چند راهکار وجود دارد که به شما کمک می کند این عادت های بد، قدیمی و سرسخت را ترک کنید.

همچنین مطالعه کنید: مشاوره ازدواج

محرک ها را شناسایی کنید

به یاد داشته باشید، محرک ها اولین قدم در ایجاد یک عادت هستند. شناسایی محرک های پشت رفتارهای همیشگی شما، اولین قدم برای عبور لغزش قیمتی چگونه اتفاق می‌افتد از آنهاست.

چند روزی را صرف پیگیری عادت خود کنید تا ببینید آیا از الگوهای خاصی پیروی می کند یا خیر.

به مواردی از قبیل آنچه در ادامه مرور می شود توجه کنید:

رفتار کجا اتفاق می افتد؟

چه زمانی از روز به وقوع می پیوندد؟

وقتی این اتفاق می افتد چه احساسی دارید؟

آیا افراد دیگری نیز درگیر هستند؟

آیا بلافاصله بعد از چیز دیگری اتفاق می افتد؟

فرض کنید می خواهید تا نیمه شب بیدار نمانید. پس از چند روز ردیابی رفتار خود، متوجه می شوید که اگر بعد از شام شروع به تماشای تلویزیون یا گپ زدن با دوستان کنید، تمایل دارید دیرتر بیدار بمانید. اما اگر مطالعه کنید یا قدم بزنید، زودتر به رختخواب می روید.

تصمیم می گیرید تلویزیون تماشا نکنید و گوشی خود را از ساعت 9 شب خاموش کنید. حذف محرک هایی از قبیل تماشای تلویزیون یا صحبت با دوستان در شب ها، دیر وقت بیدار نماندن را تسهیل می کند.

بر این تمرکز کنید که چرا می خواهید تغییر کنید

چرا می خواهید عادت خاصی را ترک کنید یا تغییر دهید؟ تحقیقات انجام شده نشان می‌دهد که وقتی تغییری برایتان ارزشمند یا مفید باشد، تغییر رفتارتان آسان‌ تر است.

چند دقیقه وقت بگذارید و به این فکر کنید که چرا می خواهید یک عادت را ترک کنید و مزایایی که در نتیجه تغییر مشاهده خواهید کرد کدام هستند. فهرست کردن این دلایل ممکن است به شما کمک کند به چند موردی فکر کنید که هنوز به ذهن شما خطور نکرده بود.

برای انگیزه بیشتر، دلایل خود را روی یک تکه کاغذ بنویسید و آن را روی یخچال، آینه یا مکان دیگری که به طور مرتب آن را می‌بینید نگه دارید.

دیدن لیست می‌تواند تغییری را که می‌خواهید ایجاد کنید را در ذهنتان تازه نگه دارد. اگر دوباره به این عادت های بد برگشتید، لیست به شما یادآوری می کند که چرا می خواهید به تلاش خود ادامه دهید.

برای ترک عادت های بد از حمایت یک دوست استفاده کنید

اگر شما و یک دوست یا شریک زندگیتان هر دو می خواهید یک عادت ناخواسته را ترک کنید، سعی کنید آن را با هم انجام دهید.

به هم بگویید هر دوی شما می خواهید سیگار را ترک کنید. مقابله با وسوسه ها به تنهایی می تواند سخت باشد. ترک عادت همراه با یک دوست، وسوسه را از بین نمی برد. اما ممکن است هنگام همراهی با شخص دیگری راحت‌تر با آنها کنار بیایید.

“تشویق موفقیت های یکدیگر و همدلی در زمان شکست ها، موفقیت ها را هدف قرار می دهد.”

یک دوست حتی اگر عادت بدی نداشته باشد که بخواهد آن را تغییر دهد همچنان می‌تواند از شما حمایت کند. در نظر داشته باشید که با یک دوست قابل اعتماد در مورد عادتی که می خواهید ترک کنید صحبت کنید. آنها می توانند در مواقع شک و تردید شما را تشویق کنند و اگر متوجه شوند که شما به عادات قبلی برگشته اید، به آرامی هدفتان را به شما یادآوری می کنند. ممکن است در حال حاضر دوست قابل اعتمادی نداشته باشید. در این شرایط می توانید از کمک یک روانشناس استفاده کنید. برای دریافت نوبت دکتر علوی از اطلاعات تماس انتهای همین صفحه استفاه کنید.

عادت های بد را با عادت دیگری جایگزین کنید

اگر رفتار ناخواسته را با یک رفتار جدید جایگزین کنید، به جای اینکه صرفاً سعی کنید رفتار ناخواسته را متوقف کنید، ممکن است ترک عادت راحت‌تری داشته باشید.

به خود بگویید می خواهید وقتی در محل کار گرسنه هستید به شکلات ها دست نزنید. اگر صرفا سعی کنید از شکلات پرهیز کنید، ممکن است زمانی که نتوانید در مقابل گرسنگی مقاومت کنید، دوباره به این عادت برگردید. اما آوردن یک ظرف میوه خشک و آجیل برای نگهداری در میز کار، گزینه دیگری برای میان وعده به شما می دهد.

با تکرار رفتار جدید، انگیزه پیروی از روال جدید ایجاد می شود. در نهایت، پس از مشاهده پاداش های عادت جدید (انرژی بیشتر و کاهش قند) میل به ادامه این رفتار ممکن است بر تمایل به دنبال کردن عادت قدیمی غلبه کند.

جایگزینی عادات مضر، مانند سوء مصرف مواد، با عادات مثبت می تواند فواید زیادی داشته باشد. اما مهم است که به یاد داشته باشید عادات “خوب”، مانند ورزش نیز ممکن است افراطی شوند. حتی خوراکی های “سالم” نیز در صورت افراط می تواند اثرات منفی داشته باشد.

برای خود یادآوری بگذارید

استفاده از برچسب‌ها، یادداشت‌های چسبناک یا یادآوری‌های بصری دیگر در هر جایی که رفتار عادت اتفاق می‌افتد، می‌تواند به شما کمک کند تا زمانی که چیزی شما را تحریک می‌کند، در مورد آن عمل تجدید نظر کنید.

در اینجا چند ایده وجود دارد:

آیا می خواهید عادت نوشیدن نوشابه را با هر وعده غذایی ترک کنید؟ سعی کنید برچسب‌های کوچکی را روی یخچال خود بگذارید که وقتی به سراغ یک قوطی نوشابه می‌روید، آنها را ببینید.

آیا سعی می کنید هنگام خروج از اتاق یادتان نرود که چراغ ها را خاموش کنید؟ روی کلید چراغ یا در برای خود یادداشت بگذارید.

آیا می خواهید کلیدهای خود را در مکانی مشخص نگه دارید تا مکرراً آنها را گم نکنید؟ در اولین جایی که وقتی به خانه برگشتید، ظرفی را برای کلیدهایتان بگذارید.

همچنین می توانید از گوشی های هوشمند برای یادآوری استفاده کنید. زنگ ساعت خود را تنظیم کنید و یک یادداشت انگیزشی برای خودتان اضافه کنید. مانند «زمان خاموش کردن تلویزیون» یا «پیاده روی بعد از شام، به یاد داشته باش که چقدر حس خوبی دارد».

برای لغزش ها آماده شوید

ترک یک عادت می تواند چالش برانگیز باشد، اگرچه ممکن است برخی از عادت ها را راحت تر از دیگران ترک کنید.

لغزش به الگوهای قدیمی بسیار آسان است، به ویژه زمانی که الگوهای جدید هنوز ثبات پیدا نکرده اند. تغییر سخت است. به یاد داشته باشید، مدتی طول کشید تا عادات جدید ایجاد شوند، بنابراین در یک روز آنها را از دست نخواهید داد.

سعی کنید از نظر ذهنی برای لغزش ها آماده شوید تا در صورت انجام این کار احساس گناه یا دلسردی نکنید. باید متعهد شوید که نکاتی را در مورد احساس خود در حین انجام این عادت مرور کنید.

سعی کنید از لغزش های خود درس بگیرید. در مورد آنچه منجر به شکست شده است با خود صادق باشید و در نظر بگیرید که آیا تغییر روندتان ممکن است به شما کمک کند بیشتر به اهدافتان نزدیک شوید.

ذهنیت همه یا هیچ را کنار بگذارید

شما احتمالاً در هنگام تلاش برای ترک یک عادت و رسیدن به یک برنامه جدید رفتاری، چند بار دچار لغزش خواهید شد. جلوگیری از احساس ناامیدی و شکست در هنگام لغزش داستان دیگری است.

اگر دوباره به یک عادت قدیمی برگردید، لغزش قیمتی چگونه اتفاق می‌افتد ممکن است تعجب کنید، “آیا واقعا می توانم این کار را انجام دهم؟” ممکن است به خودتان شک کنید و تمایل به تسلیم شدن پیدا کنید.

به موفقیت های خود نگاه کنید. شاید شما در حال تلاش برای ترک سیگار باشیدد. برای 3 روز متوالی موفق می شوید. در روز چهارم سیگار می خرید و بقیه شب را با احساس شکست می گذرانید.

سیگار پس از چند روز بدون سیگار کشیدن، روزهای گذشته را از بین نمی برد. به یاد داشته باشید، فردا می توانید یک انتخاب متفاوت داشته باشید.

شما به دنبال زندگی در مسیر خاصی هستید تا صرفا رسیدن به کمال. به جای تمرکز بر هدف نهایی خود، این را در نظر بگیرید: هر کاری که انجام می دهید بیشتر از آن چیزی که می خواهید، خوب است.

برای ترک عادت های بد از گام های کوچک شروع کنید

سعی در کنار گذاشتن چندین عادت همزمان دارید؟ تصویر یک خود جدید و بهبود یافته می تواند یک انگیزه قوی باشد، به خصوص زمانی که برای اولین بار تصمیم می گیرید عادات ناخواسته را تغییر دهید.

این برنامه ریزی گاهی اوقات می تواند کارساز باشد. اگر این عادات با هم همراه باشند، ممکن است به راحتی به آنها رسیدگی کنید. برای مثال، اگر می‌خواهید سیگار و الکل را ترک کنید، و همیشه این دو کار را با هم انجام می‌دهید، ترک هر دو به یکباره ممکن است منطقی‌تر باشد.

بهترین روانشناسان تهران و سایر شهرهای ایران عموماً توصیه می کنند که از کارهای کوچک شروع کنید. سعی کنید یک عادت را در یک زمان تغییر دهید. پرداختن به عادات در مراحل مختلف می تواند کمک کننده باشد. حتی اگر این مراحل در ابتدا بسیار کوچک یا به راحتی قابل کنترل به نظر برسند.

محیط خود را تغییر دهید

محیط اطراف شما گاهی اوقات می تواند تأثیر زیادی بر عادت های شما داشته باشد.

شما سعی می‌کنید عادت سفارش غذای بیرون را کنار بگذارید. زیرا این کار برای شما هزینه زیادی دارد. اما هر بار که به آشپزخانه می روید، منوهای مورد نیاز را می بینید که روی یخچال شما است. می‌توانید منو رستوران را با نسخه‌های چاپی دستور العمل‌های آشپزی در خانه که می‌دانید از آن لذت خواهید برد، جایگزین کنید.

مثال های دیگر عبارتند از:

گذاشتن دفترچه یادداشت، کتاب یا موارد سرگرمی (دفتر طرح، کاردستی یا بازی) روی میز قهوه‌ خوری شما برای تشویق به کار با آنها به جای صرف وقت در رسانه‌های اجتماعی.

هر روز عصر 10 یا 15 دقیقه برای مرتب کردن خانه صرف کنید تا شما را تشویق کند که از به هم ریختگی وسایل جلوگیری کنید.

پیاده روی صبحگاهی خود را به محل کار تغییر دهید تا با وسوسه خرید کافه لاته وسوسه انگیز و گران قیمت از آن خیابان عبور نکنید.

به خاطر داشته باشید افرادی که با آنها در ارتباط هستید نیز بخشی از محیط شما هستند. از گذراندن وقت با کسانی که به عادت های بد شما کمک می کنند یا از روند ترک عادت شما حمایت نمی کنند، پرهیز کنید.

بازار ساز خودکار (AMM) چیست؟

می‌توانید بازارساز خودکار (Automated MarketMaker) را یک ربات فرض کنید که قیمت بین دو دارایی را به‌طور دائم به شما استعلام می‌کند. برخی از آن‌ها مانند یونی سواپ (Uniswap) از یک فرمول ساده استفاده می‌کنند، اما برخی دیگر مانند کرو (Curve)، بالانسر (Balancer) و …، از فرمول پیچیده‌تری را به کار میگیرند.

شما نه‌تنها می‌توانید با استفاده از AMM بدون نیاز به اعتماد به طرف مقابل ترید کنید، بلکه می‌توانید با تأمین نقدینگی یک استخر نقدینگی سود دریافت کنید. AMM اساساً به هرکسی امکان می‌دهد تا در یک صرافی به یک بازارساز تبدیل شود و در ازای تأمین نقدینگی کارمزد کسب کند.

AMM ها به دلیل سهولت استفادشان جایگاه خود در فضای دیفای را به دست آوردند. این‌ نوع بازارسازی غیرمتمرکز جزیی از چشم‌انداز آینده کریپتو است.

مقدمه

فایننس غیرمتمرکز (دیفای) بر روی اتریوم (Etherium) و سایر پلتفرم‌های قرارداد هوشمند مانند Binance Smart Chain با رشد انفجاری همراه بوده است. کشت سود (Yield Farming) به روشی محبوب برای توزیع توکن‌ها تبدیل شده است، ّبیت‌کوین توکنیزه شده روی شبکه اتریوم در حال رشد است و حجم وام‌های فوری نیز در حال افزایش است.

در همین حال، پروتکل‌های بازارساز خودکار مانند یونیسواپ شاهد حجم رقابتی، نقدینگی بالا و تعداد فزاینده‌ای از کاربران هستند.

اما این صرافی‌ها چگونه کار می‌کنند؟ چرا راه‌اندازی بازار برای میم کوین‌ها بسیار ساده و سریع است؟ آیا AMM ها واقعاً می‌توانند با صرافی‌های متمرکز رقابت کنند؟

بازارساز خودکار (AMM) چیست؟

بازارساز خودکار (AMM) یک نوع از پروتکل صرافی غیرمتمرکز (DEX) است که برای قیمت‌گذاری دارایی‌ها از یک فرمول ریاضی استفاده می‌کند. دارایی‌ها به‌جای استفاده از دفتر سفارش مانند صرافی سنتی، بر اساس الگوریتم قیمت‌گذاری، قیمت‌گذاری می‌شوند.

این الگوریتم می‌تواند در هر پروتکلی متفاوت باشد. به‌عنوان‌مثال، Uniswap از فرمول x*y= k استفاده می‌کند، که x مقدار یک توکن در استخر نقدینگی و y مقدار توکن دیگر است. در این فرمول، k یک مقدار ثابت است، به این معنی که نقدینگی کل استخر همیشه باید ثابت بماند. سایر AMM ها با توجه به اهداف خاص خود، از فرمول‌های دیگری استفاده می‌کنند. شباهت بین همه آنها این است که آنها قیمت‌ها را به‌صورت الگوریتمی تعیین می‌کنند. اگر اکنون برایتان کمی گیج‌کننده است، نگران نباشید. امیدواریم لغزش قیمتی چگونه اتفاق می‌افتد که در آخر همه‌چیز برایتان قابل ‌فهم شود.

بازارسازهای سنتی معمولاً با شرکت‌هایی با منابع گسترده و استراتژی‌های پیچیده کار می‌کنند. بازارسازها به شما کمک می‌کنند تا در دفتر سفارش یک صرافی مانند بایننس قیمت مناسب و Bid-Ask (عرضه تقاضا) تنگاتنگی را به دست آورید. بازارسازهای خودکار این فرآیند را به‌صورت غیرمتمرکز انجام می‌دهند و درواقع هرکسی می‌تواند از طریق بلاکچین یک بازار ایجاد کند. اما آنها این کار را دقیقاً چگونه انجام می‌دهند؟ باهم ادامه میدهیم.

بازارساز خودکار (AMM) چگونه کار می‌کند؟

AMM مشابه صرافی دفتر سفارشی است، از این حیث که در آن جفت‌های معاملاتی وجود دارد – به‌عنوان‌مثال ETH/DAI. بااین‌حال، برای انجام معامله نیازی به یک تریدر‌ در طرف مقابل ندارید. در عوض، شما با یک قرارداد هوشمند ارتباط برقرار می‌کنید که برای شما بازار را «ایجاد» می‌کند.

در یک صرافی غیرمتمرکز مانند بایننس، معاملات مستقیماً بین کیف پول‌های کاربران انجام می‌شود. اگر BNB را برای دریافت BUSD در بایننس بفروشید، شخص دیگری در آن‌طرف معامله، BNB را با BUSD خود خریداری می‌کند. می‌توانیم این را معامله همتا به همتا (P2P) بنامیم.

در مقابل، شما می‌توانید AMM ها را همتا به قراردادهوشمند (P2C) در نظر بگیرید. به عبارتی، نیازی به‌ طرفین نیست، زیرا معاملات بین کاربران و قراردادهای هوشمند اتفاق می‌افتد. ازآنجاکه هیچ دفتر سفارشی وجود ندارد، همچنین هیچ نوع سفارشی در AMM وجود ندارد. اینکه دارایی که می‌خواهید بخرید یا بفروشید چه قیمتی خواهد داشت، فرمول آن لغزش قیمتی چگونه اتفاق می‌افتد را تعیین خواهد کرد. اگرچه شایان ذکر است که برخی از طرح‌های AMM در آینده ممکن است این محدودیت را از بین ببرند.

بنابراین نیازی به‌ طرفین نیست، اما هنوز یک نفر باید بازار را ایجاد کند، درست است؟ بله. نقدینگی در قراردادهای هوشمند باید توسط کاربرانی که تأمین‌کنندگان نقدینگی (LP) نامیده می‌شوند، تأمین شود.

استخر نقدینگی چیست؟

تأمین‌کنندگان نقدینگی (LP) دارایی‌هایی را به استخر نقدینگی اضافه می‌کنند. می‌توانید استخر نقدینگی را به‌عنوان خزانه‌ای متشکل از دارایی‌ها‌ در نظر بگیرید که تریدرها می‌توانند با استفاده از آن معامله کنند. LP ها در ازای تأمین نقدینگی پروتکل، کارمزد معاملات انجام‌شده در استخر را دریافت می‌کنند. در مورد یونی سواپ، LP ها معادل دو توکن – مثلاً 50٪ ETH و 50٪ DAI به استخر ETH/DAI واریز می‌کنند.

صبر کنید، پس هرکسی می‌تواند یک بازار ساز شود؟ در واقع بله! افزودن دارایی به یک استخر نقدینگی کاملاً آسان است. پاداش‌ها توسط پروتکل تعیین می‌شود. به‌عنوان‌مثال، Uniswap v2 0.3 درصد از تریدرها کارمزد دریافت می‌کند که مستقیماً به LP منتقل می‌شود. سایر پلتفرم‌ها یا فورک‌ها ممکن است کارمزد کمتری را دریافت کنند تا تأمین‌کنندگان نقدینگی بیشتری را به استخر خود جذب کنند.

چرا جذب نقدینگی مهم است؟ به دلیل نحوه کار AMM ها، هرچه نقدینگی بیشتری در استخر وجود داشته باشد، سفارشات بزرگ لغزشی (Slippage) کمتری وجود خواهد داشت.

مشکل لغزش قیمت در پروتکل‌های مختلف AMM متفاوت است، اما این نکته را باید قطعاً به یاد داشته باشید که قیمت‌گذاری توسط یک الگوریتم تعیین می‌شود. به‌طور ساده، قیمت با تغییر نسبت بین توکن‌های موجود در استخر نقدینگی پس از معامله تعیین می‌شود. اگر این نسبت به مقدار زیادی تغییر کند، لغزش (سایش) قیمت زیادی به وجود خواهد آمد.

برای اینکه این موضوع را بیشتر درک کنید، فرض می‌کنیم شما می‌خواستید تمام اترهای موجود در استخر ETH / DAI را از طریق Uniswap خریداری کنید. خب، شما نمی‌توانید این کار را انجام دهید! برای هر اتر اضافی باید پریمیوم (اضافه بها) بیشتر و بیشتری بپردازید، اما بازهم هرگز نمی‌توانید همه‌ی آن را از استخر خریداری کنید. چرا؟ به دلیل فرمول x * y = k است. اگر x یا y صفر باشد، به این معنی است که ETH یا DAI در استخر صفر است، معادله دیگر معنی ندارد.

اما این تمام داستان درمورد AMM ها و استخرهای نقدینگی نیست. هنگام تأمین نقدینگی به AMM ها، باید نکته دیگری را نیز به خاطر بسپارید – ضرر ناپایدار.

ضرر ناپایدار چیست؟

ضرر ناپایدار زمانی اتفاق می‌افتد که نسبت قیمت توکن‌های سپرده‌گزاری شده پس از واریز آنها در استخر تغییر کند. هرچه این تغییر بزرگتر باشد، ضرر ناپایدار بیشتر خواهد بود. به همین دلیل است که AMM ها با جفت ارزهایی که دارای ارزش مشابه هستند، مانند استیبل‌کوین‌ها یا رپد توکن (Wrapped tokens) بهترین عملکرد رادارند. اگر نسبت قیمت بین جفت ارز در محدوده نسبتاً کمی باقی بماند، ضرر ناپایدار نیز ناچیز خواهد بود.

از طرف دیگر، اگر این نسبت به میزان زیادی تغییر کند، تأمین‌کنندگان نقدینگی بهتر است به‌جای افزودن دارایی‌ها به یک استخر، به هولد کردن توکن‌ها بپردازند. حتی در این حالت نیز استخرهای Uniswap مانند ETH/DAI که کاملاً در معرض ضرر ناپایدار قرار دارند به لطف کارمزدهای معاملاتی که به آنها تعلق می‌گیرد، سودآور هستند.

با این اوصاف، «ضرر ناپایدار» عنوان خیلی خوبی برای نام‌گذاری این پدیده نیست. «ناپایداری» بر این فرض استوار است که اگر دارایی‌ها به قیمت‌هایی که در ابتدا واریز شده بودند برگردند، ضررها کاهش می‌یابد. بااین‌حال، اگر شما دارایی خود را با نسبت قیمتی متفاوت از زمان سپرده‌گذاری آن برداشت کنید، ضررهای آن بسیار پایدار است. در برخی موارد، کارمزدهای معاملاتی ممکن است ضررها را کاهش دهد، اما بازهم در نظر گرفتن این ریسک‌ها مهم است.

هنگام واریز دارایی به AMM مراقب باشید و مطمئن شوید که پیامدهای ضرر ناپایدار را درک کرده‌اید. اگر می‌خواهید یک مرور کلی درباره ضرر ناپایدار داشته باشید، مقاله Pintail را بخوانید.

جمع‌بندی

بازارسازهای خودکار جز اصلی فضای دیفای محسوب می‌شوند. AMM ها اساساً هرکسی را قادر می‌سازند تا به‌صورت یکپارچه و کارآمد بازار ایجاد کند. گرچه آنها در مقایسه با صرافی‌های دفتر سفارشی محدودیت‌های خاص خود رادارند، اما نوآوری آنها بسیار ارزشمند است.

AMM ها هنوز در مراحل ابتدایی هستند. AMM هایی مانند Uniswap، Curve و PancakeSwap که امروز می‌شناسیم و از آنها استفاده می‌کنیم ازنظر طراحی زیبا هستند، اما ازنظر قابلیت‌ها کاملاً محدود هستند. اکنون طراحی‌های نوآورانه بسیاری از AMM ها در دست بررسی است که منجر به کاهش کارمزدها، اصطکاک کمتر و درنهایت نقدینگی بیشتر برای هر کاربر دیفای خواهد شد.

موج ششم کرونا در کمین بی توجهی و لغزش

تهران- ایرنا- کشور به آرامی از شاخه نزولی موج پنجم سرازیر شده و همزمان با سرعت گرفتن واکسیناسیون، بی اعتنایی جامعه نسبت به رعایت پروتکل‌ های بهداشتی نیز بیشتر شده است. در همین حال نشانه‌ های از راه رسیدن موج ششم کرونا نیز در روزهای اخیر ظاهر شده و این بیماری در کمین لغزش و بی توجهی است.

موج پنجم کرونا که از تیر ماه ۱۴۰۰ آغاز شد و در شهریور ماه به قله رسید، در روز های پایانی مهر ماه همچنان شاخه نزولی خود را طی می‌کند و این در شرایطی است که نشانه های رسیدن موج ششم از دور پیداست. از سوی دیگر تصمیم‌ هایی مانند بازگشایی مدارس و دانشگاه‌ ها که برای نیمه دوم آبان اتخاذ شده، احتمال سرعت وقوع این خیز جدید را قدرت می‌بخشد. نکته قابل تامل این‌ که بر اساس رنگ بندی‌ های کرونایی که روز ۱۷ مهر ماه اعلام شده بود، تنها ۷ شهرستان در وضعیت قرمز قرار داشته و ۱۰۸ شهر نارنجی بودند، اما یک هفته بعد و در ۲۴ مهر ماه تعداد شهرهای قرمز به ۹ شهر افزایش یافت و در نتیجه شهرهای با وضعیت نارنجی به ۱۰۶ شهر کاهش یافتند. هرچند رنگ بندی‌های کرونایی بر اساس شاخص‌های بستری سنجیده می‌شود و اتفاقا همین نکته موجب تاخیر در اعلام نارنجی یا قرمز شدن وضعیت شهرهاست، اما وقتی نشانه‌ های موج جدید در افزایش موارد ابتلای سرپایی مشاهده می‌شود، باید فکری به حال اعمال محدودیت‌ ها کرد تا وضعیت به قرمزتر شدن نرسد.

از احتمال موج ششم کرونا تا ارزیابی شراط بازگشایی مدارس

در حالی که کارشناسان از احتمال وقوع موج ششم کرونا صحبت می‌کنند، موضوع بازگشایی مدارس و دانشگاه‌ ها با قدرت مطرح می‌شود. در این شرایط می‌توان بازگشایی مدارس و دانشگاه‌ ها را پاشنه آشیل وقوع موج ششم کرونا دانست. آن هم در شرایطی که همه می‌دانیم تزریق واکسن، منجر به عدم ابتلای صد درصدی نمی‌شود و فقط از موارد حاد بیماری یا فوت به علت کووید ۱۹ تا حد زیادی جلوگیری می‌کند.

"علی رضا کمرئی"، سخنگوی آموزش و پرورش درباره بازگشایی مدارس گفت: برنامه این است که با توجه به توسعه واکسیناسیون، بازگشایی مدارس شهری در آبان آغاز شود. نیمه اول آبان، مدارس کم جمعیت شهری که شرایط آنها ارزیابی شده، بخشی از فعالیت‌ های خود را حضوری آغاز خواهند کرد و نیمه دوم آبان ماه هم به سایر مدارس باقی مانده خواهیم رسید.

وی افزود: در این مسیر فرصت داریم باز هم شرایط را ارزیابی کنیم و اگر لازم است در مجوز ها تجدید نظر یا در صدور آنها تسریع شود.

در عین حال، "محمد مهدی گویا" رییس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت اظهار کرد: درباره موج ششم پیش‌ بینی‌ ها این است که این احتمال وجود دارد. هرچه جلو می‌رویم، از آنجایی که داریم به فصل سرما نزدیک‌تر می‌شویم و در عین حال زندگی در ازدحام، مانند دانش‌آموزان که به مدرسه می‌روند و دانشجویان که به دانشگاه می‌روند و شرایط این چنینی باعث می‌شود موارد بیماری باز هم آغاز شود.

لزوم بررسی میدانی وضعیت مراکز آموزشی برای بازگشایی

ماجرای بازگشایی‌های عجولانه در شرایطی که هنوز به تزریق دو نوبت واکسن به ۸۰ درصد از افراد جامعه نرسیدیم، نگرانی‌ هایی را ایجاد کرده است.

"احمد مهری"، اپیدمیولوژیست در این زمینه به خبرنگار ایرنا گفت: بازگشایی‌ ها بدون لحاظ کردن وضعیت چرخش ویروس کرونا و اپیدمی و عدم توجه به اوضاع واکسیناسیون در هرکشوری هم پرخطر و هم نگران کننده است. در شرایطی که هنوز درصد بالایی جامعه واکسینه نشده‌اند، بازگشایی‌های عجولانه و اتکا به درصد پایین پوشش واکسن نگران کننده است.

وی ادامه داد: همه می‌دانیم متولی نظام آموزشی توان مدیریت درست سلامت در مدارس و دانشگاه‌ ها را ندارد و در نتیجه زیرساخت‌ ها را باید در نظر گرفت و بعد تصمیم گرفت. البته زیرساخت مراکز آموزشی پایتخت با استان‌ های محروم کاملا متفاوت است.

این اپیدمیولوژیست بیان کرد: شواهد اپیدمیولوژیک نشان می‌دهد که هرچند سخت است فضای آموزشی مجازی امتداد پیدا کند، اما بازگشایی‌ های عجولانه بدون در نظر گرفتن نسبت خطر به فایده، اقدام مبتنی بر شواهدی نیست و درصورت بروز خوشه‌های بیماری در برخی مراکز آموزشی، شدت طغیان از پیک‌ های قبل که این مراکز تجمعی محدود بود، بیشتر خواهد رفت.

مهری اظهار کرد: به بررسی میدانی نیاز داریم که ببینیم چند درصد مدارس و دانشگاه‌ ها در شرایط سرمای پاییز و زمستان امکان برقراری تهویه دارند. چند درصد مدارس و دانشگاه‌ها فضای فیزیکی کافی برای رعایت فاصله گذاری‌ها دارند. اوضاع پایه بهداشتی مدارس چگونه است. این نگرانی‌ها را متولیان آموزشی و بهداشتی باید پاسخ دهند.

قابل پیش بینی نبودن رفتار کرونا

موضوع مهم دیگری که در همه ماه‌ های شیوع ویروس کرونا به اثبات رسید، رفتار غیر قابل پیش بینی آن است. یعنی درست وقتی فکر می‌کنیم همه چیز در کنترل است، جهشی جدید از ویروس شناسایی می‌شود که قدرت سرایت پذیری بیشتری دارد و همه معادلات را به هم می‌ریزد.

محمد مهدی گویا درباره پیش بینی رفتار ویروس کرونا اظهار کرد: پیش بینی درباره کرونا واقعا دشوار است. بزرگترین صاحب نظران در دنیا هیچ وقت نمی‌توانند برای بیش از ۱۵ روز، رفتار این ویروس را پیش بینی کنند و می‌گویند با اطلاعاتی که در حال حاضر داریم می‌توانیم بگوییم تا ۱۵ روز دیگر چه اتفاقی می‌افتد و حتی برخی از این پیش بینی‌ها ممکن است دچار تغییر شود.

رییس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت افزود: ویروس کرونا با قدرت جهشی که دارد و تعدادی که تاکنون مبتلا شدند، نشان داده به آسانی زندگی ما را ترک نمی‌کند و مدت‌های طولانی با ما زندگی خواهد کرد و شاید برای همه عمر همراه ما باشد.

وی بیان کرد: این‌که تصور کنیم با پیدا شدن واکسن، پایان کرونا رسیده هم قابل پیش بینی نیست. زیرا هر تغییری در ساختار ژنتیکی این ویروس، باعث می‌شود واکسن‌ها کارساز نباشد و ایمنی ایجاد شده در بدن، پاسخگوی سویه جهش یافته نباشد.

نگران موج ششم باشیم یا نباشیم؟

با توجه به رفتار غیر قابل پیش بینی ویروس کرونا و عدم رعایت مناسب از طرف جامعه، وقوع خیز ششم کرونا در پاییز محتمل است. در این میان، باید اقدامات پیشگیرانه و مقابله با شیوع بیشتر آن، قبل از قرمز شدن نقشه اتفاق بیفتد. بنابراین نمی‌توانیم نگران وقوع موج ششم کرونا در کشور نباشیم و فقط به سرعت گرفتن واکسیناسیون اکتفا کنیم.

رییس جمهوری در جلسه ستاد ملی مقابله با کرونا که روز شنبه ۲۴ مهر ۱۴۰۰ برگزار شد، اظهار کرد: عادی‌انگاری و رعایت نکردن شیوه‌نامه‌های بهداشتی تبعات خطرناکی دارد. بازگشایی‌ها با برنامه‌ریزی و نظارت دقیق باشد تا سلامت مردم به خطر نیفتد.

به هر حال، نگرانی همه کارشناسان از وقوع موج ششم کرونا در پاییز است و اگرچه فرآیند واکسیناسیون در دولت سیزدهم به سرعت پیش رفته، اما عادی انگاری شرایط و بازگشایی‌ های شتاب زده، به خصوص در مکان‌ های پرتجمع، می‌تواند عنان کرونا را از دست بگیرد و روند بستری و فوتی‌ ها را افزایشی کند.

چگونه از ریزش خاک در گودبرداری جلوگیری کنیم؟

امروزه در شهرها و حتی روستاها ساختمان و ساختمان‌ سازی جزو اجزای لاینفک زندگی انسان‌ ها شده است که تغییرات چشمگیری را از ابتدای پیدایش این صنعت تا به الآن مشاهده می ‌کنیم. با پیشرفت علم و گسترش ایده‌ های نو صنعت ساختمان ‌سازی تحولات گسترده ‌ای را به خود دیده است ولی در کنار آن خطراتی هم این ساختمان ‌ها را تهدید می‌ کند که نیاز است ابتدا آن ‌ها را بشناسیم و سپس در جهت پیشگیری و رفع این موارد اقدام کنیم. یکی از این خطرات، ریزش ساختمان ‌های مجاور گود و قسمت ‌های گودبرداری شده است که در این مقاله سعی بر این داریم به بررسی مفهوم گودبرداری، کاربردها و انواع آن، عوامل مؤثر بر ریزش گود و روش‌ های جلوگیری از ریزش گود بپردازیم.

گودبرداری چیست؟

در واقع به هر نوع از عملیات حفاری، گود شدگی، کندن کانال و یا خاک ‌برداری در سطح پایین‌ تر از سطح زمین و یا پایین‌ تر از سطح ساختمان مجاور گودبرداری می ‌گویند. گودبرداری نوعی عملیات عمرانی است که امروزه در صنعت ساختمان ‌سازی اهمیت بالایی دارد. عملیات گودبرداری می ‌تواند با اهداف مختلفی انجام گیرد که در زیر به برخی از این کاربردها اشاره می ‌کنیم:

• اجرای گودبرداری به‌ منظور تخریب ساختمان قدیمی و ساخت مجدد آن
• اجرای گودبرداری به‌ منظور رسیدن به تراز بکر
• اجرای گودبرداری به ‌منظور احداث کانال ‌های زیرزمینی
• اجرای گودبرداری به‌ منظور احداث پارکینگ و طبقات منفی ساختمان ‌ها
• اجرای گودبرداری به‌ منظور حفاظت فونداسیون ‌ها در برابر سرما و يخبندان

انواع روش گودبرداری ساختمان

در حالت کلی گودبرداری ‌های دیواره گود به انواع زیر طبقه‌ بندی می ‌شوند:

• گودبرداری ‌های دیواره گود به ‌صورت حفاظت‌ شده (مهاربندی ‌شده)
• گودبرداری ‌های دیواره گود به‌ صورت حفاظت نشده (مهاربندي نشده)

انواع ریزش گود

به ‌طور کلی ریزش دیواره گود به سه دسته تقسیم ‌بندی می ‌شود:

1. ریزش ساختمان مجاور
2. ریزش دیواره خاکی محل گودبرداری شده
3. ریزش دیوار قسمتی از ساختمان قدیمی که برای پایدارسازی هر چه بیشتر ساختمان ‌های مجاور هنوز تخریب نشده است.

شایان‌ ذکر است که احتمال وقوع ریزش نوع سوم نسبت به دو نوع دیگر کمتر است.

عوامل مؤثر بر ریزش گود

• خواص مکانیکی و فیزیکی خاک دیواره گود

در واقع احتمال ایجاد ریزش گود در زمین ‌هایی که ساختاری سنگی دارند بسیار نسبت به زمین ‌هایی که خاک فروریزشی دارند کمتر است. به ‌عبارت‌ دیگر گاهی اتفاق می ‌افتد که میزان تنش ‌های وارده به خاک بیشتر از تنش‌ های ساختاری خاک می ‌شود و در این مواقع ریزش خاک و ریزش گود اتفاق می ‌افتد. این مسئله به ‌طور گسترده ‌ای به جنس و نوع خاک بستگی دارند. در واقع این خصوصیات مکانیکی و فیزیکی خاک محل مورد نظر است که درصد احتمال وقوع ریزش گود را تعیین می ‌کند. مثلاً عدم چسبندگی مناسب دانه‌ های خاک یا تراکم پایین خاک می ‌تواند از جمله عوامل مؤثر بر ریزش گود باشد.

خاک ‌های دستي جزو بارزترين نمونه ‌های خاک ‌های ضعيف به ‌شمار می ‌روند. در زمان ‌های قدیم شهرها به ‌اندازه وسعت کنونی نبوده ‌اند و بسیاری از نقاطی که الآن جزو شهر محسوب می ‌شوند در آن زمان جزو مناطق خارج از شهر بوده ‌اند که محل دفع و انبار انواع زباله ‌ها بودند. با گسترده‌تر شدن شهرها کم‌کم آن مناطق هم به مناطق شهری پیوسته ‌اند، ولی آن خاک ‌ها خاک دستی را تشکیل داده ‌اند و به ‌صورت کاملاً غیر مهندسی تسطیح شده‌ اند. حال اگر ساختمانی روی این خاک‌ های ضعیف بنا شود تا زمانی که کنارش گودبرداری نشود دچار مشکل نمی ‌شود، ولی با گودبرداری در مجاورت این خاک‌ های ضعیف، دیگر تاب و تحمل فشارها را نداشته و دیواره گود فرو می‌ ریزد و ساختمان تخریب می ‌شود. ریزش گود علاوه بر خصوصیات خاک دیواره گود و محل گودبرداری، به عوامل زیاد دیگری نیز بستگی دارد که به برخی از آن‌ ها اشاره می ‌کنیم:

اصطلاحاً به جا به ‌جایی و سرخوردن توده‌ های خاک، لغزش خاک می ‌گویند که می ‌تواند یکی از عوامل تخریب و ریزش دیواره گود باشد. عاملی که باعث به وجود آمدن لغزش خاک می ‌شود، حضور ترک‌ های کششی در دیواره گود است.

• فرونشینی و تورم (برآمدگی) دیواره گود

برای حفاظت از دیواره گود معمولاً از سازه ‌های نگهبان استفاده می ‌شود. اگر این سازه ‌های نگهبان که به ‌عنوان عوامل پشتیبانی ‌کننده و محافظت ‌کننده محل گودبرداری کاربرد دارند به کار گرفته نشده باشند، قسمت‌ های مختلف دیواره‌ های محل گودبرداری تحت ‌فشار نامتعادل قرار می ‌گیرند و همین فشار نامتعادل باعث می ‌شود که برخی قسمت‌ ها فرونشینی و قسمت ‌های دیگر تورم (برآمدگی) داشته باشند و شرایط ریزش گود بسیار فراهم شود.

ترك‌ های كششی موجود در دیواره گود همچنین می ‌توانند باعث واژگون شدن دیواره ‌های گود بـه درون خود گود نیز باشند. گاهی اوقات پیش می ‌آید که تحت تأثیر عوامل خارجی، از جمله نیروی برشی، ترك‌ های كششی موجود روی دیواره گود سبب واژگون شدن دیواره‌ ها به درون محل گود برداری و بنابراین سبب ریزش گود می ‌شوند.

• وجود آب ‌های سطحی و زیرسطحی و وقوع فرآیند جوشش

گا‌ها وجود فاضلاب و قنات‌ ها و چاه‌ ها و آب ‌های زیرزمینی و بالا بودن سطح آب ‌های زیرزمینی در مجاورت محل گودبرداری باعث می‌ شود که آب به سمت بالا جریان پیدا کند و پدیده جوشش آب به وجود آید. جوشش باعث تخریب دیواره محل گودبرداری می ‌شود و یکی از عوامل ریزش گود به ‌حساب می ‌آید. این پدیده مخصوصاً بعد از چند روز پس از انجام اقدامات گودبرداري و به تعادل رسيدن سطح آب زيرزميني به وجود می ‌آید. در مواقعی که سطح آب ‌های زیرزمینی در محل مورد نظر بالا است، انجام عمليات آبكشي به ‌منظور پايين بردن سطح آب بسیار لازم و ضروری است. جریانات آب‌ های سطح زمین نیز می ‌تواند بر احتمال ریزش گود اثر داشته باشد، مثلاً در هنگام بارندگی وقتی جریان آب سطحی رخ می ‌دهد ممکن است باعث فرسايش خاك گود و متعاقباً اشباع شدن آن بشود و موجبات ریزش گود را فراهم آورد.

• بالا آمدگی‌ یا فشردگی (‌چلاندگی) کف و دیواره گود

بالا آمدگی‌ یا فشردگی (‌چلاندگی) در محل گودبرداری ناشی از فشار وارده به علت وزن خاک مجاور است. این فشار خاک ‌های مجاور باعث تغییر شکل محل گودبرداری و در نهایت عدم تحمل فشار توسط دیواره‌ های گود و ریزش آن‌ ها می ‌شود.

• فشار وارده از طریق معابر مجاور به دیواره گود

گاهی محل گودبرداری در نزدیکی محل ‌هایی است که خاک آن فشار سنگینی را که به علت بهره‌ برداری است، تحمل می ‌کند. همین فشار بهره ‌برداری از معابر مجاور می ‌تواند به دیواره گود هم وارد شود و موجبات تخریب و ریزش گود را فراهم آورد.

• ضعيف و يا حساس بودن ساختمان مجاور

گاهی پیش می ‌آید که ساختمان مجاور محل گودبرداری اسکلت ‌بندی خوبی ندارد یا ملات دیوارها ضعیف و نامرغوب است یا دیوارها دچار ترک و نشست و شکم‌ دادگی هستند. در چنین مواقعی این ضعیف بودن کیفیت ساختمان مجاور هم می‌ تواند مزید بر علت باشد و با کوچک ‌ترین سستی در دیواره گود، تخریب شود و بریزد. مسئله وقتی حساس ‌تر می‌ شود که ساختمان مجاور محل گودبرداری دارای ارزش تاريخي و فرهنگي باشد. وقتی ساختمان ‌های مجاور محل گودبرداری ضعیف هستند، دقت و بررسی‌ های بیشتر و حساس ‌تری برای گودبرداری باید اعمال شود، زیرا در هنگام وقوع ریزش گود، ضعیف بودن ساختمان مجاور مسئولیت را از عوامل گودبرداری ساقط نمی ‌کند.

طبیعی است که هر چه عمق گودبرداری بیشتر باشد احتمال وقوع ریزش دیواره گود بالاتر می ‌رود. در خاک ‌برداری ‌ها و گودبرداری‌ های عمیق باید دقت بررسی ‌ها و اقدامات کارشناسانه دو چندان شود و صرفاً نمی ‌توان کار را به چند کارگر ساده سپرد.

هر چقدر روی سطح محل گودبرداری برای مدت ‌زمان بیشتری باز بماند، احتمال ریزش گود در آن محل بیشتر می ‌شود. این شرایط وقتی وخیم ‌تر می ‌شود که عملیات گودبرداری در فصل ‌های زمستان یا بهار و پاییز که فصول مرطوب و به همراه بارندگی هستند رخ دهد. وقوع بارش‌ های احتمالی و گاها شدید در این فصول باعث اشباع خاک محل گودبرداری از آب‌ شده و موجب ریزش گود می‌ شود.

متأسفانه خیلی از افراد متصدی ساخت ‌و ساز بر این باور هستند که هزینه کردن برای اقدامات کارشناسانه و بررسی ‌های قبل از عملیات گودبرداری فقط نوعی اتلاف وقت و انرژی است و کار گودبرداری ساختمان را به دست افراد نابلد و با مهارت کم می‌ سپارند. در چنین مواقعی بدیهی است که ماحصل کار، ضعیف باشد و با کوچک ‌ترین بی‌ دقتی خسارات جبران‌ ناپذیری را وارد سازد.

کیفیت مصالح نیز یکی دیگر از عوامل مؤثر بر ریزش گود است. گاهی کارهای نظارتی و مهندسی برای عملیات گودبرداری به‌ درستی و با دقت انجام می ‌پذیرد، ولی متأسفانه مصالح به‌ کار رفته جهت افزایش پایداری و مقاومت گود از کیفیت استاندارد و مطلوبی بهره ‌مند نیستند. در چنین شرایطی هم نمی‌ توان انتظار داشت که محل گودبرداری شده از مقاومت بالا و خوبی در مقابل عوامل تنش ‌زا برخوردار باشد.

لرزه ‌خیز بودن منطقه نیز از جمله عوامل مؤثر بر ریزش گود به‌ حساب می ‌آید. هر چه منطقه لرزه‌ خیزتر باشد به همان نسبت هم استحکام خاک اطراف دیواره گود کمتر خواهد شد و نیاز است که عملیات اجرایی سازه‌ های نگهبان با دقت و مهارت و کیفیت بالاتری انجام شود.

روش‌ های جلوگیری از ریزش گود

حال که به بررسی چند عامل از عوامل مؤثر بر ریزش گود پرداختیم، بد نیست تا مختصری هم راجع‌ به عملیات اجرایی سازه ‌های نگهبان صحبت کنیم. سازه ‌های نگهبان، سازه‌ هایی هستند که در گودبرداری ‌ها اجرا می ‌شوند و وظیفه افزایش پایداری و مقاومت دیواره گودبرداری شده را دارند. سازه ‌های نگهبان انواع مختلفی دارند که متناسب با نوع، عمق و ابعاد گودبرداری، نوع و خواص مکانیکی و فیزیکی خاک و سایر عوامل دیگر، یکی از این انواع سازه نگهبان انتخاب و اجرا می ‌شود. در زیر به نام برخی از آن ‌ها اشاره می ‌کنیم:

1. اجرای پشت ‌بند خاکی
2. سپر کوبی
3. شمع ‌کوبی
4. نيلينگ
5. انكراژ
6. ديوار ديافراگمي
7. پشت ‌بند با خرپا
8. شیب‌ دار كردن

جمع ‌بندی

در طی چند سال اخیر با افزایش جمعیت نیاز به ساختن ساختمان‌ های چند طبقه و به ‌تبع آن نیاز به داشتن پارکینگ‌ های زیر زمینی باعث شده است که مسئله خاک‌ برداری و گودبرداری و ایمنی گود و عوامل جلوگیری ‌کننده از ریزش گود جزو مسائل بسیار مهم و تخصصی صنعت ساخت ‌و ساز شود. اهمیت این موضوع از آن‌ جهت است که با جان و سلامتی افراد داخل و خارج از گود ارتباط مستقیمی دارد؛ بنابراین باید پروژه ‌های گود برداری را به افراد متخصص این کار سپرد. افراد متخصص این کار از عوامل مؤثر بر ریزش گود و روش ‌های پیشگیری از ریزش گود اطلاعات کافی را دارند.