پایان نامه بررسی تأثیر نوسانات قیمت نفت بر بازده غیرعادی سهام شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران
نوسانات قیمت نفت یکی از عوامل اصلی بسیاری از بحرانهای اقتصادی در میان کشورهای واردکننده و صادرکننده نفت است. برای کشورهای صادرکننده نفت، درآمدهای حاصل از فروش نفت، منبع بسیار مهمی از درآمدهای مالی و ارزی دولتها را تشکیل میدهد. در کشورهای صادر کننده نفت مانند ایران که سهم اصلی درآمد خود را از طریق ارز حاصل از فروش نفت تامین می کنند تأثیر نوسانات قیمت نفت بر بخشهای اقتصادی یکی از دغدغههای سیاستگذاران و اقتصاددانان بوده است. بورس اوراق بهادار یکی از اصلیترین اجزای بازارهای مالی است که نقش مؤثری در توسعه و رشد اقتصادی کشور دارد. هدف این تحقیق بررسی تاثیر نوسانات قیمت نفت بر بازده غیرعادی سهام شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران با بهره گرفتن از مدل تصحیح خطای برداری ساختاری میباشد؛ بدین منظور با بهره گرفتن از تکنیک غربالگری طی سالهای 1392-1388، تعداد 96 شركت از شرکتهای پذیرفته شده در بورس تهران انتخاب گردیده است. این تحقیق از نوع تحقیقات کاربردی است و از بُعد هدف از نوع تحقیقات توصیفی است که به شیوه همبستگی صورت میگیرد. پس از جمعآوری داده ها، متغیرهای پژوهش محاسبه شده اند و سپس با بهره گیری از مدل رگرسیونی داده های ترکیبی و الگوی اثرات تصادفی به بررسی روابط بین متغیرها پرداخته شده است. نتایج آزمون فرضیه ها نشان میدهد که نوسانات قیمت نفت با بازده غیرعادی سهام شرکتهای بورس اوراق بهادار تهران رابطه معنیداری دارد؛ و از این رو، اهمیت بررسی رابطه قیمت نفت و بازده سهام در کشورهای نفتی مانند ایران اثبات می شود.
کلید واژه: نوسانات منفی قیمت نفت، بازده غیرعادی سهام، نوسانات مثبت قیمت نفت، مدل تصحیح خطای برداری ساختاری.
فهرست مطالب
فهرست جداول
عنوان صفحه
فهرست نمودارها
فهرست روابط
مقدمه
امروزه انرژی به عنوان یکی از ابزارهای کلیدی در رشد و توسعه نقش مهمی را در امر برنامه ریزی کشورها ایفا می کند. قیمت نفت یکی از متغیرهای کلیدی هر اقتصاد است که در تعیین موقعیت اقتصاد هر کشور نقش بسزایی دارد. اقتصاد جهان در سالهای مختلف نوسانات مثبت و منفی زیادی را در قیمت نفت خام تجربه کرده است. این نوسانات و تغییرات قیمت نفت بر متغیرهای کلان اقتصادی در کشورهای جهان تأثیر گذاشته و اقتصاد این کشورها را با چالشی جدی روبهرو کرده است و موجب شده تا آنها برای در امان ماندن از تأثیرات منفی ناشی از این نوسانات تدابیر مختلفی بیندیشند. اقتصاد ایران وابستگی زیادی به قیمت نفت دارد و به همین دلیل تحقیق در مورد اثرات بالا و پایین شدن قیمت نفت بر بازار مالی کشور، از جمله تحقیقات بسیار مهم و ارزشمند میباشد، همچنین بررسی آثار آن بر بورس اوراق بهادار، که یکی از اصلیترین اجزای بازارهای مالی است و نقش موثری در توسعه و رشد اقتصادی کشور دارد، اهمیت بسزایی دارد.
از سوی دیگر اهمیت مطالعه و پژوهش در حوزه شرکتها به افرادِ سرمایهگذار کمک می کند، زیرا افراد در تجزیه وتحلیلهایی که انجام می دهند در نهایت امید دارند با توجه به ریسک سرمایه گذاری، بازده متناسب با آن را بدست آورند، تجزیه و تحلیل مناسبِ عوامل گوناگون می تواند باعث مدیریت بهترِ سرمایه آنها و افزایش ثروت سرمایهگذار شود. با توجه به موارد ذکر شده در ارتباط با اهمیت موضوع بررسی عوامل مؤثر بر بازده سرمایه گذاریها و اثرات آن عوامل بر بازار سرمایه، و همچنین نیازمندی شرکتهایی که در اولین سالهای عرضه سهام خود در بورس هستند به اطلاعات تحلیلی برای شناسایی عوامل اثرگذار بر بازده حاصل از فعالیتشان، این تحقیق بر آن است تا با بررسی نوسانات قیمت نفت و اثرات آن بر بازده سهام و به طور خاص بر بازده غیرعادی سهام شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران و ارائه نتایج حاصله بتواند برای سازمان خصوصیسازی و سازمان بورس اوراق بهادار مفید باشد. همچنین با بدست آوردن نتایج آزمون فرضیه های فرعی تحقیق، یعنی میزان تأثیر نوسان منفی و مثبت قیمت نفت بر بازده غیرعادی سهام، راهنمایی برای سرمایه گذاران جهت اخذ تصمیمات مناسب برای سرمایه گذاری باشد.
پایان نامه ی حاضر در پنج فصل گردآوری شده است. در فصل اول کلیات تحقیق شرح داده شده است که با مطالعه آن میتوان با اصول کلی و چارچوب تحقیق آشنا شد. فصل دوم به مبانی نظری و پیشینه تحقیق اختصاص یافته است که اجزای راندمان در سرمایه گذاری بخش مبانی نظری مطالب ارزشمندی را در اختیار افراد قرار میدهد و همچنین در بخش بعدی نتایج پژوهشهای صورت گرفته توسط سایر محققین بیان می شود. فصل سوم پایان نامه در مورد روشها و مدلهای استفاده شده در تحقیق اختصاص دارد. فصل چهارم حاوی اطلاعات مربوط به تجزیه و تحلیل داده ها میباشد و نهایتاً در فصل پنجم نتیجه گیری و جمعبندی کلی صورت گرفته است.
امیدوارم تحقیق انجام شده در این پایان نامه بتواند مفید واقع شود و به استفاده کنندگان از نتایج آن کمک نماید.
فصل اول
کلیات تحقیق
1-1- مقدمه
یکی از مهمترین بازارهای موجود در اقتصاد هر کشوری بازار مالی میباشد که متأثر از متغیرهای اقتصادی من جمله قیمت نفت میباشد. از طرفی یکی از مهمترین مسائلی که سرمایه گذاران با آن روبرو میباشند نوسان و بیثباتی قیمتهای نفت است که سبب ایجاد نوسان در بازارهای مالی میگردد. با توجه به تاثیر گستردهی منفی نوسانات قیمت نفت بر بخشهای مختلف اقتصاد ایران، مانعی برای کارایی بازار بورس به شمار میرود و بر عملكرد سرمایه گذاران تاثیرگذار میباشد. لذا باید تحلیل دقیقی از تغییرات قیمت نفت بر روی بازده سهام شرکتها صورت پذیرد. تعیین قیمت نفت به عوامل متعددی بستگی دارد که اغلب آنها از کنترل تولید کنندگان آن خارج است. همین مسئله سبب شده است که وضعیت اقتصادی اغلب کشورهای وابسته به درآمدهای نفتی تحت تأثیر نوسانات قیمت نفت قرار گیرد. در این فصل کلیات پژوهش مورد بررسی قرار خواهد گرفت. در ابتدا به شرح و بیان مسأله تحقیق پرداخته خواهد شد، پس از آن اهمیت و ارزش تحقیق بیان میگردد، سپس اشارهای به اهداف تحقیق می شود. همچنین در ادامه فرضیه ها و روش تحقیق شرح داده می شود.
1-2- بیان مسأله تحقیق
قیمت نفت یکی از متغیرهای کلیدی هر اقتصاد است که در تعیین موقعیت اقتصاد هر کشور نقش بسزایی دارد. اقتصاد جهان در سالهای مختلف نوسانات مثبت و منفی زیادی را در قیمت نفت خام تجربه کرده است. این نوسانات و تغییرات قیمت نفت بر متغیرهای کلان اقتصادی در کشورهای جهان تأثیر گذاشته و اقتصاد این کشورها را با چالشی جدی روبهرو کرده است و موجب شده تا آنها برای در امان ماندن از تأثیرات منفی ناشی از این نوسانات تدابیر مختلفی بیندیشند. بیشتر مطالعات انجام شده درباره اثر تغییرات قیمت نفت بر اقتصاد کشورها، برای کشورهای صنعتی انجام گرفته است، که اغلب وارد کننده نفت هستند. در این کشورها نفت به عنوان یکی از عوامل تولید بوده و افزایش قیمت آن آثار تورمی و رکودی دربرداشته است و کاهش قیمت آن به عنوان تغییری مثبت برای طرف عرضه محسوب می شود. در حالی که در کشورهای در حال توسعه صادرکننده نفت اینگونه نیست. از آنجایی که کشورهای در حال توسعه مخصوصاً کشورهای صادرکننده نفت به دنبال صنعتی شدن هستند، بی ثباتی قیمت نفت برای آنها دارای اهمیت بیشتری است؛ زیرا از یک سو در مسیر صنعتی شدن نیاز آنها به نفت و انرژی افزایش مییابد و از سوی دیگر برای کشورهای صادرکننده نفت، درآمدهای نفتی، منبع اصلی درآمد آنها است. اقتصاد ایران به شدت وابسته به صادرات نفت بوده و آسیبپذیری آن نسبت به تغییرات درآمدهای نفتی بسیار بالاست. درآمدهای نفتی تاثیرات دوگانهای بر اقتصاد ایران دارند؛ از یک سو شواهد حاکی از رشد اقتصادی مناسب در سالهایی است که درآمدهای نفتی رشد ملایم و آرامی داشتند. در حقیقت رشد ملایم درآمدهای نفتی، رشد اقتصادی را از طرف عرضه و تقاضا تقویت می کند.(مهرآرا و نیری 1388). قیمت جهانی نفت به عنوان یک عامل تاثیرگذار بر عوامل سیاسی و اقتصادی هر کشور مخصوصاً کشورهای صادر کننده نفت است. ایران از جمله صادر کنندگان بزرگ نفت در جهان است که وابستگی زیادی به درآمدهای نفتی دارد. بنابراین اقتصاد ایران تحت تاثیر نوسانات قیمت نفت قرار میگیرد. بازار بورس هم به عنوان یکی از بخشهای اقتصاد می تواند تحت تاثیر این نوسانات قرار گیرد. شرکتهای بیشماری در سراسر دنیا خواه در فرایند چرخه حیات اقتصادی و خواه از طریق برنامه خصوصی سازی شرکتهای دولتی، با عرضه سهام خود به عموم مردم، برای نخستین بار وارد بازار سرمایه میشوند. نظر به اینکه عرضه اولیه سهام برای یک شرکت در حال رشد عمده ترین منبع تأمین مالی آن به شمار میرود سعی می کنند تا با عملکردی مطلوب و تعیین قیمتی مناسب در عرضه اولیه، جریانهای نقدی حاصل را برای شرکت حداکثر سازند(بوجراج و لی[1]،2002). پس از زمان عرضه اولیه سهام به عموم، برای شرکتها بازدهی غیرعادی از اهمیت خاصی برخوردار میباشد و این بازده از عوامل مختلفی تأثیر میپذیرد و نقش مهمی در پیشرفت شرکت ایفا می کند و ممکن است قیمت نفت یکی از این عوامل باشد که ما به بررسی این موضوع خواهیم پرداخت.
1-3- اهمیت و ضرورت تحقیق
در دهه اخیر قیمت نفت نقش مهمی در مدلسازی وضعیت اقتصادی و سیاسی کشورهای در حال توسعه و توسعه یافته ایفا می کند. امروزه قیمت نفت به عنوان یکی از مهمترین مؤلفه های بنیادین در بازارهای مختلف مالی شناخته می شود که در این میان بازار سهام از جایگاه خاصی برخوردار است. از منظر نظری، قیمت نفت و نوسانات مرتبط با آن می تواند بر بازده سهام یا قیمتهای سهام از طریق درآمدهای انتظاری تأثیرگذار باشد. تکانههای نفتی یا نوسانات قیمت نفت یکی از عوامل اصلی بسیاری از بحرانهای اقتصادی در میان کشورهای واردکننده و صادرکننده نفت است. برای کشورهای صادرکننده نفت، درآمدهای حاصل از فروش نفت، منبع بسیار مهمی از درآمدهای مالی و ارزی دولتها را تشکیل میدهد. وابستگی این درآمدها به قیمت نفت در بازار جهانی و به عبارتی برونزا بودن آن را میتوان دلیلی بر بروز نااطمینانی و بیثباتی در سیاستگذاریهای اقتصادی دانست. بنابراین میتوان گفت که هرگونه نوسان و بیثباتی در بازار جهانی نفت به بروز عدم تعادل و حتی بحران منجر می شود مگر آنکه سیاستهای صحیحی در مواجهه با این نوسانات از سوی دولتها اتخاذ شود (فصلنامه پژوهشنامه اقتصادی، 1385). از سوی دیگر بورس اوراق بهادار یکی از اصلی ترین اجزای بازارهای مالی است که نقش موثری در توسعه و رشد اقتصادی کشور دارد. بازار بورس از جمله بازارهای مالی مؤثری است که در جمعآوری سرمایه لازم برای بنگاههای اقتصادی فعالیت می کند. از طرفی قیمت نفت و نااطمینانی حاصل از نوسانات قیمت نفت به عنوان عامل مهم تولیدی می تواند نقش موثری در قیمت تمام شده کالا و در نتیجه سودآوری بنگاه و به تبع آن تغییر در میزان بازده بنگاهها بر جای بگذارد. در کشورهای صادر کننده نفت مانند ایران که سهم اصلی درآمد خود را از طریق ارز حاصل از فروش نفت تامین می کنند تاثیر شوکهای قیمت نفت بر بخشهای اقتصادی یکی از دغدغههای سیاستگذاران و اقتصاددانان بوده است، در نتیجه تحقیق و بررسی بر روی نوسانات قیمت نفت و تأثیرات احتمالی آن بر روی بازده سهام شرکتها از اهمیت خاصی برخوردار میباشد، که در این تحقیق سعی بر این است که تمرکز بر روی بازده غیرعادی سهام معطوف شود و بررسی کنیم که آیا این بازده از نوسانات قیمت نفت تأثیر میپذیرد یا خیر.
1-4- سؤالات و اهداف تحقیق
سؤال اصلی تحقیق این است که آیا بین نوسانات قیمت نفت و بازده غیرعادی سهام می تواند رابطهای وجود داشته باشد؟
سؤالات فرعی برای دستیابی به جواب سؤال اصلی پژوهش؛ شامل موارد زیر میباشد:
1- آیا نوسان منفی قیمت نفت بر بازده غیرعادی سهام تأثیر میگذارد؟
2- آیا نوسان مثبت قیمت نفت بر بازده غیرعادی سهام تأتیر میگذارد؟
هدف این تحقیق بررسی رابطه بین نوسانات قیمت نفت (متغیرمستقل) و بازده غیرعادی سهام (متغیر وابسته) است. بسته به رابطه بین این دو متغیر و اینکه این رابطه متقارن است یا نامتقارن، میتوانیم در برنامه ریزیهای اقتصادی برای جلوگیری از بروز بحران در بازار بورس اوراق بهادار استفاده کنیم.
پیش بینی های سود هر سهم در بازار سرمایه بورس اوراق بهادار
پیش بینی های سود هر سهم در بازار سرمایه بورس اوراق بهادار امروزه به دلیل گسترش فعالیت های اقتصادی ، توسعه بازارهای مالی و رونق سرمایه گذاری در بازارهای سرمایه به خصوص بورس اوراق بهادار توسط اشخاص حقیقی و حقوقی ، مهم ترین ابزار جهت اتخاذ تصمیمات درست و کسب منفعت مورد انتظار و استفاده بهینه و مطلوب از امکانات مالی ، دسترسی به اطلاعات درست و به موقع و تحلیل دقیق و واقع بینانه آن می باشد.
از جمله اطلاعاتی که استفاده کنندگان از اطلاعات مالی شرکتها در تصمیم گیری های خود مورد توجه قرار می دهند اطلاعات مرتبط با بازده سهام شرکت ها است . در این میان هرگونه اطلاعاتی که به نحوی مرتبط با شرکت بوده و با عملکرد و وضعیت مالی شرکت ارتباط داشته باشد بر بازده سهام تاثیر گذار خواهد بود . سود پیش بینی شده هر سهم برای سال مالی آینده ، از جمله اطلاعاتی است که از سوی شرکت ها اعلام می شود . این اطلاعات بر قیمت سهام و به تبع آن بر بازده سهام اثر گذار است و چنانچه دارای محتوای اطلاعاتی باشد می تواند بر رفتار استفاده کنندگان به خصوص سهام داران بالفعل و بالقوه تاثیر گذاشته و باعث افزایش یا کاهش قیمت سهام شود و بازده های غیر عادی (بازده ای کمتر یا بیشتر از بازده بازار) ایجاد کند .
یکی از اهداف اطلاعات حسابداری کمک به استفاده کنندگان درپیش بینی جریانهای نقد ورودی آتی به واحد تجاری و به تبع آن پیش بینی بازده سرمایهگذاری است. بخشی از متغیرهای تأثیرگذار بر بازده سهام شرکتها در بازار سهام ناشی از اطلاعات مالی است که از طریق سیستم حسابداری تهیه میشود. میزان تأثیر این اطلاعات بسیار پیچیده و تا حدی ناشناخته است. اگر اطلاعات حسابداری برای تعیین بازده سودمند باشد در آن صورت تغییرات در دادههای حسابداری باید سبب تغییر در بازده سهام شرکتها شود.
بورس اوراق بهادار به عنوان نماد بازار سرمایه ایران، تأثیرپذیری زیادی از تغییر چرخه های اقتصادی دارد. مدیران سرمایه گذاری و سایر اشخاص حقیقی و حقوقی که در این بازار به معاملات سهام و سایر داراییهای مالی میپردازند، برای حفظ و افزایش ارزش سبد سرمایه گذاری خود نیاز به بررسی عوامل مختلف مؤثر بر بازده سرمایه گذاری های خود دارند.
پیش بینی های سود هر سهم در سرمایه گذاری ها از اهمیّت ویژه ای برخوردار است، زیرا در شیوه های ارزیابی سهام عامل مهمی تلقی می شود و در بیشتر موارد، جزء اساسی روشهای انتخاب سهام میباشد. اهمیت این پیش بینی به میزان انحرافی بستگی دارد که با واقعیت دارد. هر چه میزان این انحراف کمتر باشد، پیش بینی از دقت بیشتری برخوردار است و این مسئله برای استفاده کننده و تهیه کننده مهم تلقّی میشود.
تصمیم گیرندگان برای اتخاذ تصمیمات صحیح و دقیق، نیازمند اطلاعاتی مفید و سودمند هستند. بالتبع بیشتر اطلاعات باید از طریق گزارشهای مالی شرکت در اختیار آنها قرار گیرد. اکثر استفادهکنندگان بر اقلامی تأکید دارند که تصور میکنند مربوط ترین اطلاعات است. اطلاعات مربوط به سود هر سهم، مقیاسی است که از نظر بیشتر استفاده کنندگان با اهمیّت و مربوط محسوب میشود. مشاهدات مستقیم و غیرمستقیم مؤید این است که سود هر سهم گزارش شده و سود هر سهم پیش بینی شده بر قیمت بازار سهام عادی اثر مستقیم میگذارد و سرمایه گذاران خواستار این اطلاعات هستند.مدیریت موظف است علاوه بر سود هر سهمارائه شده از طریق صورتهای مالی، برآورد آتی از دورنمای شرکت در قالب سود هر سهم پیش بینی شده را در اختیار استفاده کنندگان بگذارد.تصمیم گیری صحیح سبب میشود سرمایه گذار به انتظارات و توقعات خود از سرمایه برسد و شرکت با ارائه اطلاعات درست می تواند اعتماد استفاده کننده را جلب کند.
بازده
بازده در فرآیند سرمایه گذاری نیروی محرکی است که ایجاد انگیزه میکند و پاداشی برای سرمایه گذاران محسوب میشود. بازده ناشی از سرمایه گذاری برای سرمایه گذاران حائز اهمیت است، برای این که تمامی بازی سرمایه گذاری به منظور کسب بازده صورت میگیرد. ارزیابی بازده، تنها راه منطقی (قبل از ارزیابی ریسک) است که سرمایه گذاران می توانند برای مقایسه سرمایه گذاری های جایگزین و متفاوت از هم انجام دهند. برای درک بهتر عملکرد سرمایه گذاری اندازه گیری بازده واقعی (مربوط به گذشته) لازم است. مخصوصاً این که بررسی بازده مربوط به گذشته در تخمین و پیش بینی بازدههای آتی نقش زیادی دارد . در ارتباط با مفهوم بازده، مارکویتز معتقد است که امکان دارد تعریف بازده از یک سرمایهگذاری به سرمایهگذاری دیگر متفاوت باشد ولی در هر صورت سرمایهگذاران ترجیح میدهند بیشترین آن عایدشان شود تا کمترین آن. در همین ارتباط فرانسیس نیز عقیده دارد سرمایه گذاری را اگر نوعی از واگذاری پول تلقی کنیم که انتظار میرود پول اضافی از آن عاید شود، در این صورت هر سرمایه گذاری، درجهای از ریسک را در برخواهد داشت که مستلزم از دست دادن آن پول در زمان حال برای بدست آوردن بازده آتی است .
برخی دیگر از تعاریف که در مورد بازده سرمایه گذاری بیان شده اجزای راندمان در سرمایه گذاری است به شرح زیر است:
بازده یک قلم دارایی مالی را در مدت یک سال میتوان به این صورت تفسیر کرد، نرخ تنزیلی که اگر جریانات نقدی آینده با آن محاسبه شود، ارزش فعلی بدست آمده با قیمت دارایی برابر میشود .
بازده یک سرمایه گذاری عبارتست از جریانات نقدی قابل تحققی که توسط صاحبان آن سرمایهگذاری در طول یک دوره زمانی معین تحصیل میشود. بازده به صورت درصدی از ارزش سرمایهگذاری انجام شده در آغاز دوره بیان میشود .
بازده مورد انتظار
عبارت است بازده تخمینی یک دارایی که سرمایه گذاران انتظار دارند در یک دوره آینده بدست آورند. بازده مورد انتظار با عدم اطمینان همراه است و احتمال دارد برآورده شود و یا این که برآورده نشود. سرمایه گذاران برای کسب بازده مورد انتظار بایستی یک نوع دارایی را خریداری نمایند و توجه داشته باشند که این بازده ممکن است تحقق نیابد. سرمایه گذاری بر روی اوراق بهادار ریسک دار و بلند مدت میتواند باعث برآورده شدن بازده مورد انتظار سرمایه گذاران شود، در حالی که این امر در کوتاه مدت کمتر اتفاق میافتد.
اجزای بازده
بازده معمولاً از دو بخش تشکل میشود:
سود دریافتنی
مهمترین جزء بازده سودی است که به صورت جریانهای نقد دورهای سرمایهگذاری بوده و میتواند به صورت بهره یا سود تقسیمی باشد. ویژگی متمایز این دریافتها این است که منتشر کننده پرداختهایی را به صورت نقدی به دارند دارایی پرداخت میکند. این جریانهای نقدی با قیمت اوراق بهادار نیز مرتبط است.
سود (زیان) سرمایه
دومین جزء مهم بازده، سود (زیان) سرمایه است که مخصوص سهام عادی است ولی در مورد اوراق قرضه بلند مدت و سایر اوراق بهادار با در آمد ثابت نیز مصداق دارد. به این جزء که ناشی از افزایش (کاهش) قیمت دارایی است سود (زیان) سرمایه میگویند. این سود (زیان) سرمایه ناشی از اختلاف بین قیمت خرید و قیمت زمانی است که دارنده اوراق قصد فروش آنها را دارد. این اختلاف میتواند سود یا زیان باشد.
مجموع این دو جزء، بازده کل اوراق بهاداررا تشکیل میدهد.
پیشنهادات
به سرمایه گذاران و سهامداران پیشنهاد می شود که با مفهوم خطای پیش بینی سود هر سهم بیشتر آشنا شده و در تصمیم گیری ها به آن توجه داشته باشند. چرا که با توجه به نتایج حاصله، شرکت هایی که خطای پیش بینی سود (مثبت / منفی ) بالایی دارند بازده غیرعادی (مثبت / منفی ) بالایی نیز خواهند داشت و این به سبب افزایش یا کاهش تقاضا برای خرید سهام و به تبع آن افزایش یا کاهش قیمت سهام می باشد. هم چنین پیشنهاد میشود که سهامداران و کلیه فعالان بازار سرمایه در تصمیمات منطقی به شرایط بازار در کنار سایر معیارها توجه کنند.
1 ـ فراهم آوردن بستری مناسب جهت اطلاع رسانی سریع، دقیق و صحیح
2 ـ تأکید بورس اوراق بهادار تهران، مبنی بر این که شرکتهای جدید الورود با دقت بیشتری سود هر سهم را پیش بینی کنند؛ زیرا سرمایه گذاران معمولاً با استفاده از این معیار اقدام به تعیین قیمت سهام میکنند. عدم دقت در پیش بینی سود هر سهم، میتواند منجر به کسب بازده غیرعادی برای عدهای از سرمایه گذاران و زیان غیرعادی برای عده دیگری شود.
3 ـ به سازمان بورس پیشنهاد میشود تا شرایط الزام شرکتها را به تهیه پیش بینی سود بر مبنای سناریوهای مختلف را در شرایط عدم اطمینان بررسی نماید و نیز اجرای سختگیرانه قانون بازار اوراق بهادار برای شرکتهایی که پیش بینی یا تغییر در پیش بینی خود را با تأخیر و یا با دقت پیش بینیکم ارائه میکنند.
فرایندهای سرمایه گذاری
پس از برآورد میزان ریسک و بازده ، سرمایه گذار باید نقدینگی لازم جهت ورود به بازار سرمایه را فراهم نماید . کارشناسان و مدیران پیشنهاد می کنند که برای افراد ریسک گریز ، بخش عمده سرمایه گذاری بهتراست که از پس انداز ، مازاد ثروت و یا ارث تامین شود و تاکید می کنند ، تامین مالی به شکل قرض یا وام بخش کمتری را شامل شود ؛ چرا که در برخی موارد دیده می شود که اشخاصی با فروش اقلام ضروری خود اقدام به سرمایه گذاری کرده و در این صورت بخش زیادی از فعالیت های اصلی دچار مشکلات اساسی می شود .
آنچه که باید در مورد تجزیه و تحلیل در سرمایه گذاری به آن توجه شود ، فرایند سرمایه گذاری خواهد بود . یک سرمایه گذار باید به مراحل کلی سرمایه گذاری بیندیشد .
در زیر خلاصه ای از آن آمده است :
1- مطالعه مقدماتی و شناسایی امکانات سرمایه گذاری
2- مشخص کردن هدف های کوتاه مدت ، میان مدت و بلند مدت
3- شناخت ساختار بازار سرمایه
4- شناخت بازار و ظرفیت طرح
5- مواد ، منابع و نیروی انسانی مورد نیاز
6- منطقه و مکان احداث طرح
7- زمان بندی اجرای طرح
8- تعیین میزان ریسک و بازده مورد انتظار حاصل از سرمایه گذاری
9- شناسایی و محاسبه ریسک و بازده در سرمایه گذاری مشابه صنعت خود
10- مشخص کردن سبد بهینه از اوراق بهادار یا دارایی های فیزیکی
11- ارزیابی و اندازه گیری عملکرد حاصل از سرمایه گذاری
12- بررسی منابع تامین مالی طرح
13- زمان بندی اجرای طرح
14- ارزیابی مالی ، اقتصادی و فنی طرح سرمایه گذاری
15- یادگیری و شناخت قوانین داد و ستد در بازار سرمایه
پس از برآورد میزان ریسک و بازده ، سرمایه گذار باید نقدینگی لازم جهت ورود به بازار سرمایه را فراهم نماید . کارشناسان و مدیران پیشنهاد می کنند که برای افراد ریسک گریز ، بخش عمده سرمایه گذاری بهتراست که از پس انداز ، مازاد ثروت و یا ارث تامین شود و تاکید می کنند ، تامین مالی به شکل قرض یا وام بخش کمتری را شامل شود ؛ چرا که در برخی موارد دیده می شود که اشخاصی با فروش اقلام ضروری خود اقدام به سرمایه گذاری کرده و در این صورت بخش زیادی از فعالیت های اصلی دچار مشکلات اساسی می شود .
اجزای راندمان در سرمایه گذاری
F = فیوچر p= پرایس
3- ارزش فعلی خالص (NPV ) : از تفاضل جریانهای نقدی ورودی و خروجی بدست می آید و به طریقه زیر محاسبه میگردد.
جریان نقدی خروجی - جریان نقدی ورودی = ارزش فعلی خالص (NPV )
نکته : اگر NPV مثبت باشد یعنی جریان نقدی ورودی بیشتر از جریان نقدی خروجی است و پروژه برای سرمایه گذاری مطلوب تر است و برعکس.
مثال : اگر سرمایه گذاری اولیه (I ) 000/000/1 ریال و عمر شرکت (n ) 10 سال و جریان نقدی ورودی به صورت سالیانه 000/300 ریال و نرخ بازده (i) 12% باشد مطلوب است محاسبه NPV :(226/903)
Fc = جریان نقدی ورودی
4- شاخص سود آوری(PI):میزان سود آوری یک پروژه را نشان می دهد و از فرمول محاسبه می گردد . هرچه شاخص سودآوری بزرگتر باشد آن پروژه برای سرمایه گذاری مطلوب تر است .
مثال: با توجه به مثال فوق شاخص سودآوری شرکت برابر است با:
مثال: اگر سرمایه گذاری اولیه 000/000/20 ریال و جریان نقدی سالیانه 000/000/7 و هزینه سرمایه 10% و عمر شرکت 4 سال باشد مطلوب است :
الف) محاسبه NPV (780/204/15 - )
مثال: اگر سرمایه گذاری اولیه اجزای راندمان در سرمایه گذاری 000/000/2 و عمر شرکت 6 سال و نرخ بازده 20% و جریان نقدی ورودی 000/250 باشد مطلوب است الف) NPV ( 008/916/1- ) ب) PI ( 04/0)
تجزیه وتحلیل نقطه سربه سر:نقطه سر به سر سطحی از میزان تولید و فروش را نشان می دهد که در آن نه سودی وجود دارد و نه زیانی . برای تعیین نقطه سر به سر هزینه ها به دو دسته تقسیم می شوند الف) هزینه ثابت (Fc) که این هزینه ها هیچ گونه ارتباطی با میزان تولید ندارند مانند هزینه اجاره .ب) هزینه های متغیر(Vc) که متناسب با حجم تولید تغییر می کنند یعنی هرچه تولید بیشتر باشد هزینه های متغیر هم بیشتر خواهند بود مانند خرید مواد اولیه تولید . برای محاسبه نقطه سر به سر هم از فرمول ریاضی و هم از روش نموداری استفاده می شود . از طریق فرمول ریاضی نقطه سر به سر برابر است با : که در این فرمول Q برابر با تعداد تولید و P برابر است با قیمت(پرایس) .
درآمدها = هزینه ها
مبلغ × تعداد = هزینه ثابت + هزینه متغیر
مثال: یک شرکت تولیدی در زمینه خودکار که مجموع هزینه های ثابت آن 000/000/51 ریال است و بهای فروش هر خودکار 25000 ریال و هزینه متغیر هر خودکار 15000 در نظر گرفته است مطلوب است تولید در نقطه سر به سر:
فروش S= P × Q S=000/500/127= 5100×25000
مثال: اگر هزینه ثابت 000/000/24 و هزینه متغیر 000/6 و تعداد کالا 000/4 باشد مطلوب است تعیین قیمت هر کالا:
نقطه سربه سر نقدی :نقطه سر به سر نقدی مشابه نقطه سر به سر کالاست با این تفاوت که در نقطه سر به سر نقدی تمام هزینه های ثابت F c نباید به صورت نقد پرداخت شوند بنابراین هزینه های غیر نقدی را از هزینه ثابت کسر خواهیم کرد . نقططه سر به سر نقدی از نقطه سر به سر معمولی (کالا) کمتر است ( بخاطر کسر استهلاک از صورت فرمول) :
مثال: اگر جمع هزینه های ثابت 000/000/5 ، استهلاک 000/200 ریال و قیمت کالا 2500 و هزینه های متغیر 1500 ریال باشد مطلوب است تعیین نقطه سربه سر نقدی و فروش :(4800 و 000/000/12)
مثال : اگر هزینه ثابت مالی 000/000/1 ریال و هزینه های ثابت عملیاتی 000/500/2 ریال باشد و قیمت کالا 100 و هزینه متغییر 500 ریال و تعداد کالا 200 باشد مطلوب است میزان استهلاک :(000/490/3)
محاسبه نقطه سر به سر از روش نموداری :
مثال: اگر بهای فروش2000 ، هزینه متغیر هر واحد کالا 1000 و هزینه ثابت 000/000/10 ریال باشد مطلوب است نقطه سر به سر از طریق نمودار:
انواع اهرمها: هزینه های ثابت شامل هزینه های ثابت عملیاتی و هزینه های ثابت مالی است.
اهرم عملیاتی: تأثیر هزینه های ثابت عملیاتی را بر سود شرکت نشان می دهد و از فرمول زیر محاسبه می شود:
اهرم مالی: تأثیر هزینه های ثابت را بر سود شرکت نشان می دهد و از فرمول زیر محاسبه می شود:
اهرم ترکیبی :که معیاری از ریسک کلی شرکت است از حاصل ضرب اهرم مالی در اهرم عملیاتی بدست می آید:(DCL )
مثال:اگرتعداد کالا 3000 ، قیمت کالا 2500 ، هزینه متغیر هر واحد 1000 ، هزینه های ثابت عملیاتی(Fc) 000/000/3 و هزینه های ثابت مالی(Ic) 000/000/1 ریال باشد مطلوب است :
الف ) اهرم عملیاتی (3) ب) اهرم مالی(3) ج) اهرم ترکیبی(9)
مثال: اگر هزینه های ثابت عملیاتی (Fc) 000/000/80 ، هزینه های ثابت مالی(Ic) 000/000/16 ، سطح تولید فعلی(Q) 2000 واحد ، فروش 000/000/200 و هزینه های متغیر 000/000/40 ریال باشد مطلوب است:
الف)درجه اهرم مالی ب) درجه اهرم عملیاتی ج) درجه اهرم ترکیبی
سهام: شرکتهای سهامی قادر به انتشار سهام ممتاز یا عادی و یا هر دو می باشند . سهام ممتاز سهامی هستند که نسبت به سایر انواع سهام دارای امتیازاتی از قبیل:
1. اولویت در دریافت سود
2. اولویت در دریافت مبلغ اسمی سهام
3. داشتن حق رأی بیشتر
سهام ممتاز زمانی منتشر می شوند که درجه اهرم مالی شرکت و یا هزینه های سهام عادی درحد بالایی باشند.
انواع سهام ممتاز : سهام ممتاز شامل:
1. سهام قابل تبدیل در مقابل سهام غیر قابل تبدیل در این نوع سهام ، سهام ممتاز می تواند به دیگر انواع سهام تبدیل شوند ولی سهام غیر قابل تبدیل چنین ویژگی را ندارند.
2. سهام جمع شونده در مقابل سهام غیر جمع شونده: در این نوع سهام سود پرداخت نشده سال یا سالهای گذشته یا به عبارتی سود معوقه باید قبل از توزیع سود سهامداران عادی پرداخت گردد.
3. سهام با مشارکت در مقابل سهام ممتاز بدون مشارکت: اگر سود اعلام شده شرکت از میزانی که بطور معمول به سهامداران عادی و ممتاز پرداخت می گردد بیشتر باشد در باقیمانده سود مشارکت دارند (مشارکت در میزان سود بر اساس ارزش اجزای راندمان در سرمایه گذاری اسمی صورت می گیرد)
مثال: شرکتی دارای 60000 سهم ممتاز جمع شونده به مبلغ اسمی 1500 ریال و نرخ آن 24% باشد که سود سالهای 89 و 90 به سهامداران پرداخت نشده باشد و در سال 91 میزان کل سود پرداختی شرکت به سهامداران ممتاز برابر است با:
000/200/43 = 2 × 24% × 000/000/90 = 1500 ×000/60 = سود معوقه (سود انباشته)
000/600/21 = 1 ×24% × 000/000/90 = 1500 × 000/60 = سود سال جاری
000/800/64 = 000/600/21 + 000/200/43 = کل سود پرداختی به سهامداران ممتاز
مثال: شرکتی در نظر دارد 5000 سهم ممتاز با سود انباشته(جمع شونده) به ارزش اسمی هر سهم 000/10 با نرخ 15% منتشر نماید ، سود این سهام به مدت 3 سال پرداخت نشده است ، امسال سالی سود آور است و شرکت در نظر دارد تمامی تعهدات خود را در زمینه سود انجام دهد . شرکت بابت سهام ممتاز چقدر سود باید پرداخت نماید: (000/000/30)
مثال برای سهام با مشارکت: اگر شرکتی 000/000/50 ریال سود داشته باشد و 000/10 برگه سهام ممتاز 000/10 ریالی با نرخ 20% و 000/40 برگه سهام عادی 2000 ریالی با نرخ 15% منتشر کرده باشد میزان سود پرداختی به سهامداران ممتاز و عادی را بطور جداگانه محاسبه کنید(سهام ممتاز از نوع با مشارکت است)
سود سهام ممتاز و عادی
000/000/20 = 20% × 000/10 × 000/10
000/000/12 = 000/2 × 000/40
سهم باقیمانده سود سهام ممتاز مشارکتی
مثال:اگر سهام ممتاز با مشارکت 00/20 برگه 1500 ریالی با نرخ سود 14%و سهام عادی 000/5 برگه به ارزش اسمی 2000 ریال با نرخ 14% باشد . و مجموع سود شرکت 000/000/60 ریال باشد مطلوب است :
مقدار سود سهام ، سهامداران ممتاز و عادی (000/000/45 و000/000/15)
مثال: شرکتی 5000 برگه سهام ممتاز جمع شونده با مشارکت را به ارزش هر برگ 15000 ریال با نرخ 18% و 10000 سهم عادی 7000 ریالی با نرخ 20% را بین سهامداران توزیع می کند اگر میزان سود اختصاصی 60000000 ریال باشد مطلوب است تعیین سود به سهامداران ممتاز و عادی (2 سال سود پرداخت نشده است)
جواب : ممتاز ( 827/344/42) عادی(173/655/16)
مثال:شرکت آلفا سهام ممتاز غیر جمع شونده با مشارکت به تعداد 6000 برگه 200 ریالی با نرخ 10% که سه سال سود پرداخت نشده و 8000 سهام 300 ریالی با نرخ 20% دارد اگر کل سود 40000000 ریال باشد مطلوب است سهم هر یک از سهام ؟ جواب: ممتاز ( 332/253/13) عادی ( 668/746/26)
تجزیه سهام: در تجزیه سهام که به آن سود سهمی یا سهام جایزه می گویند . تعداد سهام افزایش می یابد و به همان اندازه ارزش سهام کاهش می یابد افزایش تعداد با کاهش ارزش سهام خنثی شده و در مجموع هیچ گونه تغییری در ارزش اسمی سهام صورت نمی گیرد.
مثال: شرکتی 1500 برگه 1200ریالی منتشر کرده است اگر تجزیه سهام 1به 3 باشد تعداد سهام جدید و ارزش هر برگه و ارزش اسمی برابر است با .( تعداد سهام 4500 و ارزش هر سهم 400 و ارزش اسمی 1800000)
مثال: شخصی مالک 20%سهام یک شرکت است ارزش هر سهم در بازار 500 ریال است مطلوب است تعداد سهام و ارزش سهام شخص را در صورتی که تجزیه 1 به 2 صورت گیرد ( شرکت 10000 سهام عادی دارد)
جواب ( تعداد سهام 4000 و ارزش سهام بعد از تجزیه 1000000)
معکوس تجزیه سهام: در معکوس تجزیه سهام که به آن ترکیب سهام هم می گویند برعکس تجزیه سهام عمل می کنیم یعنی تعداد سهام کاهش می یابد و ارزش هر برگه سهام افزایش می یابد .کاهش تعداد سهام و افزایش ارزش آنها با هم خنثی و جبران می شوند بنابراین هیچ گونه تغییری در ارزش اسمی سهام صورت نمی گیرد.
مثال: شرکتی 10000 برگه سهام به ارزش هر برگه 5000 ریال دارد . اگر معکوس تجزیه سهام بر مبنای 5 به 1 صورت گیرد تعداد سهام ، ارزش هر سهم و ثروت شرکت را بعد از معکوس تجزیه سهام محاسبه نمایید.
تعداد سهام 2000= 5 10000 ارزش سهام 25000 = 5× 5000
ثروت شرکت بعد از معکوس 50000000 =2000 ×25000 ثروت قبل از معکوس 50000000=5000×10000
مثال: شرکتی 6000 برگه 4000 ریالی دارد اگر معکوس تجزیه سهام 4 به 1 باشد مطلوب است (نرخ 20%) :
الف: تعداد سهام (1500)
ب: ارزش هر سهم (16000)
ج: ثروت شرکت بعد از معکوس تجزیه سهام(24000000)
مثال: شرکتی 3000 برگه سهام 6000 ریالی با نرخ 10% دارد . اگر معکوس تجزیه سهام بر مبنای 5/1 به 1 صورت گیرد مصلوب است :
الف: تعداد سهام (2000)
ب: ارزش هر سهم (9000)
ج: ثروت شرکت بعد از معکوس تجزیه سهام(18000000)
سود سهمی (سهام جایزه):تقسیم سود از طریق توزیع سهام بین سهامداران ، سود سهمی نامیده می شود . سهام جایزه در شرایطی که شرکت از وضع نقدینگی خوبی برخوردار نباشد و یا برای تأمین مالیتوسعه عملیات خود به وجه نقد نیاز داشته باشد صادر می شوند.
مثال: اگر شرکتی 10000 برگه سهام داشته باشد که ارزش هر برگه 2000 ریال باشد و شخصی مالک 20% سهام شرکت باشد و قرار باشد که 50% سود سهمی بین سهامداران توزیع شود مطلوب است :
الف: تعداد سهام 15000= 5000 + 10000 5000=50% × 10000
ج: ثروت شرکت 20000000= 15000 × 1333
مثال : شرکتی 6000 برگه سهام 3000 ریالی دارد و شخصی مالک 10% کل سهام شرکت است . اگر 30% سود سهمی بین سهامداران توزیع گردد مطلوب است :
الف: تعداد سهام (7800)
ب: ارزش هر سهم (2307)
ج: ثروت شرکت بعد از معکوس تجزیه سهام(18000000)
مثال: شرکتی 20000 برگه سهام 500 ریالی دارد اگر شرکت 35% سهام را به صورت جایزه توزیع نماید مطلوب است:
سنجش کارایی مالی شرکت های دارویی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران با استفاده از مدل های ابر کارای تکنیک DEA و بررسی رابطه آن با بازده سهام
Posted on سپتامبر 24, 2021 اکتبر 18, 2022 Author مدیر اصلی دیدگاه‌ها برای سنجش کارایی مالی شرکت های دارویی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران با استفاده از مدل های ابر کارای تکنیک DEA و بررسی رابطه آن با بازده سهام بسته هستند
۱-۳- اهداف تحقیق ۶
۱-۴-سوال های تحقیق ۷
۱-۵- فرضیات تحقیق ۷
۱-۶- مبانی نظری تحقیق ۸
۱-۷- روش تحقیق: ۹
۱-۸- روش گردآوری و تجزیه و تحلیل داده ها و اطلاعات ۱۰
۱-۹- قلمروی تحقیق ۱۱
۱-۱۰- جامعهو نمونه آماری ۱۱
۱-۱۱ – محدودیت های تحقیق ۱۳
۱-۱۲- تعریف مفهومی و عملیاتی اصطلاحات و متغیرها ۱۴
۱-۱۲-۱- تعریف مفهومی متغیرها ۱۴
۱-۱۲-۲- تعریف عملیاتی متغیرها ۱۶
۱-۱۳ – جمع بندی ۱۹
فصل دوم: ادبیات و مبانی نظری تحقیق
۱-۲- مقدمه ۲۱
۲-۲- نقش بورس اوراق بهادار در اقتصاد ملی و منطقه ای ۲۲
۲-۳- ارزیابی عملکرد و ارتباط آن با کارایی ۲۳
۲-۳-۱-کارایی بازار ۲۳
۲-۳-۲ تعریف کارایی ۲۴
۲-۳-۳- انواع کارایی ۲۵
۲-۳-۴- روش های اندازه گیری کارایی ۲۶
۲-۳-۵-رگرسیون و تحلیل پوششی داده ها: ۲۷
۲-۴- تحلیل پوششی داده ها ۲۸
۲-۴-۱-کاربرد های مالی تکنیک DEA 31
۲-۴-۲- مدل های تحلیل پوششی داده ۳۲
۲-۴-۲-۱مدل نسبتCCR 32
۲-۴-۲-۲مدل پوششی CCR ورودی محور ۳۳
۲-۴-۲-۳مدل پوششی CCR خروجی محور ۳۳
۲-۴-۲-۴مدل نسبت BCC 34
۲-۴-۲-۵ مدل پوششی BCC ورودی محور ۳۵
۲-۴-۲-۶مدل پوششی BCC خروجی محور ۳۵
۲-۴-۲-۷مدل اجزای راندمان در سرمایه گذاری جمعی ۳۶
۲-۴-۲-۸ مدل جمعی موزون ۳۶
۲-۴-۲- ۹-مدل های جمعی وبازده به مقیاس ۳۷
۲-۴-۲-۱۰ – مدل SBM پوششی ورودی محور ۳۸
۲-۴-۲-۱۱ مدل سوپر کارای تحلیل پوششی داده ها ۳۹
۲-۴-۲-۱۱-۱- فرم پوششی و مضربی مدل ابرکارایی تحت بازده به مقیاس ثابت ماهیت ورودی ۳۹
۲-۴-۲-۱۱-۲ – مدل ابرکارایی تحت بازده به مقیاس متغیر ماهیت ورودی و خروجی ۴۰
۲-۵ تعریف و تشریح نرخ بازده سهام ۴۲
۲-۵-۱ نرخ بازده سرمایه گذاری ۴۳
۲-۵-۲ اجزای بازده سهام ۴۴
۲-۵-۳ معیارهای ارزیابی عملکرد و بازده سهام ۴۷
۲-۶ – مدل مفهومی/تحلیلی پژوهش ۴۹
۲-۷ – تحقیقات مرتبط ۴۹
۲-۷-۱- تحقیقات داخلی ۵۰
۲-۷-۲ -تحقیقات خارجی ۵۳
۲-۸ جمع بندی ۵۹
فصل سوم: روش اجرای تحقیق
۳-۱- مقدمه ۶۱
۳-۲- روش تحقیق ۶۱
متن کامل فایل های پایان نامه در سایت feko.ir موجود است.
دیدگاه شما