منظور از کانون کارگزاران چیست؟

الف- سامانه اداره رسیدگی به شکایات و حمایت های حقوقی:

صنعت کارگزاری به برنامه استراتژیک مدون نیاز دارد

حسین خزلی‌خرازی، مدیرعامل کارگزاری بانک کشاورزی در درباره تعداد و تنوع عملکرد کارگزاری‌ها و نیز نحوه کسب درآمد این شرکت‌ها می‌گوید. وی همچنین با اعلام آمار کدهای معاملاتی، از مشکلات موجود در بورس کشور و تفاوت آن با دیگر بازارهای جهانی سخن می‌گوید.

بورس به عنوان یکی از اصلی‌ترین بخش‌های بازار سرمایه دارای بازیگران مختلفی در بین دولتی‌ها و خصوصی‌هاست. وجود منظور از کانون کارگزاران چیست؟ مردم عادی از هر کدام از این بخش‌ها به عنوان سهامداران به این بازار تنوعی به وسعت یک کشور می‌دهد. رابط بین معاملات و مردم شرکت‌های کارگزاری هستند. حسین خزلی‌خرازی، مدیرعامل کارگزاری بانک کشاورزی در ادامه درباره تعداد و تنوع عملکرد کارگزاری‌ها و نیز نحوه کسب درآمد این شرکت‌ها می‌گوید. وی همچنین با اعلام آمار کدهای معاملاتی، از مشکلات موجود در بورس کشور و تفاوت آن با دیگر بازارهای جهانی سخن می‌گوید.

تا امروز چند شرکت کارگزاری در ایران فعالیت می‌کنند و حوزه‌های فعالیت آنها در چه دسته‌هایی طبقه‌بندی می‌شود؟

طبق آخرین آمار کانون کارگزاران، هم‌اکنون 109 شرکت کارگزاری در بورس‌های اوراق بهادار تهران، فرابورس، بورس کالا و بورس انرژی فعال هستند. بعضی از کارگزارها فقط در بورس کالا و برخی فقط در اوراق بهادار، بعضی در هر دو اینها و برخی در هر چهار بورس فعال هستند. از سال‌های گذشته یک طبقه‌بندی بر اساس رتبه‌های کارگزارها وجود داشت که آنها را در رتبه‌های الف، ب، ج، د و ه مشخص می‌کرد اما از حدود یک سال و نیم پیش این رتبه‌بندی دیگر انجام نشد و ظاهراً مدل ارزیابی و رتبه‌بندی صنعت کارگزاری در حال تغییر است اما هنوز نه سازمان بورس و نه کانون کارگزاران مدل رتبه‌بندی جدید ارائه نداده‌اند. کارگزاران در کل دنیا به دودسته تقسیم می‌شوند، دسته اول کارگزارانی هستند که همه خدمات موجود در اساسنامه و خدماتی که مقام ناظر مجوز آن صادر کرده، ارائه می‌دهند و در دسته دوم کارگزارانی هستند که بخشی از این خدمات را ارائه می‌دهند. حدود 22 خدمت در اساسنامه صنعت کارگزاری وجود دارد و طبقه‌بندی شده که برای ارائه هر کدام از آنها نیاز به اخذ مجوز از بورس مربوطه و سازمان بورس هست. خدمت تعهد پذیره‌نویسی، بازارگردانی، مشاوره سرمایه‌گذاری، مشاوره عرضه اوراق بهادار و ارزشگذاری سهام خدماتی است که بین صنعت کارگزاری و تامین سرمایه‌ها طبق اساسنامه مشترک هستند اما در سال‌های اخیر سازمان بورس برای این چند خدمت مجوز ویژه می‌دهد. در بعضی مواقع اجازه تعهد پذیره‌نویسی به کارگزارها یا به صندوق‌های با درآمد ثابت تحت نظر کارگزارها داده شده، در برخی موارد اجازه بازارگردانی اوراق بهادار را به کارگزارها یا به صندوق‌های با درآمد ثابت متعلق به شرکت‌های کارگزاری داده و در برخی موارد نداده است.

به طور مثال در شرکت کارگزاری بانک کشاورزی و صندوق یکم کارگزاری بانک کشاورزی متعلق به این شرکت، هم‌اکنون 14 درصد کل اوراق بهادار پذیرفته‌شده در بورس‌های تهران، فرابورس و بورس کالا را بازارگردانی می‌کند. این رقم به تنهایی بیش از هر کدام از شرکت‌های تامین سرمایه است یا در عرضه اوراق بهادار سلف موازی استاندارد گندم و مرابحه گندم که در شهریور و مهرماه امسال انجام شد سازمان بورس و اوراق بهادار اجازه تعهد پذیره‌نویسی هم به کارگزاری بانک کشاورزی و صندوق یکم داد اما هنوز مرزهای دقیق و شفافی بین این خدمات وجود ندارد. ظاهراً آنچه از جلسات برگزار شده در داخل سازمان بورس و سخنرانی‌های مدیران مربوطه در سازمان بورس بر‌می‌آید، در سال‌های آینده سازمان بورس و اوراق بهادار منظور از کانون کارگزاران چیست؟ قصد دارد مرزهای بسیار مشخص و دقیقی بین انواع این خدمات قرار دهد تا شرکت‌های کارگزاری فقط به حوزه معاملات بپردازند و شرکت‌های تامین سرمایه به حوزه سایر خدمات.

طبق مطالعه سازمان بورس و اوراق بهادار و کانون کارگزاران، تعداد شرکت‌های کارگزاری ما متناسب با ارزشگذاری بازار جاری و متناسب با حجم معاملات بسیار بیش از بورس‌های کشورهای همسایه و بسیار بیشتر از کشورهای پیشرفته است. مثلاً ارزش بازار سهام ما حدود 100 میلیارد دلار است و در بهترین سال که سال 1392 بوده، 35 درصد ارزش بازار ما مورد معامله قرار گرفته است. اگر بخواهم ریالی همین آمار را اعلام کنم در سال 1392 مجموعه ارزش بازار بورس تهران و فرابورس حدود 450 هزار میلیارد تومان بوده که 35 درصد آن یعنی چیزی حدود 120 هزار میلیارد تومان آن معامله شده است. وقتی حجم معاملات را می‌گوییم باید مجموعه خرید و فروش را محاسبه کنیم که دو برابر این می‌شود چون یک طرف فروشنده و یک طرف خریدار است. در بهترین تاریخ بازار سرمایه که سال 1392 بود حدود 240 هزار میلیارد تومان حجم معاملات ما بوده است. تقریباً حدود 108 شرکت کارگزاری در آن دوره فعالیت داشته و وقتی به نسبت تعداد شرکت‌ها میانگین بگیریم رقم بسیار کوچک می‌شود. اگر رقم میانگین را به دلار تبدیل کنیم رقم به طرز غیرقابل‌باوری کوچک می‌شود. مثلاً فرض کنید بورسی مثل استانبول حدود 600 میلیارد دلار ارزش دارد و در سال یک بار صددرصد ارزش بازار مورد معامله قرار می‌گیرد یعنی سالی 1200 میلیارد دلار در گردش است. در ترکیه 35 شرکت کارگزاری فعال هستند که سهمشان از کل بازار بسیار زیاد است یا در بازار سهام سنگاپور 640 میلیارد دلار ارزش بازار و فقط 24 کارگزاری وجود دارد. بنابراین نسبت کارگزارهای ما به حجم معاملات و ارزش بازار تعداد زیادی است.

متاسفانه سازمان بورس و اوراق بهادار در سال‌های گذشته نتوانسته از تعداد شرکت‌های کارگزاری کم کند و خود شرکت‌های کارگزاری کوچک یا حتی زیان‌ده نتوانستند با هم ادغام شوند. در سه چهار سال اخیر نهادهای مالی بزرگ، شرکت‌های سرمایه‌گذاری بزرگ و بانک‌های بزرگ تازه تاسیس شده شروع کردند به خریدن کارگزاری‌های کوچک و این نویددهنده این است که بالاخره صنعت کارگزاری از نظر ساختار سهامداران متحول شود ولی باید برای کارگزارهای کم‌بازده و زیان‌ده و غیرفعال، در سال‌های آینده فکر جدی کرد.

متاسفانه سازمان بورس و اوراق بهادار در سال‌های گذشته نتوانسته از تعداد شرکت‌های کارگزاری کم کند و خود شرکت‌های کارگزاری کوچک یا حتی زیان‌ده نیز نتوانستند با هم ادغام شوند.

با وجود بالا بودن تعداد کارگزاری‌ها آیا مجوزدهی برای تاسیس کارگزاری‌های جدید اکنون سخت‌تر شده است؟ معیارهای تایید صلاحیت مدیران کارگزاری‌ها و اعطای مجوز به آنها اکنون چگونه است؟

در 10 سال گذشته دو یا سه مجوز جدید داده شده و در پنج سال گذشته هیچ مجوزی داده نشده است. سیاست سازمان بورس با توجه به تعداد بالای شرکت‌های کارگزاری این نیست که مجوز جدید دهد بلکه نهادهای مالی را ترغیب می‌کند که کارگزاران کوچک را بخرند و اصلاح ساختار انجام دهند. سازمان بورس و اوراق بهادار حدود هشت سال است که دستورالعمل دقیقی برای تایید صلاحیت مدیران نهادهای مالی از جمله شرکت‌های کارگزاری دارد. این دستورالعمل ضرایب دقیقی دارد که ترکیبی از تحصیلات و تحصیلات مرتبط، سوابق کاری در بازار سرمایه و پول و مدارک حرفه‌ای است. اگر از 100 امتیاز، شخص مصاحبه‌شونده زیر 40 امتیاز کسب کند خودبه‌خود رد می‌شود. بین 40 تا 70 امتیاز بیاورد دعوت به مصاحبه می‌شود و یک کمیته مصاحبه‌کننده در سازمان بورس اظهارنظر می‌کنند. اگر فرد متقاضی بالای 70 امتیاز کسب کند به‌طور خودکار قبول می‌شود. این فرآیند فقط برای تایید صلاحیت علمی و حرفه‌ای است. در سازمان بورس برای مدیرعامل و اعضای هیات مدیره کارگزاری‌ها یک بخش تایید صلاحیت امنیتی و اخلاقی هم وجود دارد که از مراجع ذی‌صلاح مثل قوه قضائیه و وزارت اطلاعات استعلام می‌شود و در صورتی که افراد سوء سابقه نداشته باشند در آن بخش هم تایید می‌شوند. در مجموع در سال‌های اخیر خیلی در تایید صلاحیت مدیران سخت گرفته می‌شود و بانک اطلاعاتی بسیار قوی در سازمان بورس به نام ستان (سامانه تبادل اطلاعات نهادهای مالی) مستقر است. هرچند نرم‌افزار این بانک اطلاعاتی بسیار اذیت‌کننده است اما اطلاعات همه مدیران نهادهای مالی و نه فقط کارگزاران در این بانک اطلاعاتی است و ضرایب و سوابق و امتیازات، حتی امتیازهای منفی، جرایم و تخلفات و تذکراتی که گرفته‌اند در آن ثبت شده است.

وضعیت آماری کدهای معاملاتی و ضریب فعالیت این کدها چگونه است و توزیع سرمایه‌گذاران در بین کارگزاری‌ها به چه شکلی است؟

طبق آخرین آمار اعلام‌شده حدود 10 میلیون ایرانی شامل شخص حقیقی و حقوقی کد بورسی دارند. از این تعداد حدود 700 هزار کد فعال است و در سال حداقل یک بار خرید و فروش می‌کنند و کمتر از 100 هزار کد وجود دارد که می‌توان به آنها فعال دائمی گفت یعنی تعداد خرید و فروش آنها بیش از پنج بار در سال است. آمار و اطلاعات دقیق در شرکت سپرده‌گذاری مرکزی وجود دارد. در بین شرکت‌های کارگزاری 15 شرکت کارگزاری برتر 70 درصد حجم معاملات و سرمایه‌گذاری‌ها را به خود اختصاص داده‌اند. این نسبت تقریباً در تمام صنایع دیگر هم هست و شرکت‌های برتر سهم بیشتری از بازار دارند. در هیچ صنعتی ندیدم که سهم از بازار مساوی تقسیم شده باشد. به ویژه در صنعت رقابتی کارگزاری به دلیل تنوع خدمات و سهولت دسترسی و سرویس‌های بهتری که شرکت کارگزاری می‌دهد این سهم می‌تواند تغییر کند.

چه عواملی به طور مستقیم و غیرمستقیم بر وضعیت درآمدی کارگزاری‌ها تاثیر می‌گذارد؟ با توجه به سیکل‌های رونق و رکود بازار سرمایه، وضعیت درآمدی کارگزاری‌ها چگونه تغییر می‌کند؟ کارگزاری‌ها از چه طریقی می‌توانند به درآمد تقریباً پایداری برسند؟

مهم‌ترین عاملی که تاثیر مستقیم بر وضعیت درآمدی کارگزاری‌ها دارد حجم معاملات است نه شاخص. ممکن است شاخص‌ها در برخی موارد پایین بیاید و بازار منفی هم باشد اما حجم معاملات خوب باشد چون کارگزارها در مرحله اول از معاملات کارمزد می‌گیرند. پس هر قدر حجم معاملات بالاتر باشد کارمزد بیشتری می‌گیرند. رونق و شادابی کل بازار یکی از مواردی است که بر درآمد کارگزارها تاثیر می‌گذارد. سایر خدمات کارگزارها مثل خدمت سبدگردانی، صندوق‌های سرمایه‌گذاری و. همگی تابعی از رونق و شادابی در بازار است. اگر مراجعه سرمایه‌گذاران حقیقی و حقوقی به بورس‌ها کم شود و اگر شاهد رکود و بی‌انگیزگی سرمایه‌گذاران باشیم طبیعی است که حجم درآمد سرمایه‌گذاران هم پایین خواهد آمد. صنعت کارگزاری از آن دست صنایعی است که هزینه‌های ثابت بالایی دارد و می‌توان گفت هر شرکت کارگزاری باید نقطه سر به سرش را با توجه به هزینه ثابت خود محاسبه کند. به ازای هر یک واحد عبور از نقطه سر به سر بیش از یک واحد به سود شرکت کارگزاری افزوده می‌شود. بنابراین زمانی که شرکت کارگزاری نتواند از پس هزینه‌های ثابت خود برآید به نقطه بحرانی و زیان می‌رسد. اصولاً صنعت کارگزاری درآمد ثابت و پایدار ندارد. ممکن است شرکت کارگزاری در یکی دو سال زیان دهد یا سود خیلی کمی داشته باشد اما در سال‌هایی که رونق در بورس و معاملات وجود دارد آنچنان سودآور باشد که زیان سال‌های قبل را بپوشاند. خیلی مهم است که شرکت‌های کارگزاری سرمایه مناسبی داشته باشند تا بتوانند در مقابل زیان تحمل کنند و در سال‌های رکود از پس هزینه‌های ثابت خود بربیایند. بهترین شرکت‌های کارگزاری آنهایی هستند که هزینه‌ثابت‌ خود را پایین نگه می‌دارند زیرا مهم‌ترین و بیشترین فاکتور در شرکت کارگزاری هزینه‌های حقوق و دستمزد است. در مراحل بعدی هزینه فناوری اطلاعات است. بنابراین باید مدلی برای حقوق و دستمزد داشته باشیم که سطحش پایین باشد اما زمانی که سطح سودآوری و معاملات شرکت بالا رفت مدیران و کارکنان کارگزاری بتوانند حقوق‌های متغیر خیلی خوب و بالا دریافت کنند. اگر بتوانند این مکانیسم را در مجموع جبران خدمات و پاداش خود داشته باشند، می‌توانند تا حدودی به پایدار بودن درآمد امیدوار باشند. هر چند این حرف‌ها برای شرکت‌های کارگزاری نهادی است که سهامدار با مدیران متفاوت هستند. در خیلی از شرکت‌های ما سهامدار همان مدیران کارگزاری هستند بنابراین خیلی سودآوری برای این دسته مهم نیست. اصولاً این نوع از شرکت‌های کارگزاری تشکیل نشده‌اند برای اینکه سودآور باشند و در ترازنامه سود نشان دهند، این شرکت‌ها معمولاً عمداً یا در صورت‌های مالی سود پایینی دارند یا زیان کرده‌اند. در شرکت‌های کارگزاری نهادی مدیر موظف است نسبت به سهامدار در خصوص سودآوری پاسخگو باشد، صنعت کارگزاری صنعتی نیست که مثل صنایع تولیدی سودآور باشد و سوددهی آن بسیار وابسته به شرایط بازار است.

برخی از رقابت منفی میان کارگزاران انتقاد می‌کنند و آن را عامل کاهش کیفیت آنها می‌دانند. منظور از رقابت منفی در این صنعت چیست؟

با توجه به اینکه اصلی‌ترین درآمد صنعت کارگزاری کارمزد است برخی از شرکت‌های کارگزاری عمدتاً کوچک و خصوصی برای بقا تنها ابزار در بازاریابی را تخفیف در کارمزد می‌دانند. شهریور سال جاری دستورالعمل واحدی صادر شد که هرگونه تخفیف تا 25 درصد از سقف کارمزدها مجاز است و بیش از آن تخلف است. هرچند باز ممکن است که خیلی از کارگزاران رعایت نکنند. همین اتفاق در صنعت بیمه افتاد و بحران‌های جدی برای صنعت بیمه به وجود آمد. البته عموم بازارهای مالی دنیا در یک نقطه کارمزد را کاملاً آزاد کردند و چیزی به عنوان سقف و کف کارمزد در بازارهای پیشرفته نیست و کاملاً رقابتی است. این به دلیل تنوع خدماتی است که ارائه می‌کنند و باعث جذب مشتری می‌شود. هرچند در همین بازار کاملاً رقابتی در دنیا برخی کارگزاران برای برخی خدمات خاص کارمزد بسیار بالایی می‌گیرند و هیچ سقفی برای کارمزد خدمات خاص وجود ندارد. یکی از این خدمات خاص در دنیا مثلاً طی قراردادی برای مدیریت پرتفوی و سبد سهام شخص در صورت بازدهی خوب، در بازده آن شریک می‌شود. خدمات کارگزاری دنیا به خاطر تنوع زیاد باعث شده نرخ کارمزد تقریباً به صفر برسد. صنعت کارگزاری باید نسبت به محیط اطرافش حساس باشد و برنامه استراتژیک مدونی داشته باشد.

مهم‌ترین برنامه شرکت کارگزاری بانک کشاورزی در سال آینده در اولین گام؛ ثبت افزایش سرمایه به ۴۰ میلیارد تومان خواهد بود. با این سرمایه که مجمع آن برگزار شده است، بزرگ‌ترین کارگزار از لحاظ سرمایه تاکنون خواهیم بود.

چشم‌انداز صنعت کارگزاری بورس‌ها را در ایران چگونه می‌بینید و چه تهدیداتی را پیش ‌روی آن دانسته و به نهاد ناظر برای فعالیت بهتر آنها چه توصیه‌ای دارید؟

نظارت بر صنعت کارگزاری بسیار سخت است. در هیچ صنعتی ندیدم که مثل صنعت کارگزاری لایه‌های متعدد نظارتی وجود داشته باشد. کارگزاری حسابرس داخلی دارد. هم بورس‌ها و هم کانون و هم سازمان بورس نظارت دارند. نظارت از طرف اعضای هیات مدیره نیز اعمال می‌شود. علاوه بر مرزهای قانونی، مرزهای اخلاقی هم برای کارگزاران در حال تعریف است و برخی از کارگزاری‌های بزرگ برای خود و کارکنانشان دستورالعمل‌های اخلاقی مهمی تدوین می‌کنند. هر میزان که زمان جلو می‌رود نظارت‌ها هوشمندتر و به نفع سرمایه‌گذاران می‌شود هر چند هنوز فاصله زیادی با نظارت‌های با استاندارد، شفاف و عملیاتی بازارهای پیشرفته جهانی داریم.

با این اوصاف شرکت کارگزاری بانک کشاورزی چه برنامه‌هایی در جهت توسعه فعالیت‌هایش در بازار سرمایه دارد؟

مهم‌ترین برنامه شرکت کارگزاری بانک کشاورزی در سال آینده در اولین گام ثبت افزایش سرمایه به 40 میلیارد تومان خواهد بود. با این سرمایه که مجمع آن برگزار شده است، بزرگ‌ترین کارگزار از لحاظ سرمایه تاکنون خواهیم بود. در گام دوم تاسیس یا تملک شرکت‌های پردازش اطلاعات مالی، مشاور سرمایه‌گذاری و سبدگردانی برای تکمیل حلقه زنجیره خدمات مالی و تبدیل‌شدن به یک هلدینگ مالی کاملاً بورسی و بازار سرمایه‌ای را در برنامه داریم. تقاضای تاسیس تامین سرمایه به منظور از کانون کارگزاران چیست؟ سازمان بورس نیز از دیگر برنامه‌هایمان است. این شرکت تامین سرمایه برای بخش کشاورزی و با مشارکت نهادها و فعالان حقوقی و بزرگ بخش کشاورزی و با محوریت بانک کشاورزی تاسیس خواهد شد. همچنین شروع به تجربه تامین مالی خارجی از طریق انتشار اوراق بهادار اسلامی در بازارهای کشورهای مستعد، تبدیل به سهامی عام شدن و عرضه سهام در فرابورس ایران تا پایان سال 1395، تاسیس صندوق کالایی مبتنی بر ذرت و جو (ETC) تاسیس صندوق با درآمد ثابت دوم به صورت قابل معامله در بورس‌ها (ETF) و طراحی و تولید یا خرید سامانه‌های مستقل عملیاتی و نرم‌افزارهای مختص کارگزاری از دیگر برنامه‌های این شرکت در سال آینده است. ‌‌‌

کارگزاری بورس چیست؟

معمولا تازه واردان به بازار بورس ایران، برای پیدا کردن یک کارگزاری بورس مناسب سوالات زیادی دارند و نیاز دارند تا درباره خدمات کارگزاری بیشتر بدانند همین موضوع باعث می شود وقت زیادی از آن ها گرفته شود و با تاخیر فعالیت سرمایه گذاری خود را شروع کنند. این مقاله کمک می کند تا درباره کارگزاری بورس بیشتر بدانید و بتوانید بهترین کارگزاری را انتخاب کنید.

کارگزاری بورس چیست و کارگزار (Broker) در بورس چه کسی است؟

کارگزاری ها حکم وکیل و نماینده تام الاختیار سرمایه گذار برای خرید و فروش سهام هستند و بدون واسطه آنها هیچ کس نمی تواند در تالار بورس خرید و فروش اوراق بهادار و سهام را در بازار سرمایه انجام دهد.

کارگزاران نقش واسطه بین خریدار و فروشنده را در بازار بورس ایفا می کنند. در واقع کارگزاری ها وظیفه پیداکردن خریدار برای فروشنده و فروشنده برای خریدار را بر عهده دارند و عامل تطابق عرضه و تقاضا هستند.

کارگزاران طی آزمون‌های متعدد و خاصی انتخاب می‌شوند و مجوز تأسیس و فعالیت خود را از سازمان بورس اوراق بهادار دریافت می‌کنند، بنابراین در کار خود صلاحیت، مهارت و دانش لازم را دارا هستند. با توجه به اینکه کارگزاران با وکالت از سوی مشتری اقدام به معامله به نفع وی را انجام میدهد بنابراین این افراد باید علاوه بر دارا بودن تخصص، تجربه و هوشمندی، الزامات اخلاقی مانند صداقت و امانت‌داری را نیز رعایت کنند.

فعالیت کارگزاران در ایران از کی و با چند کارگزاری آغاز شد؟

بورس تهران در سال ۱۳۴۶ تاسیس شد. همزمان با تاسیس آن کارگزاران بورسی هم فعالیت خود را آغاز کردند. اما در ابتدای امر ۱۳ کارگزار فعال که عمدتا بانکی بودند در بازار سرمایه ایران مشغول به کار بودند.

این تعداد در سال‌های بعد به تدریج افزایش پیدا کرد. این کارگزاران تنها در ۲ روز معاملاتی طی هفته و در ساعت‌های ۱۰ الی ۱۲ در تابلوی مظنه، معاملات را ثبت می‌کردند.

در سال ۱۳۴۸ برای اولین بار ۲ کارگزار از بخش خصوصی به این تعداد اضافه شد و بعدها یک کارگزار خصوصی دیگر هم فعال شد. به طوری که تا قبل از انقلاب یعنی سال ۱۳۵۷، ۳کارگزار خصوصی و ۲۶ کارگزار نهادی در بازار فعالیت داشتند.

براساس آخرین گزارش که مربوط به اطلاعات کارگزاری‌ها تا پایان سال ۹۷ است، ۱۰۸ شرکت کارگزاري در بورس‌هاي کشور فعالند که ۱۰۶ شرکت از کارگزاران فعال در بورس اوراق بهادار، ۸۸ شرکت از کارگزاران فعال در بورس کالا، ۱۰۵ شرکت از کارگزاران فعال در فرابورس، ۶۲ شرکت از کارگزاران فعال در بورس انرژي، ۲۰ شرکت از کارگزاران صرفاً فعال در بازار اوراق بهادار، ۲ شرکت از کارگزاران صرفاً فعال در بازار کالایی و ۸۶ شرکت از کارگزاران فعال در هر دو بازار هستند.

چرا حضور کارگزاران الزامی است؟

برای درک بهتر نقش کارگزاری فرض کنید که شرکت‌های کارگزاری‌ نبودند؛ در این صورت شما برای انجام معاملات در بازار سهام مجبور بودید در ساعات فعالیت بازار، دائماً در ساختمان مرکزی بورس واقع در خیابان حافظ حاضر می‌شدید و در بین جمعیت انبوه معامله گران به خرید و فروش می‌پرداختید.

درحالی‌که با وجود کارگزاری‌ها شما به راحتی در قیمت و تعداد مدنظر خود سفارش را ثبت کرده و پس از آن تمامی فعالیت‌ها به‌صورت خودکار و خرید یا فروش انجام می‌گیرد.

بنابراین نقش کارگزاری‌ها لازمه فعالیت، حیات و گسترش بازار سرمایه است و این موضوع برای تمامی اشخاص اعم از حقیقی و حقوقی صادق است.

کارگزاری‌ها برای فعالیت در بازار سرمایه باید مجوز تاسیس و فعالیت خود را از سازمان بورس و اوراق بهادار اخذ کنند و به عضویت کانون کارگزاران بورس و اوراق بهادار و بورس مربوطه درآیند.

آیا می شود بدون کارگزاری در بورس فعالیت کرد؟

این سوال ممکن است برای شما پیش آمده باشد که می شود بدون کارگزاری در بورس فعالیت کرد؟ پاسخ منفی است. زمانی که می خواهیم «سپرده گذاری» را شروع کنیم باید از طریق یک بانک افتتاح حساب کنیم یعنی به یکی از شعب بانک مراجعه کنیم.

اینجا بانک به عنوان یک نهاد واسطه‌ای بین ما و کسانی که به پول نیاز دارند عمل می کند. یعنی بانک واسطه ای است بین کسانی که قصد سپرده گذاری دارند و کسانی که می خواهند از خدمات سپرده گذاری (وام، سود بانکی و..) استفاده کنند. حال برای شروع «سرمایه گذاری» در بورس هم حتما لازم است که به یک کارگزاری که نقش واسطه بین خریداران و فروشندگان را دارد، مراجعه کنیم.

چطور بدون کارگزاری سهام بخریم؟

خرید سهام هایی که زیر نظر سازمان بورس و اوراق بهادار ایران ارائه می شوند باید حتما از طریق کارگزاری اتفاق بیفتد. اگر تجربه خرید سهامی را دارید که برای خرید آن نیازی به استفاده از کارگزاری نبوده است و یا شنیده اید که فردی با مراجعه مستقیم به شرکتی، سهام آن را خریداری کرده است.

آن شرکت زیر نظر سازمان بورس فعالیت نمی‌کندطبیعتا خرید و فروش آن سهام پشتوانه قانونی ندارد و به همین دلیل ممکن است سرمایه گذاران را بعد از مدتی به درد سر بیاندازد.

چگونه بهترین کارگزاری بورس را انتخاب کنیم؟

همانطور که بانک دریچه ورود مردم به دنیای سپرده‌گذاری است و جایی است که در حفظ امنیت سرمایه مردم به آن‌ها کمک می‌کند و در کنارش تسهیلات دیگری هم در اختیارشان می‌گذارد، دریچه ورود سرمایه گذاران به دنیای بورس و سهام هم کارگزاری‌ها هستند.

بنابراین انتخاب بهترین کارگزاری بورس، یکی از دغدغه‌های مهم سرمایه‌گذاران خواهد بود.

بانک‌های زیادی در ایران فعال هستند که با انواع تسهیلاتی که در اختیار سپرده‌گذاران خود می گذارند با هم رقابت دارند و مردم بر اساس همین تسهیلات، بانک مناسب خود را انتخاب می‌کنند. این رقابت درمورد کارگزاری‌ها هم صدق می‌کند و سرمایه‌گذاران با در نظر گرفتن شرایط و ویژگی‌های هر کارگزاری می‌توانند کارگزاری مناسب خود را انتخاب کنند.

انتخاب بهترین کارگزاری مثل هر انتخاب دیگری بستگی به شرایط خودمان دارد. یعنی من اول باید بدانم چه نیازهایی دارم و بعد با توجه به آن ها بهترین گزینه پیش رویم را انتخاب کنم و طبیعتا انتخاب بهترین کارگزاری برای هر فردی فرق دارد.

بعضی از کارگزاری ها بیشتر روی خدمات دهی به مشتریان حقوقی تمرکز دارند و بعضی دیگر برای سرمایه گذاران حقیقی وقت و انرژی بیشتری می گذارند. برای انتخاب کارگزاری در نظر گرفتن این موضوع به ما کمک می کند تا کارگزاری با شرایط و خدمات مناسب خودمان را پیدا کنیم.

کارگزاری های بورس چه خدماتی ارائه می‌دهند و معیارهای انتخاب یک کارگزاری مناسب چیست؟

کارگزاری ها موظف هستند تا اطلاعات دقیق در اختیار سرمایه گذاران قرار دهند تا امکان سرمایه‌گذاری برای افراد حقیقی و حقوقی به وجود بیاید. یعنی افراد و یا نهادها بتوانند با استفاده از خدمات کارگزاری ها، (که همان ارائه اطلاعات لحظه به لحظه و تغییرات بازار بورس است) سهام شرکت های مختلف را خرید و فروش کنند.

همه کارگزاری ها سیستم معامله آنلاین دارند یعنی برای خرید و فروش سهام نیازی به مراجعه حضوری به کارگزاری نیست و فقط با استفاده از سایت و یا اپلیکیشن های معاملاتی می شود به صورت آنلاین خرید و فروش کرد.

سامانه معاملات آنلاین

قبلا برای معامله در بازار بورس حتما باید به صورت حضوری انجام می شد یعنی سرمایه گذاران باید حتما مراحل مربوط به خرید و یا فروش سهام (پر کردن فرم های مخصوص و…) را به صورت حضوری انجام می دادند الان چند سالی است که سامانه معاملات آنلاین این امکان را ایجاد کرده که به صورت اینترنتی و بدون معطلی و آنی معاملات بورسی انجام شوند. در حال حاضر اکثر سرمایه گذاران در بازار بورس از این روش برای خرید و فروش استفاده می کنند.

سامانه معاملات آفلاین

بازار بورس هر روز (از شنبه تا چهارشنبه) بین ساعت ۸:۳۰ تا ۱۲:۳۰ فعال است و می شود به صورت آنلاین در آن فعالیت کرد. در غیر این ساعت ها نمی شود در این بازار خرید و فروش انجام داد. سامانه معاملاتی آفلاین به ما کمک می کند تا در هر ساعتی از شبانه روز معامله دلخواه خود را سفارش بدهیم تا در صورتی که بازار (در زمانی که فعال است) به آن قیمت رسید، از طرف ما معامله انجام بشود.

در این روش پس از ثبت معامله آفلاین مجدد ارزش معامله را با سرمایه گذار چک می شود. اگر سهم و قیمت مورد نظر سهامدار تایید شود بعد از آن خرید و یا فروش اتفاق می افتد.

سرمایه گذار برای انتخاب بهترین کارگزاری بورس باید، به نکات زیر توجه زیادی داشته باشد.

رتبه گذاری

سازمان بورس بر اساس معیارهای مهم و شناخته شده ای از جمله تعداد کارکنان، مدرک اخذ شده آنها و میزان مبلغ در گردش به کارگزاری ها رتبه الف، ب، ج و … می دهد تا از این دریچه سرمایه‌گذاران با چشم‌انداز بهتری بتوانند به این معیار مهم رتبه توجه کنند البته باید به این نکته توجه داشته باشید که تعداد کارگزاران دارای رتبه الف بسیار زیاد بوده و واقعاً توجه به این تک آیتم می‌تواند شما را با خطای در تصمیمی گیری مواجه نماید.

حضور فعال در بازارهای معاملاتی

یکی دیگر از نکاتی که شما بر اساس آن می توانید بهترین کارگزاری بورس را انتخاب کنید حضور کارگزار در بازارهای متنوع می باشد.بورس سهام، بورس کالا، بورس انرژی و بازار مشتقات از جمله مهمترین فعالیت های سازمان بورس و اوراق بهادار می باشد که اگر یک کارگزار تمامی این فعالیت ها را داشته باشد، بدون شک بهترین انتخاب شما به شمار می رود.

هرچه که دسترسی شما به بازارهای فعالیت در بورس بیشتر باشد سرمایه گذاری در آن سازمان کارگزاری برای شما مناسب تر است. لازم به ذکر است که اغلب کارگزاری‌ها در بازار اوراق بهادار(سهام) فعال می‌باشند ولی حضور در سایر بازارها برای تمامی کارگزاری‌ها صدق نمی‌کند اگر شما می خواهید به جز بازار بورس در فعالیت های دیگری هم شرکت کنید، بهتر است در انتخاب بهترین کارگزاری بورس دقت و توجه بیشتری داشته باشید.

داشتن سیستم معاملاتی بهینه

یکی از نکاتی که در انتخاب بهترین کارگزاری بورس دارای اهمیت بسیار زیادی می باشد و باید به آن توجه داشته باشید این است که، سیستم معاملاتی که از سوی کارگزاران ارائه می شود به صورت آنلاین بهینه باشد. فرض کنید که شما می‌خواهید معامله‌ای انجام دهید.

اما کارگزار شما با شرکتی قرارداد بسته است که سیستم آن دارای قطعی‌های زیادی است، در این حالت شما فرصت های جذابی را که برای معامله گری وجود دارد را بدون شک از دست خواهید داد. خدماتی که شما زمان وارد شدن به حساب کاربری تان دریافت می کنید اهمیت بسیار زیادی دارد و باید به آن توجه داشته باشید.

مثلاً مشاهده آمار و ارقام و اطلاعات از خریدوفروش، مشاهده نمودارهای سهام، مشاهده p/e بر اساس آخرین صورت مالی شرکت‌ها و … جزو این خدمات است که البته این موضوع را در کنار سرعت‌بالای معاملات قرار دهید تا به یک نتیجه‌گیری مطلوب در خصوص گزینش بهترین کارگزاری های بورس دست پیدا کنید.

در دسترس بودن کارگزاری

همه ما به خوبی می دانیم سازمان بورس اوراق بهادار در تهران است ولی سرمایه گذاران در سراسر کشور پراکنده می باشند. به همین دلیل کارگزاران در جهت جذب سرمایه‌های مردم در سایر شهرها اقدام به تأسیس شعب می‌کنند. این موضوع باعث می شود که سرمایه های بسیار بیشتر و سنگین تری وارد کارگزاری ها شود. به همین دلیل آن کارگزاری رتبه بالاتری را به دست می آورند و عموما این کارگزارها خدمات بهینه تری را ارائه می کنند.

پاسخگویی مناسب

چنانچه یک سرمایه‌گذار فعال هست و مدام در بازار سرمایه فعالیت می کند ( یعنی دائماً به خریدوفروش در بازه‌های زمانی مختلف می پردازد) در طول دوران معاملات خود بارها به مشکلات مختلفی در محیط معامله‌گری روبه‌رو خواهد شد. بنابراین باید پاسخگویی مناسبی از سوی کارگزاری داشته باشد تا بتواند به راحتی مشکلاتش را حل کند و فرصت های معاملاتی خود را از دست ندهد.

داشتن تنوع خدمات(صندوق سرمایه گذاری و سبد گردانی)

کارگزاری‌ها می‌توانند در حوزه‌های دیگری هم چون سبدگردانی، ایجاد صندوق‌های سرمایه‌گذاری و … فعالیت کنند. سرمایه‌گذاری در سهام به دو صورت مستقیم و غیرمستقیم انجام می‌شود. در حقیقت صندوق‌های سرمایه‌گذاری باهدف جذب سرمایه علاقه‌مندانی است که به هر دلیلی امکان معامله به‌صورت شخصی ندارند، تأسیس‌شده‌اند. یکی دیگر از گزینه‌های پیش روی سرمایه گذاران سپردن سرمایه به یک سبدگردان است و در این راستا چنانچه یک کارگزاری خدمات سبدگردانی را نیز ارائه نماید برای معامله گران بهتر خواهد بود و در واقع سرعت عمل آنها را بالا خواهد برد.

تخفیف معاملاتی

کارگزاران بابت خدمات ارائه‌شده درصدی را تحت عنوان کارمزد از سرمایه‌گذاران دریافت می‌کنند. حال برخی از کارگزاران برای ایجاد خدمات جذاب اقدام به ارائه تخفیفات معاملاتی می‌کنند به این صورت که بابت خرید یا فروش معامله گران مبلغ کمتری را تحت عنوان کارمزد دریافت می‌کنند و این موضوع می‌تواند یک فاکتور بسیار مهم تلقی گردد.

ارائه اعتبار معاملاتی

برخی از کارگزاران با توجه به سطح گردش و یا حجم سرمایه افراد اقدام به ارائه اعتبار به معامله گران می‌کنند. که این موضوع جذابی به شمار می رود و برای بسیاری از افراد یک نکته مهم تلقی می‌گردد چون افراد خبره با توجه به اعتبار اخذشده سودهای سرشاری را کسب می‌کنند.

هم‌چنین برخی از کارگزاری‌ها تحت شرایطی اقدام به اعطای اعتبار جهت خرید عرضه اولیه می‌کنند که این موضوع نیز می‌تواند جذابیت خاص خودش را در انتخاب بهترین کارگزاری های بورس داشته باشد.

ارائه خدمات مشاوره

با توجه به گستردگی سرمایه‌گذاری و سطح دانش معامله گران لازم است تا کارگزاری به این افراد مشاوره‌های لازم در خصوص خریدوفروش سهام و سایر سرمایه‌گذاری ها ارائه کند.

همچنین بهترین کارگزاری های بورس در جهت کمک به سرمایه‌گذاران، اقدام به برگزاری کلاس‌های آموزش بورس به‌ منظور انجام معاملات منطقی و سودآور می‌کنند و در این راستا خدمات متنوع‌تری را به آن‌ها پیشنهاد می‌دهند.

چگونگی شکایت از کارگزاران بورس

بورس، بستری برای داد و ستد و سرمایه گذاری بر اوراق بهادار شرکت ها و کالاها توسط اشخاص اعم از حقیقی یا حقوقی است.

شاید “واندر بورس” هیچ وقت فکرش را نمی کرد، مردمی که در مقابل منزلش در شهر بروژ کشور بلژیک به داد و ستد کالا، پول های کشورهای خارجی و اوراق مالی می پرداختند، منتهی به این شود که روزی نهادی مالی با گردش مالی بیش از هزاران میلیارد دلار در کشورها تأسیس شود و سیل عظیمی را به منظور سرمایه گذاری به این سو سرازیر کند.

دسترسی سریع به عناوین:

بورس از گذشته تا کنون

این نهاد مالی و قانونگذار، در جمهوری اسلامی ایران نیز از اهمیت بسزایی بر خوردار است و اهمیت آن زمانی دو چندان شد که در قالب سهام عدالت که متشکل از سهام چندین شرکت دولتی بود و به بخش اعظمی از جامعه در سال ۸۸ تعلق گرفت.

و مقدمه ای شد بر تشویق اشخاص به سرمایه گذاری در بازار سرمایه؛ این طیف صعودی حضور اشخاص حقیقی و حقوقی به سوی بازار سرمایه ادامه داشت و شرکت ها با پاس کردن الزامات سازمان بورس و اوراق بهادر به منظور عرضه سهام خود در این بازار در صف انتظار قرار داشتند.

ذات بازار سرمایه با ریسک همراه است اما دانش و داشتن سواد تحلیلی می تواند ضریب ریسک را کاهش دهد مشروط بر اینکه نهادهای حاکمیتی دخل و تصرفی در این بازار اعمال نکنند.

این روند ادامه داشت تا اواخر سال ۹۸ و ابتدای سال ۹۹، دولت برای جبران کاهش بودجه پیش بینی شده سال ۹۹، اقدام به تبلیغات و دعوت عموم به سوی این بازار کرد بدون اینکه بستر و زیرساخت چنین بازاری را فراهم کند و با چاشنی عنصر دخالت و عدم شفافیت، مزه این خوراک را شور کرد و عموم مردم با هزاران امید و آرزو سرمایه های خرد و کلان خود را بدون داشتن دانش روانه این بازار پر ریسک کردند و پس از گذشت ۴ ماه، به به چه چه، حالا به لعن و نفرین مسببین این وضعیت و تحمیل زیان بر عموم منتهی شده است.

ممکن است برای شما پیش آمده باشد، که کارگزار بورسی شما خدماتی که از ابتدا متعهد به ارائه آنها شده بود را انجام ندهد یا اینکه تخلفاتی از قبیل دخل و تصرف در کد بورسی شما شده باشد و یا اینکه وجوهی از حساب بورسی شما بدون اجازه کسر گردد که همه این تخلفات مستقیماً متوجه کارگزاری است که مطابق با قرارداد منعقده ملزم به صیانت و حفاظت از اموال مشتری شده است.

در این وضعیت باید چیکار کرد؟ اگر قصد شکایت از کارگزاری را به هر دلیلی البته قانونی و مستند داشته باشیم، از کجا باید شکایت کنیم؟ طریقه شکایت به چه نحوی است؟

مرجع صالح برای شکایت از کارگزاری بورس

پیش از تشریح اینکه چه مراجع صالح به پذیرش و پیگیری شکایت ما علیه کارگزاری بورس است، بایست ابتدا مراجع صالح را به دو دسته عمده تقسیم کرد؛ مراجع اداری – نظارتی و مراجع قضایی؛

الف- مراجع اداری-نظارتی شکایت علیه کارگزاران بورس

مراجع اداری-نظارتی مراجعی است که سازمان بورس به عنوان متولی امر با وظیفه حفظ و صیانت از اموال فعالان بازار سرمایه و وضع مقررات از طریق شورا عالی بورس و کمیسیون تخصصی خود، پیش بینی کرده است که اشخاص می توانند مستقیماً با طرح شکایت خود در این نهادهای نظارتی خواستار پیگیری موضوع شوند. این نهادها شامل؛

• کانون کارگزاران بورس و اوراق بهادار:

کانون کارگزارن بورس و اوراق بهادار به منظور از کانون کارگزاران چیست؟ موجب بند ۵ ماده ۱ و ماده ۵۳ قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران، پس از تشکیل کمیته منتخب کارگزاران، اساسنامه آن تدوین و به عنوان یک مؤسسه غیردولتی، غیر تجاری و غیر انتفاعی به تصویب هیئت مدیره سازمان بورس اوراق بهادار رسید و عملاً فعالیت خود را در مهرماه سال ۱۳۸۶ آغاز کرد.

اهداف گوناگونی در اساسنامه کانون کارگزاران پیش بینی شده است که یکی از این اهداف که مورد توجه نوشتار پیش رو می باشد، نظارت بر عملکرد کارگزاران و ارزیابی عملکرد آنان در خصوص اطلاع رسانی، حصول اطمینان از اجرای قوانین و مقررات و … می باشد.

کانون کارگزاران همچنین شکایت و اعتراضات اشخاص را نسبت به تخلفات کارگزاران از طریق بخش شکایات می پذیرد و مطابق با خواست شاکی و بررسی مدارک مستندات ایشان نسبت به پیگیری صحت و سقم موضوع شکایت اقدام می کند.

نشانی کانون کارگزاران در شهر تهران: خیابان ولیعصر، بالاتر از خیابان شهید بهشتی، کوچه دل افروز، پلاک ۳۲

شماره تماس کانون کارگزاران: ۸۴۰۸۷-۰۲۱

اشخاص می توانند برای طرح شکایت خود از طریق کانون کارگزاران در جهت پیگیری خواست خویش اقدام کنند.

• سامانه اداره رسیدگی به شکایات و حمایت های حقوقی سازمان بورس و اوراق بهادار:

سازمان بورس و اوراق بهادار نیز خود بعنوان متولی امر صیانت و نگهداری از دارایی سهامداران و بعنوان نقشی نظارتی، اداره ای را به منظور رسیدگی به شکایات و اعتراضات فعالان بازار سرمایه در بستر وب پیش بینی کرده است.

از این طریق اشخاص می تواند بدون حضور در محلی صرفاً با ورود به سایت https://shekayat.seo.ir شکایت خود را ثبت و منتظر بمانند تا متصدیان مربوطه ابتدا صحت سنجی نسبت به تخلفات مورد ادعا انجام داده و پس از احراز ادعا از طریق ابزارهای تنبیهی کارگزار متخلف را جریمه و یا به نهادهای قضایی معرفی کند.

البته چگونگی طرح شکایت در سامانه اداره رسیدگی به شکایات و حمایت های حقوقی سازمان بورس و اوراق بهادار، در بخش بعدی تشریح خواهد شد.

سازمان بازرسی کل کشور که وظیفه نظارت و پیگیری تخلفات نهادهای عمومی، دولتی، نهادهای عمومی غیردولتی و … را دارد، می تواند در صورتی که دو نهاد بالا پاسخی در خور توجه به شکایت شاکی ارائه ننمایند، گزینه ای در میان نهادهای اداری-نظارتی محسوب شود.

اشخاص می توانند با مراجعه به وب سایت سازمان بازرسی کل کشور به نشانی اینترنتی https://shekayat.seo.ir، شکایت خود را ثبت تا پس از دریفات کد رهگیری منتظر بمانند تا مأمورین سازمان نسبت به بررسی و پیگیری موضوع اقدام نموده و نتیجه را از طریق سامانه پیامکی پیش بینی شده به سمع و نظرتان برسانند.

ب- مراجع قضایی شکایت علیه کارگزاران بورس

هیچ ضرورتی وجود ندارد که قدم به قدم پیش روید یعنی ترتیبی که برای طرح شکایت در این نوشتار بیان شده است، به این معنا نیست که شما اول باید از طریق مرجع اداری-نظارتی اقدام نموده و در صورتی که نتیجه نگرفته اید، از طریق مراجع قضایی اقدام کنید. البته رعایت این ترتیب شاید حصول نتیجه را سهل و سریع کند.

اشخاصی که از تخلفات کارگزاران متحمل ضرر و زیان شده اند می توانند با طرح دعوای حقوقی از باب مسئولیت قراردادی نسبت به مطالبه خواسته خود اقدام کنند.

شاید بهتر باشد موضوع را با طرح نمونه واقعی بیان کرد؛ در اواخر فصل بهار سال ۹۹، برخی از کارگزاری ها بعلت فرسوده بودن زیرساخت و فناوری خود، در ارائه خدمات به مشتریان خود با مشکل رو به رو شدند.

به گونه ای که یکی از این کارگزاری های مطرح، قریب به یک هفته وب سایت کارگزاری اش از دسترس خارج شد و مشتریان نمی توانستند به سامانه معاملاتی دسترسی پیدا کنند و در این مدت یک هفته برخی که قصد خرید سهمی را داشته یا برخی که قصد فروش سهمی را داشته و یا اینکه برخی قصد عودت وجه را داشته، نتوانستند خواست خود را بعلت قصور کارگزاری بورسی در بروز رسانی زیرساخت و فناوری های ارائه دهنده خدمات آنلاین، انجام دهند و همین مشتریان را متحمل بعضاً زیانی هنگفت نمود و کارگزاری صرفاً با دادن مبلغ اندک سعی در پوشاندن قصور قراردادی خود را داشت.

در این شرایط اگر شخصی که بدین واسطه متحمل زیان شده است، می تواند با تجمیع مدارک و مستندات خود، نسبت به طرح دعوای مطالبه ضرر و زیان ناشی از نقض تعهدات قراردادی اقامه تا توسط مرجع صالح قضایی مورد رسیدگی قرار گیرد. البته چگونگی طرح شکایت در بخش بعدی تشریح می گردد.

چگونگی طرح شکایت علیه کارگزاری بورس

دو مورد از مراجع صالح برای طرح شکایت علیه کارگزاری بورس که در بالا بیان شد را در این بخش مورد توجه قرار می دهیم.

الف- سامانه اداره رسیدگی به شکایات و حمایت های حقوقی:

گام به گام برای طرح شکایت از طریق سامانه رسیدگی به شکایات سازمان بورس و اوراق بهادار به ترتیب زیر پیش روید؛

ابتدا به سایت مربوطه مراجعه و بر روی گزینه طرح شکایت، کلیک نمایید.

سپس صفحه ای برای شما بازگشایی می شود که دو گزینه ثبت شکایت اشخاص حقیقی و ثبت شکایت اشخاص حقوقی پیش روی شما قرار دارد. اگر شخص حقیقی یعنی همان فرد انسانی هستید، گزینه شخص حقیقی و اگر شرکت یا نهاد ثبت شده هستید، گزینه شخص حقوقی را کلیک کنید.

در بخش بعدی، شما باید اطلاعات خود را وارد کنید. دقت نمایید که شماره همراه شما صحیح وارد شود چون اطلاع رسانی از طریق سامانه پیامکی سازمان بورس انجام می شود.

پس از آن، اگر شما نماینده قانونی از جمله وکیل برای خود دارید، در بخش نماینده اطلاعات ایشان را درج نمایید تا اگر شما مایل به پیگیری شکایت نبودید، نماینده شما بتواند موضوع را پیگیری کند. البته مستندات نمایندگی از جمله وکالتنامه ایشان را بایست بارگزاری کنید.

در بخش بعد، مشخص کنید که متشاکی(شخصی که از او قصد شکایت دارید)، کارگزار یا تشکل خود انتظام است و سپس عنوان شکایت و در نهایت متن شکایت خود را کامل درج نمایید. پیشنهاد می شود که اگر مستنداتی برای طرح شکایت خود دارید، در متن شکایت در قالب پیوست یک یا دو و یا سه و … مورد اشاره قرار گیرد.

در آخرین مرحله مستندات و پیوست خود را که تصاویر آنها را از قبل اسکن یا تصویربرداری نموده اید، در فرمت پیش بینی شده در وب سایت بارگزاری نمایید. پس از ثبت شکایت به شما پیامکی مبنی بر کد رهگیری برای تسهیل پیگیری شکایت ارسال می شود.

ب- مرجع قضایی:

اگر خواهان این هستید که مستقیماً به مراجع قضایی مراجعه نمایید، ابتدا بایست مستندات خود را جمع آوری نموده؛ سپس پس از طرح شکایت با وکیلی متخصص در این امور مشورت نمایید و حتی از ایشان درخواست نمایید که متن دادخواست شما را تنظیم کند.

پس از انجام این دو مرحله، با به همراه داشتن مستندات و متن دادخواست، به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه و دادخواست خود را ثبت نمایید تا پس از تعیین شعبه، ابلاغیه الکترونیک برای تعیین وقت رسیدگی به شما پیامک شود.

نتیجه گیری

نتیجتاً شما پس از قرائت این نوشتار با مراجع صالح به منظور طرح شکایت از کارگزاری بورسی آشنا شده و می دانید که اگر در چنین شرایطی قرار گرفتید باید ابتدا چه اقدامی انجام دهید و از تلف شدن زمان و هزینه شما جلوگیری می شود.

امید است که بورس به دور از هر گونه عنصر خارجی حاکمیتی مسیر پر ریسک خود را بپیماید تا فعالان این عرصه هر از چند گاه از دخالت دولت در جهت منافع خود فغان ننموده بلکه دولت به ماهو دولت نقشی حمایتی از سرمایه هایشان داشته باشد.

لزوم تسریع شناسایی سرمایه‌ گذاران حرفه‌ ای

سرپرست مدیریت نظارت بازار و بازرسی فرابورس: کارگزاری‌ ها باید روند احراز شرایط سرمایه‌ گذاران حرفه‌ ای را تسریع کنند میرزایی با اشاره به اینکه در حال حاضر شرکت تپسی، در آستانه آغاز معاملات ثانویه است و مقرر شده معاملات این شرکت فقط به.

بورس24 : سرپرست مدیریت نظارت بازار و بازرسی فرابورس بر لزوم تسریع شناسایی سرمایه‌ گذاران حرفه‌ای تاکید کرد.

زهرا میرزایی با اشاره به اینکه ضوابط شناسایی سرمایه‌گذار حرفه‌ای در بیستم فروردین‌ماه سال جاری در هیئت‌ مدیره فرابورس مصوب و به بازار ابلاغ شد، گفت: پیش از تصویب و ابلاغ این ضوابط، فرابورس با کانون نهاد‌های سرمایه‌گذاری و کانون کارگزاران جلساتی را برگزار و نظرات آن‌ها را به صورت مکتوب اخذ و موارد لازم را اعمال کرد و سپس موارد در هیئت‌مدیره فرابورس مطرح و مصوب شد.

وی با تأکید بر بررسی همه‌جانبه نظرات در خصوص این ضوابط پیش از ابلاغ، افزود: پس از تصویب نیز در کانون کارگزاران جلسه‌ای با حضور کارگزاران و شرکت‌های ارائه دهنده خدمات بر خط (OMS) برگزار شد که مفاد این ضوابط تبیین و توضیح داده شده و مورد بحث قرار گرفته است.

معاملات ثانویه مختص سرمایه‌ گذاران حرفه‌ ای

این مقام مسئول در ادامه، دستورالعمل‌های «پذیرش، عرضه و نقل و انتقال اوراق بهادار در فرابورس ایران» و «پذیره‌ نویسی و عرضه اولیه در بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران» را مورد توجه قرارداد و گفت: در این دستورالعمل‌ها قیدشده است بورس‌ها طبق شرایطی می‌توانند معاملات ثانویه نماد‌های مشخصی را محدود به حضور سرمایه‌گذاران حرفه‌ای کنند. ضمن آنکه در ضوابط پذیرش شرکت‌های مربوط به حوزه اقتصاد دیجیتال نیز عنوان شده که بورس‌ها امکان تخصیص معاملات ثانویه صرفا به سرمایه‌گذاران حرفه‌ای را دارند.

میرزایی با اشاره به اینکه در حال حاضر شرکت تپسی در آستانه آغاز معاملات ثانویه است و مقررشده معاملات این شرکت فقط به سرمایه‌ گذاران حرفه‌ای تخصیص داده شود، افزود: با توجه به احتمال ورود شرکت‌های استارتاپی یا شرکت‌هایی که به دلیل نسبت بالای دارایی نامشهود به جمع دارایی‌ها، معاملات آن‌ها به سرمایه‌ گذاران حرفه‌ ای تخصیص داده می‌ شود، کارگزاری‌ ها باید روند احراز شرایط سرمایه‌ گذاران حرفه‌ ای را تسریع نمایند.

برای اخذ مجوز سرمایه‌ گذار حرفه‌ ای چه باید کرد؟

وی به آمادگی برخی کارگزاری‌ها برای احراز شرایط اشاره کرده و افزود: طبق آخرین آمار، همچنان بسیاری از افراد هنوز به کارگزاری‌ ها مراجعه نداشته و یا اطلاعات لازم را ارائه نکرده‌اند و از سوی دیگر برخی کارگزاری‌ ها نیز شرایط لازم را برای بررسی احراز شرایط را فراهم نکرده‌ اند.

میرزایی توصیه کرد برای جلوگیری از ازدحام افراد و تشکیل صف، افراد در صورت تمایل و دارا بودن شرایط، سریع‌تر به کارگزاری‌ ها مراجعه کرده و کارگزاران نیز انجام این فرآیند را تسریع نمایند.

شروط سرمایه‌ گذار حرفه‌ ای شدن، چیست؟

سرپرست مدیریت نظارت بازار و بازرسی فرابورس ایران در ادامه به تشریح ضوابط سرمایه‌گذار حرفه‌ای پرداخت و گفت: شاکله ضوابط مصوب که بر اساس آن‌ها شخص حائز معیار‌های سرمایه‌گذار حرفه‌ای قلمداد می‌شود، شامل معیار‌های تخصصی و مالی است. افرادی که فعالیت حرفه‌ای قابل توجهی در بازار سرمایه داشته‌اند و مدارک حرفه‌ای بازار سرمایه یا سابقه کار در ارکان بازار سرمایه داشته‌اند حائز شرایط مذکور قلمداد می‌شوند. طبیعتا پرسنل فعلی ارکان، امکان عملیاتی انجام معامله نداشته و صرفا کارکنان سابق می‌توانند برای احراز شرایط اقدام کنند.

وی از مکاتبات فرابورس با سازمان بورس و اوراق بهادار برای تسهیل دسترسی کارگزاران به مدارک حرفه‌ای خبر داد و گفت: فرابورس فهرست دارندگان مدارک حرفه‌ای را از سازمان بورس اخذ و از طریق وب‌سرویسی که طراحی شده در اختیار کارگزاران قرار داده تا بتوانند از این اطلاعات برای احراز شرایط سرمایه‌گذار حرفه‌ای استفاده کنند.

به گفته این مقام مسئول در فرابورس مجموع ارزش معاملات و میزان مانده پرتفوی نیز با همکاری شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه، منظور از کانون کارگزاران چیست؟ محاسبه و در اختیار کارگزاران قرار داده شده است.

سرمایه‌ گذاران حرفه‌ ای کجا ثبت سفارش کنند؟

میرزایی در نهایت با اشاره به اینکه در حال حاضر سرمایه‌ گذاران حرفه‌ ای از طریق بستر آنلاین و نامک امکان سفارش‌گذاری و انجام معاملات را دارند، گفت: از طریق بستر آنلاین، شرکت‌ های ارائه دهنده خدمات برخط (oms) به سفارش شرکت‌ های کارگزاری، ارسال سفارش توسط اشخاص حائز ضوابط سرمایه‌ گذار حرفه‌ای را کنترل می‌ کنند.

به گفته وی همچنین وفق مکاتبات با شرکت مدیریت فناوری بورس تهران، صرفا افراد مجاز، امکان ثبت سفارش از طریق ایستگاه‌های نامک را دارند که مستند استفاده از وب‌ سرویس ارسال تغییرات سهامداران حرفه‌ ای به شرکت‌ های کارگزاری ارسال شده است.

مشکلات پیش نویس قانون بازار سرمایه چیست؟

گروه اقتصادی:روز گذشته مرکز پژوهش های مجلس به منظور کسب نظر کارشناسان و صاحب‌نظران، پیش‌نویس اصلاح قانون بازار اوراق بهادار یا همان بازار سرمایه را منتشر کرد.برخی از فعالان بازار سرمایه نسبت به این پیش‌نویس اعتراض دارند و می‌گویند موضوعات بسیاری در این قانون نادیده گرفته شده است. مسئله مهم نیز اینجاست که پیش‌نویس اصلاح قانون بازار سرمایه توجه چندانی به موضوع آموزش نداشته و این موضوع عامل زیان پی‌درپی سهامداران است.

آموزش نادیده گرفته شد
مهدی سماواتی، کارشناس اقتصادی درخصوص قانون بازار سرمایه گفت: اگر این پیش‌نویس را با نسخه قبلی مقایسه کنیم متوجه می‌شویم که در آن برنامه‌های توسعه‌ای جدید وجود ندارد. یک سری اصلاحات در ساختار تصمیم‌گیری و نظارت اتفاق افتاده که تصمیم‌گیری خوبی است.وی تاکید کرد: آموزش در بازار سرمایه در این دستوالعمل به صورت جدی دیده نشده است.

این کارشناس اقتصادی درباره مشکل بعدی پیش‌نویس بازار سرمایه گفت: گسترش شمول قانون برای بازارهای مالی خصوصا، بازار کریپتو است. یعنی انتظار می‌رفت که این آیین‌نامه به گونه‌ای نوشته شود که بعدا این دامنه شمول خود را گسترش دهد.

سماواتی تشریح کرد: شکل نظارتی این قانون همچنان نظارت تنبهی است تا تشویقی. ساختار بازار سرمایه نیازمند مشوق برای فعالان و اعضا است و شاید این بخش هم دچار مسئله باشد.وی ادامه داد: بخش بعدی مربوط به مجازات‌های مربوط به قوه‌قضایه است و این مجازات موضعیت چندانی با بازار سرمایه ندارد. چراکه قانون مجازات اسلامی را داریم و نباید قانون بازار سرمایه را با نگاه تنبی و این چنینی نوشته می‌شد چون باعث عدم جذابیت می‌شود.

این کارشناس اقتصادی گفت: آخرین موضوع الزام ناشران بورسی برای تقسیم سود از طریق سجام است. از سوی دیگر پرداخت سود با حداکثر سه ماه زمان، مغایر با قانون تجارت بوده و باید ببنیم این مغایرت را چگونه حل می‌کنند. باتوجه به شرایط نقدینگی شرکت‌ها شاید به ناشران بورسی فشار آورده شود اما از نظر سرمایه‌گذاران خرید شاید گزینه جذابی باشد.سماواتی در نهایت اظهار کرد: آخرین نکته مربوط به صندوق پروژه در سطح ملی است. با توجه به تعداد پروژه‌های نیمه کاره‌ای که در سطح کشور داریم اگر به صورت اجرایی به این بخش پرداخته شود می‌تواند جذاب باشد.

تاثیر قانون بازار سرمایه روی اقتصاد کشور
فردین آقابزرگی، کارشناس بازارسرمایه درخصوص قانون قانون جدید بازار سرمایه گفت: کانون کارگزاران و کانون نهادی سرمایه‌گذاری تقریبا پنج ماه وقت گذاشتند و درخصوص بند این پیش‌نویس پیشنهاداتی را مکتوب دادند.
وی تشریح کرد: در نسخه اول این پیش نویس موارد مختلفی وجود دارد. برای مثال ما برای ماده ۳ این قانون پیشنهاداتی داشتیم اما قانون سال ۱۳۹۴ با تغییرات یک سری آیین نامه های انضباطی و دستورالعمل‌های عرفی تبدیل به قانون کردند که این موضوع جای تاسف دارد.

این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: علی‌رغم نگاه توسعه‌ای که کشور و بازار سرمایه باید داشته باشد. اما برعکس کارها با یک فاصله از حوزه کارشناسی انجام می‌شود و دقت لازم در این خصوص انجام نشده است.
آقابزرگی تاکید کرد: اگر بخواهیم پیشنهادهایی که کمیته قانون کانون کارگزاران ارائه کرده با پیش‌نویس مقایسه‌ کنیم می‌بینیم که فاصله زیادی وجود دارد.

وی ادامه داد: به نظر می‌رسد خواسته‌ای که فعالان بازار سرمایه داشتند به هیچ عنوان حاصل نمی‌شود. طرح موضوع اصلاح قانون ممکن است به چندین سال آینده موکول شود. امیدواریم این اصلاحات پیشنهادی که بر مبنی بر کار کارشناسی از نظر فنی، حقوقی و اقتصادی بوده است عملی شود.این کارشناس بازارهای مالی با اشاره به فرصت ۱۰ روز برای ارائه نظرات گفت: با توجه به ویرایش‌های اولیه که مطرح شده است. انتظار می‌رود هر گونه اصلاح و ویرایش نهایی که انجام شود مجددا به حالت اول بر میگردد. این موضوع به صلاح نیست و باید پیش‌نویس قانون بازار سرمایه بر اساس نظر تخصصی کارشناسان باشد و در غیر این صورت به نظام اقتصاد و بازار سرمایه ضربه بزرگی وارد می‌شود.

ارتقا سواد مالی در بازار سرمایه
حمید اسدی، کارشناس حقوقی بازار سرمایه درباره پیش‌نویس قانون جدید بورس گفت: پیش نویس قانون بازار جدید باید به سمت رشد و ارتقای سواد مالی در بین اهالی بازار سرمایه و جامعه سهامداران پیش برود که از نظر من این بخش باید تقویت شود.وی ادامه داد: نکته بعدی ایجاد و توسعه ابزارهای مالی جدید است که باید در پیش نویس درنظر گرفته شود ما باید در بازار سرمایه به سمت ابزارهای مالی جدید حرکت کنیم.

اسدی تاکید می‌کند: در بحث صلاحیت نهادهای دولتی و وزارت خانه ها و شرکت‌های دولتی و مسئولین زیربط وجود دارد این است که ما باید در پیش‌نویس بخش دخالت های دولت و ورود دولت هرگونه قیمت گذاری دستوری در بازار سرمایه و کالاهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار را محدود کنیم که بتوانیم از بازار سرمایه حمایت کنیم.