قرار داد آتی یا فیوچرز چیست؟

نگاهی اجمالی به مزایای معاملات آتی

فیوچرز(Futures)، راهکار مناسبی برای جذب نقدینگی‌های جامعه به شمار می‌رود و وجود چنین ابزاری در بورس،‌ سرمایه‌های سرگردان را به سمت این بازار هدایت می‌کند.

فیوچرز(Futures)، راهکار مناسبی برای جذب نقدینگی‌های جامعه به شمار می‌رود و وجود چنین ابزاری در بورس،‌ سرمایه‌های سرگردان را به سمت این بازار هدایت می‌کند. قرارداد آتی کالا از تیرماه ۸۷ با معامله اونس طلا در بورس کالای ایران فعالیت خود را آغاز کرد که طی این مدت با اقبال زیادی همراه شد. هم‌اکنون معاملات قرارداد آتی سکه طلا و مفتول مس در این بورس جریان دارد و بخش عمده‌ای از معاملات بورس کالا را به خود اختصاص داده است.

قرارداد آتی در بورس کالای ایران بر اساس ماده یک معاملات اوراق مشتقه و با اخذ مجوز از مراجع تقلید، دولت و مجلس عملیاتی شد که با توجه به برنامه‌های در دستور کار به منظور خصوصی سازی، توسعه بازار سرمایه، افزایش کارآیی و عمق‌دهی به بورس اوراق بهادار، نیاز به وجود چنین ابزاری در بورس اوراق بهادار احساس می‌شود. بر اساس دستورالعمل پیشنهادی شرکت بورس اوراق بهادار تهران، سهم پایه قراردادهای آتی بر اساس دستورالعمل پیشنهادی پذیرش و معیارهایی نظیر نقدشوندگی، سهام شناور آزاد و اندازه شرکت توسط هیأت پذیرش انتخاب می‌شود. مشخصات قرارداد نیز به پیشنهاد بورس به تصویب هیأت پذیرش می‌رسد. راه‌اندازی فیوچرز در بازار سهام،‌ این بازار را از حالت تک محصولی بودن خارج می‌کند و جذابیت‌های تازه‌ای را به سرمایه‌گذاران نشان می‌دهد.

قرارداد آتی چیست؟

بر اساس تعاریف، قرارداد یا معاملات آتی (Futures) توافقنامه‌ای است قانونی، دارای حد و مرز معین و برای خرید یا فروش یک کالا یا ابزار مالی، برای زمانی در آینده با قیمتی توافق شده هنگام امضای قرارداد. در حقیقت، مفهوم اساسی معامله فیوچرز برای کسب سود، خرید در قیمت پایین‌تر و فروش آن در قیمت بالاتر است. این در حالی است که کالای تحویلی در قرارداد آتی دارای استاندارد کیفیت و کمیت بوده و زمان و محل تحویل آن نیز مشخص است، بنابراین تنها متغیر در معاملات آتی قیمت است که در مرحله معامله کشف می‌شود.

تاریخچه شروع معاملات آتی

سال ۱۸۴۸ در شیکاگو تولیدکنندگان گندم برای فروش محصولات خود نیاز به بازاری داشتند تا معاملات نقدی خود را انجام دهند. به تدریج کشاورزان (فروشندگان) و دلالان (خریداران) بازار تازه‌ای را پدید آوردند که وجه نقد خود در آینده دریافت می‌کردند و بر همین اساس،‌ زمینه معاملات آتی (Futures) پایه ریزی شد، به طوری که تولیدکننده موافقت می‌کند محصول خود را در آینده با قیمت توافق شده به خریدار بفروشد. از آنجا که در این قرارداد، کشاورز از پیش وجه را دریافت می‌کند و خریدار از قیمت خبر دارد، معامله برای هر دو طرف سودمند است و همین امر موجب رونق این نوع قراردادها شد. این قراردادها با اندکی تغییر به سرعت تبدیل به ابزاری حمایتی برای طرفین معامله و موجب ورود سایر کالاها به بازار آتی شد و زمینه‌ای را ایجاد کرد که شکل قراردادهای آتی منظم و قانونمند ‌شوند و به‌دنبال آن بورس CBOT در سال ۱۸۴۸ در آمریکا شکل‌ گرفت.

مزایای بهره‌گیری از فیوچرز

استفاده از ابزار فیوچرز در بازار سرمایه مزایای فراوانی به همراه دارد که پوشش ریسک، فراهم کردن فرصت سودآوری،‌ افزایش سرعت نقدشوندگی، کمک به کشف قیمت، افزایش شفافیت در بازار و کاهش هزینه‌ها از مهم‌ترین موارد به شمار می‌روند. اهرم مالی (Leverage) یا ایجاد فرصت کسب سودآوری بالا با سرمایه‌گذاری نسبتا کم، افزایش سرعت نقدشوندگی (Liquidity) در بازار از طریق به‌کارگیری قراردادهای آتی در بورس، کشف قیمت از طریق تقابل عرضه و تقاضا و شفاف و عادلانه بودن آن به دلیل حجم بالای این‌گونه معاملات از مزایای این ابزار مالی به شمار می‌روند. همچنین با بهره‌گیری از فیوچرز نیازی به مالکیت دارایی نیست؛ به صورتی که فروشنده با پیش‌فروش (Short Selling) می‌تواند یک قرارداد آتی را در بازار بفروشد و در صورت نیاز به تحویل، آن را از بازار تهیه کند.

مروری بر انواع قراردادهای آتی

قراردادهای سلف: در قرارداد سلف، کالا به قیمت روز معامله می‌شود؛ اما در تاریخ معینی در آینده تحویل داده می‌شود تا در همان زمان نیز به صورت کامل، تسویه انجام شود. این نوع قرارداد در بازارهای اسلامی کاربرد دارد و در بازارهای خارج از بورس مورد استفاده قرار می‌گیرد. مزیت این نوع قرارداد آن است که خریدار نگرانی از بابت افزایش قیمت کالا و فروشنده نگرانی از جهت ثابت ماندن یا کاهش قیمت ندارد.

قرارداد استصناع: قرارداد استصناع نیز همانند سلف در بازارهای خارج از بورس و به طور معمول در بازارهای اسلامی مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد؛ اما تفاوتی که با قرارداد سلف دارد در نحوه تسویه است، به این ترتیب که مبلغ کالا به صورت اقساطی و طی مدت قرارداد تسویه می‌شود.

قرارداد معاوضه‌ای: در قرارداد معاوضه‌ای،‌ پول نقشی ندارد بلکه دو کالا برای مدتی معین جهت بهره‌برداری در اختیار دو طرف قرار می‌گیرد. این نوع قرارداد در بازارهای غیررسمی و خارج از بورس منعقد می‌شود و در سررسید قرارداد عین دارایی یا کالا به طرفین مسترد می‌شود.

قرارداد فوروارد: این نوع قرارداد در شرایطی منعقد می‌شود که فروشنده کالایی را به قیمت روز معامله و در آینده (معلوم) به خریدار تحویل می‌دهد و بهای کالا را در زمان تحویل کالا (سررسید قرارداد) از فروشنده دریافت می‌کنند. انگیزه طرفین برای انجام چنین معامله‌‌ای در بازارهای غیررسمی و خارج از بورس نگرانی خریدار از افزایش قیمت و نگرانی فروشنده از ثابت ماندن یا کاهش قیمت آن کالا است.

قرارداد فیوچرز: قرارداد آتی یا فیوچرز در بازارهای رسمی مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد و فروشنده محصولی را به قیمت روز در آینده (معلوم) به خریدار تحویل می‌دهد و بهای کالا را در سررسید قرارداد و به هنگام تحویل آن دریافت می‌کند. تفاوت این نوع قرارداد با فوروارد آن است که در فیوچرز بخشی از مبلغ قرارداد به عنوان تضمین حسن انجام کار نزد بورس باقی می‌ماند.

معاملات مارجین و فیوچرز در بایننس چه تفاوتی دارند؟

از جمله فرصت های خوب سودآوری، معاملات مارجین و فیوچرز در بازارهای جهانی هستند. در صرافی های مختلفی این معاملات انجام می شوند.

اما این معامله ها چه ویژگی هایی دارند که فرصت های خوب سرمایه گذاری محسوب می شوند؟ آیا آن ها با هم تفاوت دارند یا خیر؟

برای این که جواب این سؤالات را دریافت کنید حتما این مقاله را دنبال کنید.

فهرست محتوای مقاله

• مارجین چیست؟
• فیوچرز چیست؟
• تفاوت مارجین و فیوچرز
• تفاوت مارجین در معاملات فیوچرز بایننس
• جمع بندی تفاوت معاملات مارجین و فیوچرز در بایننس

مارجین چیست؟

در مورد این موضوع در مقاله ی «معاملات مارجین» توضیحات کامل بیان شده است. اما به طور مختصر در این مقاله هم توضیحاتی در مورد آن داده می شود.

آن نوعی خرید و فروش دارایی است که سرمایه ی آن به وسیله ی شخص ثالث فراهم می گردد.

در این جا تریدر باید طوری حدس بزند تا با سودی که به دست می آورد هم وام گرفته شده را تسویه کند و هم کارمزد آن را بپردازد.

بنابراین تریدر می تواند با نداشتن سرمایه هم دست به سرمایه گذاری بزند و پول به دست بیاورد.

البته حتما باید او طوری معامله کند که بتواند علاوه بر کسب سود، قرضش را نیز ادا کند.

این معامله دو زیرمجموعه دارد: یکی از آن ها بازار نقدی و دیگری مبادله ی مشتقات است. در بازار نقدی مبلغ های قرضی باید فورا بعد از تمام شدن معامله از طریق صرافی ها پرداخت شود.

در مبادله ی مشتقات دیگر نیازی نیست شما وام بگیرید یا به دارایی خود دست بزنید. البته بستن این نوع قرادادها شرایطی را نیز می خواهد. زمان این قراردادها هم مشخص است.

فیوچرز چیست؟

آن همان معامله ی آتی است. معامله ی آتی قراردادی است که طبق توافق طرفین، دارایی مشخصی در زمان مشخصی با قیمت معین خرید و فروش می شود.

در این قرارداد دو قرار داد آتی یا فیوچرز چیست؟ طرفه ی آتی برای فروش حتما نیازی به در اختیار گرفتن دارایی ای نیست؛ بلکه فقط باید طبق قرارداد، قیمت دارایی مشخص باشد.

به عنوان نمونه قرارداد فیوچرز برا یک دارایی روی قیمت مشخصی بسته می شود. طبق این قرارداد یک دارایی در زمان معینی مثلا 4 ماه آینده (طبق توافق قبلی طرفین) با قیمت معین شده رد و بدل می شود. بنابراین همان ابتدا، دارایی مبادله نمی شود.

از این رو زمانی که سررسید قرارداد فرا برسد، هر دو طرف باید مفاد وارد شده در آن را رعایت کنند.

همان طور که گفته شد در فیوچرز، مبادله ای در آن لحظه صورت نمی گیرد؛ به خاطر همین هم است که در آن از اصطلاحات «Long» و «Short» جهت سفارش استفاده می شود.

«Long» سفارش خرید است. در این جا خریدار باید تعهد دهد که دارایی معینی با قیمت مشخصی که در قرارداد آمده، در همان زمان سررسید مشخص، خریداری کند.

«Short» سفارش فروش است. در این جا فروشنده باید تعهد دهد که دارایی معینی با قیمت مشخصی در زمان سررسید مشخص، به فروش برساند.

تفاوت مارجین و فیوچرز

در بیش تر صرافی ها همچون بایننس هر دوی این معاملات وجود دارند. اما باید بدانید در قراردادهای آتی یا همان فیوچرز شما می توانید از اهرم ها استفاده کنید.

اهرم به این معنا است که وقتی مثلا برای معامله ای از اهرم 3 استفاده می کنید در صورت سودآوری، سود شما قرار داد آتی یا فیوچرز چیست؟ 3 برابر خواهد شد.

در صورتی هم که ضرر بکنید به همان نسبت که قرار بوده سود کنید ضرر خواهید کرد. این ضرر تا حدی است که ممکن است کل سرمایه تان از دست برود.

اما در معامله های مارجین فقط می توانید با توجه به دارایی تان مقداری هم دارایی در دوره ی معینی قرض بگیرید.

بعد از پایان دوره هم باید قرض خود را با سودی که قبلا تعیین شده پرداخت کنید. پس امکان استفاده از اهرم ها در این جا وجود ندارد.

اما توجه داشته باشید در بعضی صرافی ها هم در معاملات مارجین از اهرم استفاده می کنند. البته این امکان در صرافی هایی فراهم است که معاملات فیوچرز در آن ها صورت نمی گیرد.

یعنی در صرافی هایی که دیگر معاملات فیوچرز در آن ها وجود ندارند استفاده از اهرم برای معاملات مارجین هم فعال است.

تفاوت دیگر این دو معامله در این است که در فیوچرز، قرارداد هر زمانی که طرفین بخواهند بسته می شود و هیچ محدودیت زمانی ای وجود ندارد.

تفاوت مارجین در معاملات فیوچرز بایننس

بایننس بزرگ ترین صرافی در زمینه ی ارزهای دیجیتال است. بزرگ ترین است چون حجم معاملات در آن بسیار بالا است.

بایننس توانست یک زیرمجموعه ی جدید به نام فیوچرز ایجاد کند. این زیرمجموعه ی جدید راه اندازی شد تا تریدرها به راحتی بتوانند در صرافی بایننس، معامله های مارجین و آتی خود را انجام دهند.

در معامله های فیوچرز بایننس برای حساب مارجین دو حالت «Cross» و «Isolated» وجود دارد.

در حالت «Cross» همه ی حساب مارجین تان تحت الشعاع ریسک قرار می گیرد. ولی در حالت «Isolated» شما فقط به اندازه ی مقدار مشخص شده ضرر خواهید کرد.

دلیلش هم این است که اگر تحلیل شما در حالت «Cross» برای یک موقعیت، اشتباه باشد ضرر آن فقط به آن موقعیت ختم نمی شود بلکه کل حساب مارجین شما را درگیر می کند.

اما در حالت «Isolated» ضرر شما در یک موقعیت فقط به همان موقعیت مربوط می شود و دیگر هیچ ربطی با کل حساب مارجین شما ندارد.

فقط توجه داشته باشید که قبل از انتخاب موقعیت، خودتان حتما یکی از دو حالت فوق را با توجه به استراتژی تان انتخاب کنید.

اگر شما انتخاب نکنید به طور خودکار خود بایننس، مارجین حساب تان را روی حالت «Cross» قرار می دهد.

دلیلش هم این است که حالت «Cross» برای بایننس، سود بیش تری دارد و معمولا معامله گران در این حالت زیادتر ضرر می کنند.

جمع بندی تفاوت معاملات مارجین و فیوچرز در بایننس

دانستید که معاملات مارجین نوعی خرید و فروش دارایی هستند که سرمایه ی آن به وسیله ی شخص ثالث فراهم می گردد.

در این جا تریدر باید طوری حدس بزند تا با سودی که به دست می آورد هم وام گرفته شده را تسویه کند و هم کارمزد آن را بپردازد. دو بازار نقدی و مبادله ی مشتقات هم زیرمجموعه ی آن هستند.

فیوچرز یا معامله ی آتی هم قراردادی است که طبق توافق طرفین، دارایی مشخصی در زمان مشخصی با قیمت معین، خرید و فروش می شود.

تفاوت معاملات فوق هم در این است که اولا در فیوچرز، قرارداد قرار داد آتی یا فیوچرز چیست؟ هر زمانی که طرفین بخواهند بسته می شود و هیچ محدودیت زمانی ای وجود ندارد.

ثانیا در صرافی هایی که هر دوی این معاملات را دارند در پلتفرم فیوچرز می توانید از اهرم تا حدود 125 هم استفاده کنید.

اهرم ها ضمن این که سودآوری بیش تری دارند در صورت ضرر چند برابر هم ضرر را به همراه می آورند.

تفاوت مارجین در معاملات فیوچرز بایننس هم این است که برای حساب مارجین دو حالت «Cross» و «Isolated» وجود دارد.

انتخاب حالت «Isolated» قبل از انجام هر پوزیشنی به نفعتان است؛ چون در صورت ضرر لطمه ای به کل حساب مارجین تان وارد نمی شود.

نهایتا این که معاملات فوق ضمن سودآوری می توانند خطرناک باشند. پس حتما بحث آموزش آن ها را جدی بگیرید و سرمایه ی مازاد خود را بدون آگاهی به خطر نیندازید.

یک آموزش اصولی و کاربردی از جایی معتبر نظیر شرکت آکادمی طهرانی می تواند بستر موفقیت شما در بازارهای سرمایه ی جهانی را هموارتر سازد.

اگر آموزش دیده اید و فقط نیاز به مشاوره دارید هم می توانید از مشاوران خبره ی آکادمی طهرانی کمک بگیرید.

قرارداد آتی (Futures) چیست؟

یک قرارداد آتی (Future Contract)، قراردادی است که بین دو نفر منعقد شده که در آن یک دارایی مشخص، در زمانی معین در آینده و با قیمتی مشخص خرید و فروش می‌شود. وب‌سایت اقتصادی اینوستوپدیا (Investopedia) در تعریف قراردادهای آتی می‌نویسد: در یک قرارداد طرفین قرارداد موظفند تا هنگام سررسید، مفاد ارائه شده در آن را محقق نمایند. با رسیدن به تاریخ سررسید طرفین ملزم به خرید یا فروش دارایی در قیمتی هستند که در قرارداد ذکر شده است.

برای درک بهتر قرارداد آتی به این مثال توجه فرمایید. فرض کنید یک شرکت فعال در حوزه تولید نان، برای در امان ماندن از تغییرات قیمت آرد، یک قرارداد آتی میان خود و تولید کننده آرد منعقد می‌کند. فرض می‌کنیم که قیمت هر بسته آرد در زمان انعقاد قرارداد، ۱۰ دلار است. نانوایی که پیش‌بینی می‌کند قیمت آرد رشد خواهد کرد، یک قرارداد آتی خرید سه ماهه برای هزار بسته آرد و با ارزش ۱۰ هزار دلار خریداری می‌کند. طبق این قرارداد، نانوایی پول هزار بسته آرد را پرداخت می‌کند و سه ماه دیگر که قرارداد به اتمام رسید، بسته‌های آرد را تحویل خواهد گرفت.

اگر در پایان سه ماه که قرارداد به اتمام می‌رسد، قیمت طبق پیش‌بینی نانوایی قیمت آرد افزایش یابد و مثلا به دوازده دلار برسد، شرکت دو هزار دلار صرفه‌جویی کرده است.

حالا بیایید تعریف دقیق‌تری از قراردادهای آتی ارائه کنیم:

قراردادهای آتی به شکل موقعیت‌های خرید (Long) یا فروش (Short) منعقد می‌شوند. در موقعیت خرید یا پوزیشن لانگ، خریدار موافقت می‌کند تا دارایی مورد نظر را با قیمت مشخص‌شده در تاریخی معین خریداری کند. در طرف مقابل، موقعیت فروش یا پوزیشن شورت است که در آن فروشنده تضمین می‌کند که در تاریخی معین و با رسیدن به تاریخ سررسید قرارداد، دارایی را با قیمت مورد توافق بفروشد.

شاید بتوان گفت که نکته اصلی در خصوص قراردادهای آتی، اهمیت قانون‌گذاری در این حوزه باشد. قراردادهای آتی در بازارهای بورس رسمی و دارای مجوز معامله می‌شوند. از طرف دیگر عرضه چنین قراردادهایی در بازارهای بورس منوط به کسب مجوز از نهاد مربوطه است. کمیسیون معاملاتی معاملات آتی کالای ایالات‌متحده، نهاد نظارتی اصلی در خصوص قراردادهای آتی در آمریکاست. در ایران نیز این قراردادها تحت نظارت سازمان بورس و وزارت صنعت، معدن و تجارت خرید و فروش می‌شوند.

باور اشتباهی در میان عموم وجود دارد که تصور می‌کنند، قرارداد آتی تکه‌ای کاغذ است که میان دو فرد یا دو نهاد مختلف به امضا می‌رسد. در دنیای امروز قراردادهای آتی بیشتر به نوعی توافق دو طرفه شباهت دارند که از طریق بازارهای سهام، صرافی‌ها و کارگزاری‌ها قرار داد آتی یا فیوچرز چیست؟ خرید و فروش می‌شوند و لزومی بر حضور فیزیکی سرمایه‌گذار وجود ندارد.

تاریخچه شروع معاملات آتی

در سال ١٨٤٨ در شیکاگو تولیدکنندگان گندم برای فروش محصولات خود نیاز به بازاری داشتند تا معاملات نقدی را انجام دهند یعنی گندم بدهند و پول آنرا بستانند .

به تدریج کشاورزان (فروشندگان) و دلالان (خریداران) شروع به نوعی تعهد جهت دریافت وجه نقد خود در آینده گرفتند و زمینه معاملات آتی (Futures) را پایه ریزی کردند بدین معنی که: تولیدکننده موافقت نماید که محصول خود را به خریدار در تاریخ آینده (تاریخ تحویل کالا) با قیمت توافق شده بفروشد .

در این راستا کشاورز از قبل می داند که وجه خود را دریافت می نماید و دلال نیز از قیمت کالا با خبر می شود و این معامله برای هر دو طرف معامله سودمند است این نوع قراردادها به سرعت رایج گردید و قراردادها را قبل از تاریخ تحویل دست به دست چرخاند .

اگر دلالی احساس می کرد نیازی به گندم ندارد، قرارداد خود را به فردی که گندم را نیاز داشت می فروخت، مشابه آن نیز، تولیدکننده که قصد عدم تحویل گندم را داشت مسئولیت تحویل واقعی گندم را به دیگری منتقل می کرد .

قیمت قرارداد وابستگی به وضعیت و حرکت قیمت گندم و سیستم عرضه و تقاضا در بازار داشت .

چه مواردی مشمول معاملات آتی می­گردند؟

معاملات فیوچرز یا قراردادهای آتی استاندارد، بوسیله کالاهای متنوع و مبادلات آتی تعریف شده است. بسیاری از “کالاها” وجود دارند که قراردادهای آینده مربوط به آنها هستند و به آن­ها commodity گفته می­شود. تقریباً برای هر کالایی می­توان قرارداد آتی را تعریف کرد.

به عنوان مثال، برخی از مواد غذایی، سوخت های مختلف، فلزات گرانبها، اوراق بهادار، انواع ارز و حتی برخی از محصولات دور از تصور مانند تراشه های نیمه هادی، از محصولاتی است که با معاملات فیوچرز مورد معامله واقع می­شوند.

کالاهای معمولی شامل مواد غذایی (از قبیل کالاهای اساسی مانند گندم، شکر، ذرت، سویا، برنج، چای)، فلزات گرانبها (از جمله طلا، نقره، مس و غیره)، ارز (مانند دلار، یورو، فرانک سوئیس، ین و غیره)، فهرست سهام ( به عنوان مثال کارخانجات تولیدی و داروسازی)، محصولات مالی (مانند اوراق بهادار خزانه داری) و حتی برخی از کالاهای بسیار ویژه مانند قطعات الکترونیک برای محافظت در برابر نوسانات نرخ بهره پیش فروش می­شوند.

برخی از داستان های معاملات بزرگ آتی نشان می­دهد که چگونه با پیش بینی درست آینده می­توان ثروت عظیمی را حاصل کرد و یا بدون تحلیل کافی از دست داد.

هدف از قرارداد آتی چیست؟

به طور کلی قراردادهای آتی به دو منظوری منعقد می‌شوند:

• مصونیت و پوشش ریسک (Hedging)
• سفته‌بازی (Speculation)

پوشش ریسک

قراردادهای آتی این امکان را خریدار و فروشنده می‌دهد که خود را از شر خطرات احتمالی که در آینده گریبان کالاهای مورد نیازشان را می‌گیرد، خلاص کنند. فرض کنید یک شرکت می‌داند که ملزم است تا در آینده کالایی خاص را خریداری کند. در این حالت او قراردادی آتی از نوع خرید (لانگ) می‌خرد تا نیازی که در آینده برای او ایجاد خواهد شد را پاسخ دهد.

به عنوان مثال شرکت الف می‌داند که در شش ماه اینده باید ۲۰,۰۰۰ اونس نقره بخرد. با فرض قرار داد آتی یا فیوچرز چیست؟ اینکه هر اونس نقره در زمان فعلی ۱۲ دلار قیمت دارد، شرکت الف قراردادی آتی می‌خرد که در آن قیمت توافقی با تاریخ سررسید شش ماهه ۱۱ دلار است. بدین ترتیب او خطر افزایش قیمت را با خرید یک قرارداد آتی خنثی می‌کند.

این مسئله در خصوص فروش یک دارایی یا کالا نیز صادق است. مثلا اگر شرکت ب بداند که در آینده باید کالایی خاص را به بفروشد، موقعیت فروش اتخاذ می‌کند. مثلا این شرکت می‌داند طی شش ماه آینده باید ۲۰,۰۰۰ اونس نقره تحویل مشتری دهد. قیمت فعلی هر اونس نقره ۱۲ دلار است؛ از طرف دیگر فروشنده مطمئن نیست که در شش ماه آینده قیمت هر اونس نقره دستخوش چه تغییراتی می‌شود. در اینجا فروشنده قراردادی آتی از نوع فروش (شورت) منعقد می‌کند که در تاریخ سر رسید، مقدار مشخصی از نقره را با قیمت ۱۱ بفروشد. بدین ترتیب او خود را از خطرات احتمالی کاهش قیمت نقره دور کرده است.

نبود اطمینان از اتفاقات پیش رو یکی از عمده دلایل ایجاد قراردادهای آتی است. با استفاده از چنین قراردادهای ریسک نوسانات قیمت، هم برای خریدار و هم برای فروشنده، کاهش می‌یابد.

سفته‌بازی

با استفاده از قراردادهای آتی این فرصت برای خریدار پیش می‌آید که با تکیه بر تحلیل و پیش‌بینی خود از بازار مبنی بر افزایش قیمت یک دارایی در آینده، سود کند. از طرف دیگر یک فروشنده نیز می‌تواند با فرض اینکه قیمت دارایی‌اش در آینده کاهش پیدا می‌کند، طی یک قرارداد آتی دارایی مورد نظر را در قیمت بالاتر بفروشد تا به این وسیله بتواند با پایین آمدن قیمت، همان دارایی را دوباره بخرد.

مثالی که پیش‌تر در خصوص خرید و فروش قراردادهای آتی زدیم در خصوص سفته‌بازی در این بازار نیز صدق می‌کند.

سودمندی های معاملات آینده کدامند؟

– سرمایه گذاران می توانند از قراردادهای آتی استفاده کنند تا قیمت یک دارایی اساسی را پیش بینی کنند.

– شرکت ها می­توانند قیمت مواد اولیه یا کالاهایی را که می­فروشند هدج کنند تا در برابر حرکات نامطلوب قیمت محافظت شوند.

– در معاملات فیوچرز ممکن است فقط نیاز به واریز بخشی از مبلغ قرارداد توسط یک کارگزار داشته باشد و لازم نباشد همه مبلغ را پرداخت کند.

نکات منفی قراردادهای آتی کدامند؟

– این خطر برای سرمایه گذاران وجود دارد که به دلیل استفاده از اهرم های آتی، می­توانند بیش از مبلغ سرمایه اولیه را از دست بدهند.

– سرمایه گذاری در معاملات فیوچرز ممکن است از حرکت قیمت به سوی قیمت های مطلوب جلوگیری کند.

– معاملات مارجین یا حاشیه ای می­تواند یک شمشیر دو لبه باشد، به این معنی که میزان سود برای معامله گران تقویت می­شود، اما احتمال دارد زیان های زیادی نیز به همراه داشته باشد.

مدیریت ریسک چگونه قراردادهای آتی را پوشش می­دهد؟

معاملات فیوچرز برای خریدار و فروشنده این امکان را فراهم می‌کند که بتوانند خود را از پیشامد خطرات احتمالی که ممکن است در آینده کالاهای مورد نظرشان را در برگیرد، حفظ کنند. به عنوان مثال یک شرکت می‌تواند با استفاده از پوزیشن لانگ Long کالای خاصی را که تمایل دارد، خریداری کند. این شرکت می­تواند با معاملات آینده، کالایی را خرید کند تا نیاز خود به آن کالا را برآورده نماید.

مثالی از معامله خرید آتی آن است که شرکتی برای 6 ماه آینده خود نیاز به چند تن آهن ‌دارد، در حال حاضر هر کیلو آهن 11000 تومان قیمت دارد، شرکت با یک قرارداد خرید آتی آهن مورد نیاز خود را به قیمت هر کیلو 10000 تومان می­خرد. بدین سان این شرکت با یک قرارداد خرید آتی، ریسک افزایش قیمت را خنثی می‌نماید.

مثالی از قرارداد فروش آتی آن است که یک تولید کننده، می­خواهد در آینده چندین تن آهن را به مشتری خود بفروشد، هم اکنون آهن کیلویی 11000 تومان قیمت دارد، این شرکت به عنوان فروشنده نمی­داند که در شش ماه آینده، آهن چه قیمتی خواهد داشت، به همین دلیل چندین تن آهن را به مشتری خود به قیمت کیلویی 10000 تومان به فروش می­رساند. از این طریق این شرکت ریسک کاهش قیمت آهن را از خود دور می­نماید.

در این دو مثال می­بینیم که یکی از دلایل عمده در عقد معاملات فیوچرز، نداشتن اطمینان معامله گران از اتفاقات آینده و حفظ کردن سرمایه شان از بالا و پایین رفتن قیمت می­باشد. با عقد این قراردادها، ریسک قراردادهای بین خریدار و فروشنده کاهش می‌یابد.

اهرم در قرارداد آتی چیست؟

اهرم یا لوریج (Leverage) یکی از قابلیت‎هایی است که استفاده از آن در خصوص قراردادهای آتی امری معمول به حساب می‌آید. بنا به تعریف ساده، اهرم یعنی معامله‌گر ملزم به پر کردن صد درصد از ارزش قرارداد آتی نیست. اهرم در مباحث اقتصادی، مفهومی شبیه به علم فیزیک دارد؛ همانطور که در علم فیزیک، از اهرم برای انجام راحت‌تر امور استفاده می‌شود، در مباحث اقتصادی و مالی نیز از اهرم برای کسب سود به روشی تسهیل شده و بازدهی بالاتر استفاده می‌شود. صد البته باید به یاد داشت که استفاده از اهرم‌ها به همان اندازه که سود معامله‌گر را بیشتر می‌کند، در هنگام ضرر نیز باعث چند برابر شدن سرمایه از دست رفته وی خواهد شد.

هنگامی که در قراردادهای آتی، معالمه‌گر از اهرم استفاده می‌کند، مبلغی به عنوان «مارجین اولیه» (Initial Margin) در اختیار کارگزار قرار می‌دهد. مارجین اولیه کسری از ارزش قرارداد آتی است که توسط معامله‌گر، همزمان با خرید قرارداد پرداخت می‌شود. این مقدار بسته به اندازه قرارداد، ریسک اعتباری سرمایه‌گذار و شرایط و قوانین کارگزار متغیر است.

در پایان مدت قرارداد و رسیدن به موعد سررسید، سرمایه‌گذار موظف است مقدار ارزش اولیه قرارداد را به کارگزار عودت دهد.

در صورت استفاده صحیح و حساب‌شده از اهرم در قراردادهای آتی سود معامله‌گر چندین برابر خواهد شد و اگر محاسبات وی درست از آب در نیایند، تمام سرمایه او از دست خواهد رفت.

مرکز آموزشی و کارآفرینی خوارزمی اصفهان در آشنایی هرچه بیشتر با اینگونه مسائل پیرامون بورس در کنار شما خواهد بود و با تدارک دوره های مختلف در زمینه های گوناگون راهگشای کسب و کار شما عزیزان است.

قرار داد آتی یا فیوچرز چیست؟

You are using an outdated browser. Please upgrade your browser to improve your experience.

• آدرس: پاسداران، تنگستان چهارم، مجتمع تجاری-اداری حیات سبز، طبقه دوم، واحد207

• امور مشتریان:91070704 | 79641000

• ایمیل کارگزاری:[email protected]

قرارداد آتی

قرارداد آینده (futures contract) نوعی ابزار مشتقه است که قابلیت خرید قرار داد آتی یا فیوچرز چیست؟ و فروش در بازارهای مالی را دارد. در این قرارداد طبق عقد صلح یک طرف (فروشنده) توافق می‌کند در سر رسید معین، مقدار معینی از کالای مشخص را در عوض قیمتی که اکنون تعیین می‌کنند به طرف دیگر (خریدار) تحویل دهد.

قراردادهای آتی برای نخستین بار بر پایهٔ محصولات کشاورزی و بعدها بر پایهٔ منابع طبیعی مانند نفت معامله می‌شدند. قراردادهای آتی مالی در سال ۱۹۷۲ وارد بازار شدند. در سالهای اخیر، قراداد بر پایه‌های دیگر مانند ارز، نرخ بهره، و شاخص‌های بازار سهام بسیار متداول شده‌اند و نقش مهمی در کنترل ریسک بازی می‌کنند.

سقوط نفت؛ قرارداد آتی چیست و چرا قیمت نفت منفی شد؟

آنها که در صدد توضیح این پدیده بی سابقه برآمده‌اند چاره‌ای نداشته‌اند مگر آنکه توضیح دهند این قیمت منفی مربوط به قراردادهای آتی نفت است و قیمت‌های آنی یا قراردادهای آنی (لحظه‌ای) را در برنمی گیرد، یا حتی در توضیحات خود تاکید می‌کنند که قیمت‌های نفتی محدود به قیمت‌های تحویل در ماه جاری و آتی است و نه ماه‌های بعدی.

قرارداد آتی یا قیمت آتی چیست؟

قراردادهای آتی یا قیمت آتی در مقابل قراردادهای آنی و قیمت آنی معنا پیدا می‌کند، در قرارداد آنی، خریدار و فروشنده کالا با هم توافق می‌کنند کالای موردنظر را در قیمتی مشخص در همان لحظه معامله کنند.

با این حساب قرارداد و قیمت آتی قراردادی است که در آن انجام دادوستد و قیمت گذاری مربوط به آینده می‌شود.

این قراردادها از گذشته‌های بسیار دور میان کشاورزان و صاحبان سرمایه یا سلف‌خران به صورت سنتی مرسوم بوده است.

کشاورزان برای آنکه بتوانند به سرمایه و درآمدی دست پیدا کنند باید تا پایان دوره کشاورزی و برداشت محصول خود صبر می‌کردند تا با فروش محصول خود، پول و درآمدی کسب کنند، اما آنها نیازهای آنی خود را نمی‌توانستند تا فصل درو محصولات به تاخیر بیندازند، از طرفی سرمایه داران یا مصرف‌کنندگانی همچون نانواها حاضر بودند برای آنکه از ریسک گرانی یا ابهام در آینده قیمت گندم در امان بمانند، محصول کشاورزان را در قالب یک قرارداد، پیش از فصل برداشت با قیمتی توافقی و بر اساس توافق تحویل در فصل برداشت، خریداری کنند.

در این دادوستد، به شکل آنی و لحظه‌ای محصولی دست به دست نمی‌شد اما کشاورزان با پیش فروش محصولات خود، در زمان حال، به بخشی از درآمد آتی خود میرسیدند که نیازهایشان را برطرف می‌کرد و نانواها یا سرمایه‌داران تعهد تحویل محصولی در آینده را با قیمت امروز به دست می‌آوردند.

در این نوع دادوستد هر دو طرف،‌ ریسک یا خطر خرید و فروش خود را به حداقل می‌رساندند، هرچند که در این میان کاهش یا افزایش قیمت در آینده به سود یا زیان یکی از طرفین تمام می‌شود.

مثلا زیان کشاورز اینجاست که مثلا یک بار گندم را امروز به قیمت هزار دلار پیش فروش کند، اما سه ماه دیگر قیمت گندم در بازار باری هزار و پانصد دلار باشد. یعنی پانصد دلار زیان برای کشاورز، و پانصد دلار سود برای نانوا. برعکس هم ممکن است گندم ارزان شود، و نانوا بتواند یک بار گندم را به پانصد دلار بخرد. اما چون قرارداد بسته مجبور است به همان قیمت هزار دلار بخرد. اینجا سود برای کشاورز است.