استفاده و افشای اطلاعات نهانی بورس اوراق بهادار چه مجازاتی دارد؟
بورس تهران و بازار سرمایه ایران در یکسال گذشته و بخصوص پس از رشد شارپی و به قول بعضی حبابی و سپس شروع ریزش از مرداد ۱۳۹۹ در صدر اخبار اقتصادی و گاهی سیاسی ایران بوده است. رانت در بورس، استفاده از اطلاعات نهانی یا افشای آن، سهام رانتی و نظارت بر بازار بورس‌های اوراق بهادار و کالا، از اصلی‌ترین موضوعات مطرح شده بوده و هست. در این مجال درباره اطلاعات نهانی در قانون بازار اوراق بهادار و تخلفات بورسی از این نظر صحبت می‌کنیم.
جرایم مربوط به اطلاعات نهانی در بورس
برای ساماندهی فعالیت بازار اوراق بهادار، قانون این بازار در یکم آذر ۱۳۸۴ در مجلس تصویب شده است. تعریف اطلاعات نهانی و جرایم مربوط به آن را بر اساس این قانون بررسی می‌کنیم.
اطلاعات نهانی بورس چیست؟
تعریف اطلاعات نهانی در بند ۳۲ ماده اول قانون بازار اوراق بهادار آمده است:
«هرگونه اطلاعات افشاء نشده برای عموم که به‌طور مستقیم و یا غیرمستقیم به اوراق بهادار، معاملات یا ناشر آن مربوط میشود و در صورت انتشار، بر قیمت یا تصمیم سرمایه‌گذاران برای معامله اوراق بهادار مربوط تأثیر می‌گذارد».
بر اساس این تعریف چند ویژگی مهم برای اطلاعات نهانی وجود دارد:
- محرمانگی اطلاعات: این اطلاعات هنوز برای عموم منتشر نشده است و در اختیار عده کمی قرار دارد.
- ارزشمندی اطلاعات: آگاهی از این اطلاعات و انتشار عمومی آن، بر قیمت اوراق بهادار و البته در تصمیم سهامداران یا سرمایه‌گذاران برای معامله آن اوراق، چه خرید چه فروش، اهمیت و تأثیر دارد.
- انواع اطلاعات با اهمیت: این اطلاعات محرمانه و ارزشمند می‌تواند به خود سهام یا ناشر آن یا معاملات صورت گرفته مربوط باشد. برای مثال، اطلاعاتی درباره تغییرات ساختاری ناشر یا ادغام با ناشر دیگر جزو اطلاعات نهانی است. نمونه‌های واقعی این اطلاعات و انتشار قانونی و عمومی آن را می‌توانید در سامانه کدال ببینید که انتشار اطلاعات با اهمیت سهام مختلف در سه درجه الف تا ج منتشر میشود. برای انتشار این اطلاعات و نیز انجام معاملات پس از نشر آن، مقررات ویژه و متفاوتی نسبت به درجه اهمیت اطلاعات وجود دارد.
- انواع ارتباط مستقیم و غیرمستقیم: ارتباط اطلاعات با اهمیت و محرمانه با سهام، ناشران و معاملات، لازم نیست مستقیم باشد، بلکه حتی اگر با این سه مورد ارتباط غیر مستقیم هم داشته باشد اما از دو ویژگی محرمانگی و ارزشمندی برخوردار باشد باز هم اطلاعات نهانی شناخته میشود.
دارندگان اطلاعات نهانی شرکت‌های بورسی چه کسانی هستند؟
وقتی صحبت از اطلاعات نهانی میشود پای دارندگان آن هم به وسط ماجرا کشیده میشود. در قانون بازار اوراق بهادار دارندگان اطلاعات نهایی مشخص شده است. طبق تبصره یک ماده ۴۶ این قانون، اشخاص زیر جزء دارندگان اطلاعات نهانی شناخته می‌شوند:
- اعضای هیأت مدیره، هیأت عامل، مدیر عامل و معاونان آنان.
- بازرسان، مشاوران، حسابداران، حسابرسان و وکلای شرکت.
- سهامداران صاحب ۱۰% درصد سهام و بیشتر، چه به تنهایی این درصد از سهام را در اختیار داشته باشند یا به همراه افراد تحت‌تکفل خود. نمایندگان این سهامداران نیز جزو دارندگان اطلاعات نهانی هستند.
- اعضای هیأت مدیره، مدیرعامل و مدیران ذیربط یا نمایندگان شرکت‌های مادر (هلدینگ) که مالک حداقل ۱۰% سهام هستند یا حداقل یک عضو در هیأت مدیره شرکت سرمایه‌پذیر دارند.
- همه اشخاصی که با توجه به وظایف، اختیارات یا موقعیت خود به اطلاعات نهانی دسترسی دارند.
برخی از حقوقدانان دارندگان اطلاعات را به دو دسته اولیه و ثانویه تقسیم کرده‌اند. دارندگان اولیه کسانی هستند که اطلاعات را مستقیماً و از منبع اصلی دریافت کرده‌اند و دارندگان ثانویه افرادی اند که غیر مستقیم و با واسطه به این اطلاعات دسترسی پیدا کرده‌اند و گاهی می‌تواند اتفاقی باشد. برای مثال، شخصی که گفتگوی محرمانه‌ای را اتفاقی شنیده یا اسناد محرمانه ای را که از بین نرفته به دستش رسیده است. به نظر این حقوقدانان مجازات دارندگان ثانویه سبک‌تر از دارندگان اولیه است.
نکته دیگر اینکه طبق تبصره دو همین ماده، این اشخاص موظفند ظرف پانزده روز پس از دسترسی به اطلاعات نهانی و انجام معاملات بورسی خود، آن بخش از معاملات سهامی خود را که مبتنی بر اطلاعات نهانی نبوده است به سازمان و بورس مربوط گزارش کنند و در صورت گزارش خلاف یا ارائه اسناد جعلی و… مشمول مجازات کیفری قانون مجازات اسلامی خواهند بود.
اگر سهامدار ممتاز یا عضو مدیران رده‌بالای شرکت‌های سهامی هستید، پیش از تصمیم‌ها یا پیشنهادات مهم و پیچیده، ابهام‌ها و سؤالات خود را با وکیل متخصص شرکت‌های بنیاد وکلا از طریق مشاوره حقوقی تلفنی یا مشاوره حقوقی آنلاین در میان بگذارید.
مجازات استفاده از اطلاعات نهانی
تعریف جرایم استفاده از اطلاعات نهانی و مجازات آن در ماده ۴۶ قانون بازار اوراق بهادار آمده است. در ابتدا مجازات آن و سپس انواع استفاده غیرقانونی بیان شده است. مجازات استفاده غیر قانونی از اطلاعات نهانی از این قرار است:
- حبس تعزیری از سه ماه تا یکسال.
- جزای نقدی معادل دو تا پنج برابر سود به دست آورده یا زیان متحمل نشده یا هر دو؛ یعنی دو تا پنج برابر جمع سود محقق‌شده و زیان محقق‌نشده.
جرایم استفاده از اطلاعات نهانی
در ماده ۴۶ قانون بازار اوراق بهادار، جرایم مرتبط با اشخاص دارنده اطلاعات ذکر شده است. استفاده مجرمانه از اطلاعات نهانی شامل هر نوع استفاده قبل از انتشار عمومی، افشای آن به صورت غیرقانونی و غیرمجاز یا فراهم کردن امکان و فرصت افشای اطلاعات است. همچنین این استفاده شامل کسب سود برای خود یا دیگران یا باعث ضرر و زیان زدن به دیگران میشود. بنابراین موارد زیر جزو جرایم استفاده از اطلاعات نهانی است:
- ایجاد منفعت برای خود یا اشخاصی که نماینده آنهاست، قبل از انتشار عمومی یا با افشای غیرقانونی.
- باعث ضرر دیگران شدن با استفاده پیش از انتشار عمومی یا افشای غیرقانونی.
- انجام معاملات سهامی قبل از انتشار عمومی اطلاعات، خرید یا فروش سهام.
نکته پایانی آنکه اشخاص دارنده اطلاعات نهانی شامل اشخاص حقیقی و حقوقی میشود. همچنین دو سال پس از تصویب قانون بازار اوراق بهادار «دستورالعمل اجرايي نحوه گزارش‌دهي دارندگان اطلاعات نهانی» توسط هیأت مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار در دی ۱۳۸۶ به تصویب رسیده که جزو منابع قانونی جرایم انتشار اطلاعات نهانی شرکت‌های بورسی است.
یکی از راه‌های حفاظت از اطلاعات با اهمیت شرکت‌های سهامی، بستن قراردادهای دقیق و حقوقی برای انواع همکاری و نیز رازداری و عدم افشای اطلاعات است که از عهده وکیل متخصص شرکت و قراردادها در بنیاد وکلا برمی‌آید و تضمین‌شده است.
مشکلات حقوقی خود را درباره سهامداری شرکت‌های بورسی و غیربورسی از طریق مشاوره تضمینی با وکیل متخصص بنیاد وکلا حل و فصل کنید.
بورس عامل گرانی است یا عامل از رونق افتادن رانت بازی؟
اخبار مالی- برخی ها معتقدند بورس عامل افزایش قیمت در برخی اجناس در کشور است. این عقیده در حالی وجود دارد که بورس در چندوقت اخیر با ریزش رو به رو بوده است و در همین زمان کاهش شاخص بورس، قیمت اجناس افزایش داشته اند.حال با توجه به وضعیت کنونی می توان بورس را عامل افزایش قیمت دانست یا خیر؟
به گزارش اخبار مالی به نقل از ایسنا، تیرماه سال گذشته و در روزهایی که بازار سرمایه برای فتح قله دو میلیون واحد خیز برداشته بود ۲۵ پژوهشگر مالی و اقتصادی در نامه‌ای خطاب به دولت و بانک مرکزی، بازار سرمایه را عامل گرانی‌ها دانستند و خواهان انجام چند اقدام فوری چند کنترل بازار سرمایه شدند.
درست یک ماه بعد از نامه مذکور روند حرکت بازار سرمایه معکوس شد و نخستین جرقه ریزش بازار در اواسط مرداد سال ۱۳۹۹ زده شد. این ریزش تا جایی ادامه یافت که شاخص دو میلیونی بورس تا حدود یک میلیون واحد هم کاهش پیدا کرد اما با کاهش شاخص نه تنها قیمت هیچ کدام از کالاها کاهش نیافت بلکه همچنان شاهد افزایش افسارگسیخته قیمت کالاها طی یکسال اخیر و مخصوصا در چند ماه اخیر بودیم.
با این وجود هنوز برخی از صاحبنظران از برخی از وزرای دولت قبل گرفته تا برخی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی و کارشناسان همچنان بازار سرمایه را عامل گرانی قیمت کالاها می‌دانند، موضوعی که در جریان عرضه سیمان در بورس کالا نمود بیشتری پیدا کرد.
براین اساس یک کارشناس بازار سرمایه براین باور است که افرادی که بورس را عامل گرانی می‌دانند طرفدار رانت هستند و از دوگانگی قیمت‌ها سود می‌برند.
سعید جعفری با بیان اینکه بورس به معنای بازار مکانیزمی است که عرضه‌کننده و متقاضی با یکدیگر سرقیمت توافق می‌کنند، اظهار کرد: در این بازار دو طرف با رضایت معامله را انجام می‌دهند و این معامله‌ای که انجام می‌دهند شفاف است، بنابراین نمی‌توان بازار سرمایه را به این متهم کرد که کالایی که در آن معامله میشود گران است.
وی با تاکید بر اینکه واژه گرانی توسط سیاستمداران بین مردم جاانداخته شده است، توضیح داد: این واژه را سیاستمداران جاانداخته‌اند تا تورم را پوشش دهند در حالی که تورم ناشی از سیاست‌های اشتباه همین افراد است. درحال‌حاضر نیز تورم در همه کالاها چه کالاهایی که داخل بازار سرمایه معامله می‌شوند چه کالاهایی که خارج از چه کسانی در بورس رانت دارند؟ این بازار معامله می‌شوند وجود دارند. از آنجایی که برخی افراد نمی‌خواهند مسئولیت تصمیمات اشتباهات خود را قبول کنند باید چیزی را به عنوان متهم معرفی کنند.
این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: افرادی که طرفدار این هستند که محصولات خارج از بورس معامله شود و قیمت‌گذاری دستوری صورت بگیرد به دنبال رانت هستند. قطعا پشت چنین عقیده‌ای منافع اقتصادی است، چرا که دوگانگی قیمت طی این همه سال وجود داشته و شاهد تبعات آن هستیم اما منبع درآمد برخی افراد این است که قیمت دوگانه ایجاد کنند.
مزیت‌های معامله کالا در بورس چیست؟
وی در ادامه با تاکید بر اینکه بخش تولید موتور محرکه اقتصاد است، اظهار کرد: زمانی که تولید‌کننده اجازه داشته باشد که محصول خود را به قیمت واقعی به فروش برساند چند مزیت را در پی دارد نخست سودآوری شرکت، دوم اشتغال بیشتر و سوم توسعه کار تولیدی است. همه این موارد ارزش افزوده دارند.
جعفری ادامه داد: اما زمانی که تولید‌کننده را از چنین مزیت‌هایی محروم می‌کنیم و اجازه نمی‌دهیم برخی از محصولات در بازارهای مختلف بازار سرمایه از جمله بورس کالا معامله شوند تولید سودآوری و اشتغالزایی را سرکوب می‌کنیم و همه این موارد اثرات سو در اقتصاد دارد، چرا که در چنین شرایطی انگیزه تولید از بین می‌رود و همین موضوع منجر به کاهش کالا و افزایش تورم میشود.
این کارشناس بازار سرمایه با تاکید بر اینکه قیمت مسئله‌ی مهمی در اقتصاد است، گفت: اگر قیمت کالایی اشتباه باشد تعادل از بین می‌رود. دقیقا مثل اتفاقی که در بخش برق افتاد چرا که قیمت برق واقعی نبود و نیروگاه‌ها زیان ده شدند یا اتفاقی که در صنعت خودرو در حال رخ دادن است چرا که قیمت خودرو در کشور دستوری بوده و به همین دلیل دو خودروساز بزرگ کشور صورت‌های مالی زیان دهی دارند در حالی که مصرف‌کننده خودرو را با قیمت واقعی می‌خرد اما این پول به جای اینکه به جیب خودروسازان برود نصیب رانت‌خوارها میشود، در حالی که اگر خودرو هم در بورس معامله شود چنین مشکلاتی از بین خواهد رفت.
چه کسانی در بورس رانت دارند؟
بازار سهام و بورس تهران در روزهایی که دیگر بازار های مالی دوران خوبی را سپری نمی کنند، رشد قابل توجهی داشته است . در روز های اخیر مقدار نقدینگی که به بازار سرمایه وارد می شود نسبت به سال های گذشته به رقم قابل توجهی رسیده است و ارزش کل معاملات این بازار تنها در یک روز به بیش از 1،500 میلیارد تومان می رسد. با ورود سرمایه ها به این بازار به نظر می رسد مشکلی از نظر نقدینگی وجود ندارد و ارزش سهام در حال صعود است؛ رشدی که متاثر از رونق اقتصادی نیست و عوامل دیگری بر آن اثرگذار هستند.
برخی از خدمات سایت، از جمله مشاهده متن مطالب سال‌های گذشته روزنامه‌های عضو، تنها به مشترکان سایت ارایه میشود.
شما می‌توانید به یکی از روش‌های زیر مشترک شوید:
در سایت عضو شوید و هزینه اشتراک یک‌ساله سایت به مبلغ 700,000ريال را پرداخت کنید.
همزمان با برقراری دوره اشتراک بسته دانلود 100 مطلب از مجلات عضو و دسترسی چه کسانی در بورس رانت دارند؟ نامحدود به مطالب روزنامه‌ها نیز برای شما فعال خواهد شد!
پرداخت از طریق درگاه بانکی معتبر با هریک از کارت‌های بانکی ایرانی انجام خواهد شد.
پرداخت با کارت‌های اعتباری بین‌المللی از طریق PayPal نیز برای کاربران خارج از کشور امکان‌پذیر است.
به کتابخانه دانشگاه یا محل چه کسانی در بورس رانت دارند؟ کار خود پیشنهاد کنید تا اشتراک سازمانی این پایگاه را برای دسترسی همه کاربران به متن مطالب خریداری نمایند!
ایجاد رانت جدید با عرضه خودرو در بورس
به گزارش جهان نيوز به نقل از خبرگزاری دانشجو، طی ماه‌های اخیر افزایش قیمت خودرو راه را برای یکه تازی دلالان در این حوزه باز کرد و سود‌های عجیبی را به جیب زدند. سود‌هایی که اصولا باید از بنگاه‌های مولد به دست بیاید، اما در اقتصاد بیمار ایران، سالهاست در فعالیت‌های نامولد کسب میشود.
این درحالی است که در این روز‌ها نیز، خودرو که به عنوان یک نیاز اساسی مردم شناخته میشود، حالا به عنوان یک کالای سرمایه‌ای در بین مردم دست به دست میشود. حالا عده‌ای تعداد زیادی اتومبیل دارند و در مقابل گروهی نیز باید در رویای خرید خودرو زندگی کنند. به عقیده کارشناسان یکی از مهمترین چالش‌های خودروسازی کشور، وجود قرعه کشی، ایجاد رانت و تقاضای سوداگرانه است.
لغو عرضه دیگنیتی و فیدلیتی در بورس کالا
هرچند که قرار بود دو خودروی دیگنیتی و فیدلیتی در بورس کالا عرضه شود، اما یک روز قبل از عرضه این تو محصول، دستوری از وزارت صمت ابلاغ شد تا این اتفاق نیفتد. عده‌ای معتقد بودند که عرضه خودرو در بورس کالا می‌تواند همچون فولاد و سیمان، بازار این کالا را سر وسامان بدهد، در مقابل نیز افرادی می‌گفتند که بورس کالا نه تنها در شرایط فعلی کمک کننده نیست، بلکه رانت جدیدی را برای گروهی ایجاد می‌کند و باعث سه نرخی شدن قیمت اتومبیل میشود.
در هیچ جای دنیا خودرو در بورس کالا عرضه نمی‌شود
در همین راستا و با توجه به عدم عرضه خودرو در بورس کالا، خبرگزاری دانشجو پیگیر این مسئله از سیدرضا فاطمی امین؛ وزیر صنعت، معدن و تجارت شد.
فاطمی امین در پاسخ به سوال خبرنگار دانشجو مبنی براینکه چرا ناگهان عرضه ۲ خودروی دیگنیتی و فیدلیتی در بورس کالا لغو شد، گفت: در هیچ جای دنیا در بورس کالا خودرو عرضه نمی‌شود و بورس برای کالا‌های بی نام نشان مثل فولاد است، ولی اینکه بیاییم در بورس کالا خودرو را عرضه کنیم، امکان پذیر است. ما مخالفتی در عرضه خودرو در بورس کالا نداریم. متاسفانه اطلاع رسانی بدی انجام شد، ۲ ماه قبل از اینکه این عرضه انجام شود، با بورس مکاتبه شده بود که در این مقطع زمانی، این کار درست نیست.
شاید در ماه های آینده خودرو را در بورس کالا عرضه کنیم
وی ادامه داد: من مشتاقانه دنبال این نیستم که خودرو در بورس عرضه شود، این مسئله سازوکاری است که یک ویژگی‌هایی دارد و قابل تامل است و این موضوع را رد نمی‌کنیم و ممکن است در ماه‌های آینده به همین سمت برویم، اما در این مقطع زمانی این کار نادرست بود، زیرا یک رانت زیادی را جابه جا می‌کرد و ما از یک ماه و نیم قبل نامه مکتوبی زده شد تا بورس کالا این کار را انجام ندهد، اما متاسفانه روال را جلو بردند و آن نامه یک روز قبل از عرضه که زده شد، نوعی اتمام حجت بود که شما درحال انجام کار غیرقانونی هستید.
فاطمی امین بیان کرد: یکی از بدبختی‌های صنعت خودرو این است که مدعی زیاد دارد، اما من فقط پاسخگوی آن هستم. یعنی همه افراد در طول روز در مورد خودرو صحبت می‌کنند و با استفاده از آن کسب شهرت می‌کنند، همه هم نامه می‌زنند و توضیح می‌خواهند و مداخله می‌کنند و فقط وزارت صمت را موظف به پاسخگویی می‌دانند.
حاکمیت را از شرکت های خصوصی جدا کردیم
وزیر صمت در پایان سخنان خود اظهار داشت: گروهی از این شرکت‌ها خصوصی هستند. درست است که ما در این شرکت‌ها هم سهمی داریم، اما کاملا حاکمیت را از شرکت‌ها جدا کرده ایم، یعنی به هیچ وجه حکمرانی صنعت خودرو در وزارت صنعت، معدن و تجارت، زیر نظر آقای منطقی انجام می‌گیرد، با سهامداری که در سازمان گسترش است، کاملا جدا بوده، یعنی اعمال مالکین دولت از طریق آقای نبوی و اعمال حاکمیت از طریق آقای منطقی صورت می‌گیرد که این دو مورد کاملا از هم جدا هستند. در بورس کالا یک رانتی وجود داشت و متاسفانه این کسانی که رانتشان از بین رفت، در این قضیه ورود کردند و فضای رسانه‌ای را معکوس کردند. به جای اینکه از ما برای از بین بردن رانتی تقدیر شود، مسئله برعکس شد و این فضا به وجود آمد.
ایجاد رانت با تغییر روش عرضه اولیه‌های بورس؟
تغییر شیوه عرضه اولیه در بورس و اعمال «روش ترکیبی» واکنش‌هایی را به دنبال داشته است، در حالی که ادعا شده این شیوه برای حمایت از سهامداران خرد و تسهیل در پذیرش شرکت‌هاست، برخی هشدار می‌دهند که اعمال این روش با ذات بورس که ایجاد شفافیت است منافات داشته و باعث ایجاد رانت در بورس میشود.
به گزارش نبض بورس به نقل از ایرنا، عرضه سهام شرکت‌های جدید (عرضه اولیه) در بورس به دلیل سودآوری که همیشه با خود به همراه دارد مورد توجه اهالی بازار سرمایه بوده است اما از دو سال گذشته روند صعودی پرشتاب بازار سهام، سرمایه‌گذاران زیادی را سرازیر به این چه کسانی در بورس رانت دارند؟ بازار کرد که منجر به افزایش غافلگیرکننده مشارکت سهامداران در عرضه اولیه شرکت‌ها شد.
در گذشته، عرضه‌های اولیه در بورس به صورت حراج صورت می‌گرفت و کارگزاری‌ها از طریق کد خرید گروهی در کشف قیمت حضور داشتند و پس از خرید سهام و کشف قیمت اقدام به تخصیص آن به مشتریان می‌کردند اما مشکل این شیوه، رانتی بود که میان عده‌ای شکل می‌گرفت، بدین صورت که اگر قیمت کشف شده سهامی جذاب بود تخصیص سهام به کدهای خاص صورت می‌گرفت و سایر سرمایه‌گذاران از آن بی‌بهره بودند یا سهم کمتری می‌بردند.
تغییر روش عرضه اولیه از سال ۹۵
با توجه به وجود چنین مشکلاتی، در سال ۹۵ برای حل این معضل بازنگری دستورالعمل عرضه‌های اولیه صورت گرفت و مدل جدیدی به نام روش «ثبت سفارش» یا «بوک بیلدینگ» در دستور کار قرار گرفت.
در این روش، خرید گروهی ممنوع شد و افراد باید با کد معاملاتی خود اقدام به ارسال سفارش در سامانه معاملات می‌کردند که در این روش در پایان رقابت اگر تقاضای ثبت شده در قیمت کشف شده بیش از میزان عرضه بود، سهم به صورت «تسهیم به نسبت» میان متقاضیان خرید تخصیص پیدا می‌کرد.
مدل جدید عرضه اولیه به نام روش ترکیبی
از اواخر مرداد امسال خبری مبنی بر تغییر روش عرضه اولیه شرکت‌های بورسی و به کار گرفتن عرضه اولیه به "روش ترکیبی" مطرح شد که هدف از این تغییر و اعمال روش جدید در عرضه اولیه، تشویق مردم به خرید واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق‌ها و ترویج روش غیرمستقیم سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه است.
با به کارگرفتن "روش ترکیبی" روشی جدید برای عرضه های اولیه اعمال شد که به نظر می رسد این اقدام بیشتر برای سر و سامان دادن به عرضه اولیه سهام شرکت های کوچک است که تا قبل از به کارگیری این نوع روش برای عرضه اولیه از روش «بوک بیلدینگ» برای عرضه اولیه آنها استفاده می‌شده است.
ورود شرکت‌های پرریسک به بهانه روش ترکیبی
در نخستین روزهای اجرایی شدن این روش عرضه اولیه، چه کسانی در بورس رانت دارند؟ مدیر نظارت بر بورس‌ها سازمان بورس و اوراق بهادار درباره دستورالعمل روش جدید عرضه‌های اولیه "روش ترکیبی» توضیحاتی را ارائه و اعلام کرده است: با "روش ترکیبی" عرضه‌های اولیه، فرایند پذیرش شرکت‌های پرریسک در بورس تسهیل و تسریع خواهد شد و به دنبال آن اگر هیات پذیرش به هنگام پذیرش شرکتی، آن شرکت را پرریسک قلمداد کند، عرضه اولیه آن شرکت می‌تواند به روش ترکیبی و تنها به سرمایه‌گذاران حرفه‌ای واجد شرایط محدود شود.
اعلام این خبر و انجام عرضه اولیه به روش جدید با اعتراضات گسترده‌ای از سوی فعالان چه کسانی در بورس رانت دارند؟ بازار و سهامداران همراه شد که در ادامه نارضایتی‌های خود خواستار لغو عرضه اولیه‌های پیش‌رو با روش عرضه اولیه به صورت ترکیبی شدند.
فعالان بازار و سهامداران در اعتراضات خود این اتفاق را به نوعی رانتخواری قانونی و در نوع خود بی عدالتی می‌دانستند و معتقد بودند که سازمان بورس و متولیان ذیربط می‌خواهند با ورود سهام شرکت های پرریسک؛ مسوولیت اتفاقات احتمالی ناشی از سهام عرضه شده شرکت های پر ریسک را از سر خود باز کنند، در حالی که سازمان بورس از بعد نظارتی و بورس ها موظفند شرکت‌هایی را وارد بازار سرمایه کنند که شفافیت لازم را داشته و طبق ضوابط شرایط قانونی پذیرش را داشته باشند.
همچنین معترضان در ادامه سخنان خود اعلام کردند که نباید به این بهانه‌ها هر شرکتی را پذیرش کرد چرا که این اتفاقات ممکن است در آینده تبعات سنگینی را برای بازار سرمایه و سهامداران به همراه داشته باشد.
استقبال سازمان بورس از ورود شرکت ها به بازار سهم
همچنین در این زمینه "محمدعلی دهقان دهنوی"، رییس سازمان بورس و اوراق بهادار به علت تغییر روش عرضه اولیه اشاره و اعلام کرد: عرضه اولیه روش های مختلفی دارد و روش جدید بیشتر برای برخی از شرکت‌های کوچک کاربرد دارد.
وی گفت: در گذشته مشکلات بسیاری در مسیر ورود شرکت های کوچک برای حضور در بورس قرار داشت که سازمان بورس با تلاش بیشتر درصدد حذف یا رفع موانع موجود برای سهولت ورود شرکت های کوچک به بورس پیش رفت.
دهقان دهنوی ادامه داد: با توجه به وجود چنین مشکلی در عرضه اولیه سهام شرکت های کوچک، سازمان بورس باید اقدامی را برای رفع چنین مشکلی در عرضه اولیه انجام می داد که به دنبال آن، تصمیمات لازم برای تغییر روش عرضه اولیه اتخاذ شد.
رییس سازمان بورس و اوراق بهادار با بیان اینکه صندوق های سرمایه گذاری، ابزاری برای ورود غیرمستقیم سرمایه گذاران به بورس است، گفت: ما بارها به سهامداران خرد، افرادی که دانش و اطلاعات از بورس ندارند و از زمان کافی برای تحلیل سهام برخوردار نیستند روش غیر مستقیم را توصیه و ترویج کرده ایم و عرضه‌های اولیه از طریق روش جدید با رفتن به صندوق های سرمایه‌گذاری عملا به صورت غیر مستقیم به همین افراد تخصیص پیدا می کند.
وی با تاکید بر اینکه خرید واحدهای صندوق های سرمایه گذاری در عرضه اولیه برای عموم امکان پذیر است، اظهار داشت: این اقدام علاوه بر اینکه روش بهتری برای سرمایه گذاری مردم در بورس است، سبب انتقال و تجهیز منابع در صندوق ها می شود، همچنین زمانی که سرمایه گذاران حرفه ای سهامدار یک شرکت باشند امکان ایجاد دام برای دستکاری قیمت و اغواگری کمتر خواهد شد.
عرضه اولیه به "روش ترکیبی" زمینه ساز ایجاد رانت در بازار
در واکنش به حاشیه های ایجاد شده از سوی فعالان حاضر در چه کسانی در بورس رانت دارند؟ بازار درخصوص روش جدید عرضه اولیه، «آراد پورکار» امروز (جمعه) در گفت و گو با خبرنگار اقتصادی ایرنا گفت: در مورد تغییر روش عرضه اولیه و استفاده از روش ترکیبی برای این اقدام نمی توان دیدگاه مثبتی داشت و برخی از فعالان حاضر در بازار مخالف اجرایی شدن چنین روشی برای عرضه اولیه در بازار سرمایه هستند.
وی با بیان اینکه اجرای هر یک از تغییر ساختارها در بازار نیازمند دلیل است که باید به طور معمول شفاف سازی هایی در مورد آن صورت گرفته باشد، افزود: تا چند سال گذشته چه کسانی در بورس رانت دارند؟ اگر قرار بر مشارکت ٨٠ هزار کد در عرضه اولیه بود، در نخستین لحظات آغاز انجام عرضه اولیه، سهام به افراد تعلق می گرفت و ممکن بود برخی از سهامداران از مشارکت در عرضه های اولیه بی بهره بمانند.
پورکار اظهار داشت: در آن زمان یکی از مهمترین معضلات موجود برای مشارکت در عرضه اولیه، وجود زیرساخت هایی بود که باعث می شد تا برخی از سهامداران قادر به مشارکت در عرضه اولیه ها نباشند، به دنبال وجود چنین مشکلاتی قرار بر انجام عرضه اولیه به روش "بوک بیلدینگ" شد.
این کارشناس بازار سرمایه معتقد است؛ برای تغییر روش عرضه اولیه باید به دنبال دلیل بود که اکنون عمده ترین دلیل این اتفاق حمایت از سهامداران خرد است.
وی خاطرنشان کرد: همچنین تعیین ارزش سهام عرضه شده یا ارزش گذاری به عنوان دیگر عامل تغییر روش عرضه اولیه مطرح شده است؛ در حالی که این اقدام را می توان از طریق مبادی دیگر به آسانی برطرف کرد.
پورکار ادامه داد: به دنبال عوامل مطرح شده در خصوص علت تغییر روش عرضه اولیه، رییس سازمان بورس اعلام کرده است که در گذشته و در زمان عرضه اولیه ممکن بود که به هر سهامدار فقط ١٠ سهم تعلق گیرد؛ بنابراین این امر موجب شد تا به دنبال تغییر روش عرضه اولیه اقدامی صورت گیرد که سهامداران قادر به خرید یونیت صندوق‌های سرمایه گذاری باشند.
این کارشناس بازار سرمایه گفت: برای چنین اقدامی می توان راه های دیگری را در پیش گرفت و به دنبال آن میزان درصد عرضه سهام شرکت ها را افزایش داد.
وی با بیان اینکه فرهنگ سازی بهتر می تواند کمک کننده به سهامداران خرد باشد، گفت: مشارکت در عرضه اولیه ها یکی از نقاط امید برای سهامدارانی بود که به دنبال سرمایه گذاری در بورس با سرمایه های کم بودند، در حالی که تغییر روش در عرضه اولیه ها می تواند نوعی بی انصافی در حق سهامداران باشد.
به گفته پورکار، برای حمایت از چه کسانی در بورس رانت دارند؟ سهامداران خرد می توان اقداماتی دیگر را در دستور کار قرار داد که به نوعی دفاع از حقوق سهامداران خرد خواهد بود.
وی با اشاره به اینکه اجرای روش های قدیم برای انجام عرضه اولیه بسیار بهتر از روش ترکیبی است و می توان با برخی از تغییرات اجرای آن را بهبود بخشید، خاطرنشان کرد: عرضه اولیه به روش ترکیبی می تواند زمینه ساز ایجاد رانت و جهت‌دهی به سرمایه باشد.
اولویت صندوق‌های سرمایه گذاری در عرضه اولیه به "روش ترکیبی"
همچنین در ادامه "احسان عسگری"، کارشناس بازار سرمایه در گفت و گو با خبرنگار اقتصادی ایرنا ضمن اعلام موافقت خود برای انجام عرضه اولیه به روش ترکیبی در بازار سهام اظهار داشت: بد نیست که نحوه عرضه اولیه برای شرکت های مختلف متفاوت باشد، یکی از مسایلی که در چند وقت اخیر در چه کسانی در بورس رانت دارند؟ چه کسانی در بورس رانت دارند؟ بازار مورد توجه قرار گرفته است وجود اولویت در صندوق های سرمایه گذاری برای عرضه اولیه در روش ترکیبی است.
به گفته وی، قرار گرفتن سهامداران خرد به عنوان اولویت دوم در عرضه اولیه، از جمله نکاتی است که اخیرا مورد بحث بوده است.
عسگری خاطرنشان کرد: اکثر کارشناسان معتقدند که کاهش حجم ورود نقدینگی به بازار، زمان مناسبی برای انجام عرضه اولیه نیست اما در کل عرضه های اولیه سبب نگهداری سهامداران در بازار و بازگشت اعتماد دوباره به بازار خواهد شد.
این کارشناس بازار سرمایه با توقف عرضه های اولیه در بازار مخالفت کرد و افزود: عرضه های اولیه در بازار باید به صورت هدفمند و نظام مند انجام شود، پیشنهاد ما این است که عرضه اولیه یک شرکت در بازار سهام به صورت هفتگی یا دو هفته یک بار انجام شود و نباید در یک روز شاهد عرضه اولیه دو شرکت به صورت همزمان باشیم.
وی به مزایای عرضه اولیه به روش ترکیبی تاکید کرد و گفت: بهتر است تا در وضعیت فعلی عرضه اولیه به روش ترکیبی انجام شود تا صندوق ها بتوانند سهم بیشتری را در عرضه اولیه به خود اختصاص دهند و تفاوتی ندارد که این روش عرضه اولیه برای شرکت های بورسی یا شرکت های کوچک فرابورسی باشد.
عسگری با تاکید بر اینکه انجام عرضه اولیه به روش ترکیبی در واقع نوعی مشوق برای سرمایه گذاری به روش غیرمستقیم است، افزود: عمدتا افرادی در صندوق های سرمایه گذاری اقدام به سرمایه گذاری خواهند کرد که تمایلی برای ورود مستقیم خود به سرمایه گذاری در بورس ندارند؛ بنابراین صندوق ها می توانند از رشد بازار سهام و شرکت هایی که وارد این بازار شده اند، منتفع شوند.
به گزارش ایرنا، هنگامی که سهام شرکتی برای نخستین بار در بورس عرضه میشود، به روز اول عرضه سهام، «عرضه اولیه» گفته میشود، در این روز درصد مشخصی از کل سهام شرکت برای نخستین بار از طریق بورس یا فرابورس توسط سرمایه‌گذاران خریداری میشود.
دیدگاه شما