یادگیری سواد مالی چه اهمیتی دارد؟

کارگزاری فارابی

آموزش سواد مالی به کودکان یا خرید قلک؟

مشاوره و گفت‌و‌گو با افراد موفق هم می‌تواند روش خوبی برای افزایش دانش مالی باشد. مهم این است که نسبت به این مسئله‌ی مهم بی‌تفاوت نباشیم

به گزارش بامداد زاگرس آنلاین : سید محمدباقر غروی نخجوانی، از مدیران اجرایی و عملیاتی بازار سرمایه و عضو هیئت مدیره چندین شرکت سرمایه‌گذاری و مشاور شرکت‌های فعال در حوزه بازار سرمایه و هلدینگ‌ها است. نخجوانی علاوه بر این تجربیات، در موسسه‌ای که خود بنیان‌گذار آن است در زمینه فرهنگ‌سازی و آموزش سواد مالی فعالیت می‌کند. او معتقد است هیچ‌گاه برای آموزش مالی دیر نیست و در هرسنی می توان برای بهبود کیفیت زندگی خود اقدام کرد. در ادامه گفتگویی با ایشان در زمینه سواد مالی داریم که می‌تواند پاسخگوی برخی از سوالات ما در این زمینه باشد.

وقتی صحبت از سواد مالی می‌شود چون خیلی از افراد آشنایی چندانی با این مفهوم ندارند، تصور می‌کنند سوادمالی به معنای یادگیری فرمول‌های پیچیده ریاضی است. در حالی که این‌طور نیست؛ سواد مالی یعنی اینکه دودوتا چهارتای مالی زندگی‌مان را یاد بگیریم و عادات درست مالی و مهارت‌های ساده‌ای را در خودمان پرورش بدهیم تا بتوانیم امور مالی یا بهتر بگویم جیب‌مان را مدیریت کنیم.

اما در مورد اینکه چرا یادگیری آن ضروری است جواب مشخص است چون در دنیای امروز اگر کسی مهارت مدیریت پول و دانش کافی برای استفاده از پول را نداشته باشد بدون شک نمی‌تواند خود را با شرایط اقتصادی - مثل شرایط تورمی – هماهنگ کند و ممکن است این مساله آسیب های مالی جدی را ایجاد کند. بنابراین هر فردی برای گرفتن تصمیمات مالی درست و مدیریت زندگی مالی‌اش نیاز به دانش مالی دارد.

چرا آدم‌ها به یادگیری سواد مالی اهمیت چندانی نمی‌دهند؟ به صورت کلی ما زمانی به یک موضوع اهمیت می‌دهیم که در گام اول با آن موضوع آشنا شویم و در گام بعد ضرورت آن را حس کنیم. متأسفانه در دوران مدرسه و حتی دانشگاه و سایر دوره‌های آموزشی، اهمیت چندانی به پول و اصول مدیریت مالی داده نشده است بنابراین بسیاری از ما تبدیل به تحصیل‌کردگانی همیشه مقروض شده‌ایم؛ بدون آنکه آموزشی در مورد مسائل پولی و مالی دیده باشیم. واقعیت این است که یک موضوع هر قدر هم مهم باشد تا زمانی که به آن پرداخته نشود، اهمیت آن برای مردم آشکار نمی‌شود. البته اوضاع رو به بهبود است و موسسات خصوصی اقدامات خوبی را برای گسترش این دانش آغاز کرده‌اند. مهم این است که بدانیم با یادگیری می‌توانیم تغییرات مثبتی را در زندگی خود ایجاد کنیم.

هیچ‌گاه برای یادگیری نیست. شما ممکن است فرد جوان، میانسال و بازنشسته باشید. در هر سنی که قرار دارید باید با استراتژی‌های مالی مناسب سن و سرمایه خود شما آشنا باشید. به عنوان مثال؛ دوران جوانی باید به افزایش ثروت فکر کنیم و ریسک بیشتری انجام دهیم، زیرا فرصت جبران بیشتری داریم. یا استراتژی مناسب در میانسالی؛ از یک طرف افزایش ثروت و از طرف دیگر اقدام جدی برای چیدن برنامه بازنشستگی‌مان است. دوران بازنشستگی هم استراتژی خودش را دارد. در دوران بازنشستگی ما در حال خرج ثروتی هستیم که سال‌ها برایش تلاش کرده‌ایم. بنابراین نمی‌توانیم ریسک‌های خیلی بزرگ انجام دهیم. با توجه به مخارج این دوران و ظرفیت جسمی و روحی خود باید محتاطانه‌تر رفتار کنیم تا به مشکل برنخوریم. در حال اما بهترین زمان برای یادگیری از نظر کارشناسان دوران کودکی است. این آموزش‌ها حتی از سه سالگی قابل اجرا هستند که توسط والدین به کودکان منتقل می‌شود. بنابراین والدین می‌توانند از طریق آشنایی با روش‌های صحیح آموزش مالی به کودکان، آن‌ها را برای توانمند یادگیری سواد مالی چه اهمیتی دارد؟ شدن به لحاظ مالی در بزرگسالی آماده کنند.آموزش مالی به کودکان یکی از مهم ترین توانمندی هایی است که والدین نباید نسبت به آن بی‌تفاوت باشند.

با توجه به محدودیت‌های منابع آموزشی در این زمینه چه کاری می‌توان انجام داد که به درک درستی از امورمالی شخصی برسیم و زندگی مالی‌مان را بهتر مدیریت کنیم

می‌توانیم آموزش بینیم. امروزه کتاب‌ها، مجلات و منابع رایگان فراوانی به صورت آنلاین در دسترس ما قرار دارد که به موضوع سواد مالی می‌پردازند. خیلی از موسسات نیز دوره‌های آموزشی برگزار می‌کنند. مشاوره و گفت‌و‌گو با افراد موفق هم می‌تواند روش خوبی برای افزایش دانش مالی باشد. مهم این است که نسبت به این مسئله‌ی مهم بی‌تفاوت نباشیم و از هر راهی که می‌تونیم دانش خود را افزایش دهیم. شرایط اقتصادی پیچیده است و باید بتوانیم همگام با اوضاع اقتصادی گام برداریم و برای تغییرات آماده باشیم و بتوانیم عکس‌العمل مناسبی نشان دهیم. بهبود اوضاع مالی، نه تنها کیفیت مالی زندگی را افزایش می‌دهد بلکه می‌تواند ذهن ما را نیز از استرس رهایی دهد و روابط ما با اطرافیان‌مان را نیز بهبود دهد.

برخی افراد فکر می‌کنند که داشتن یا نداشتن پول، شرط لازم و کافی برای موفقیت یا عدم موفقیت مالی است. یعنی معتقدند تنها کسانی به موفقیت مالی می‌رسند که والدین ثروتمند داشته‌اند و در غیر این صورت هیچ شانسی برای موفقیت ندارند. در حالی که واقعیت اینگونه نیست. تحقیقات نشان داده نیمی از افراد ثروتمند جهان، خانواده ثروتمندی نداشته‌اند. آن‌چه به این افراد کمک کرده که موفق شوند، تلاشی است که با دانش همراه کرده‌اند. بنابراین ابتدا باید نگرش درستی به امور مالی داشته باشیم. اگر فکر کنیم تلاش و مطالعه جواب نمی‌دهد و هیچ اقدامی هم نکنیم، در آغاز راه به خود باخته‌ایم. مسیر موفقیت مالی آسان نیست ولی طی نمودن آن غیرممکن نیست و تنها کسانی موفق می‌شوند که آگاهانه در این مسیر گام بردارند.

شما به عنوان کارشناس مالی و کسی که سال‌ها در این زمینه کار کرده، می توانید منبعی را برای مطالعه بیشتر معرفی کنید؟

بله. یکی از سایت‌هایی که به‌طور ویژه به موضوع سواد مالی می‌پردازد سایت «علف خرس» است. در این سایت آموزش‌های زیادی در ‌زمینه‌های مدیریت مالی شخصی (شامل بودجه‌بندی، مدیریت هزینه و خرج، پس‌انداز، سرمایه‌گذاری)، روانشناسی و موفقیت مالی، آموزش سواد مالی به کودکان، آموزش سواد مالی به‌ خانم‌ها و خرید هوشمندانه دسترسی داریم. انتشار مجله چاپی «راهنمای سرمایه‌گذاری» و نشریه الکترونیک «نقشه وزیری» که اولین نشریه چند رسانه‌ای در زمینه سواد مالی است، از دیگر امکاناتی است که در این سایت در دسترس است

آیا فرزندان ما نیاز به آموزش سواد مالی دارند؟

مسائل مالی، دغدغه های اقتصادی، مشکلات شغلی و درآمدی به بخش جدایی ناپذیر زندگی بسیاری از ما تبدیل شده است. بخش عمده ای از دغدغه های روزمره زندگی هر یک از ما به مسائل مالی و اقتصادی اختصاص دارد. از وضعیت شغلی و یادگیری سواد مالی چه اهمیتی دارد؟ درآمدی گرفته تا انتظاراتی که هر یک از ما در برآورده کردنشان به دلیل کمبودهای مالی ناتوانیم و حتی در برخی از موارد خود را سرزنش می کنیم. اما سوال اساسی این است که تا چه حد مسئولیت وضعیت مالی زندگی من و شما به خود ما بستگی داشته است و به بیان دیگر نتیجه عملکرد خودمان بوده است؟ آیا وضعیت مالی زندگی ما ناشی از عملکرد پدران ما، جامعه ما و اطرافیان ما است و یا اینکه خود ما نیز در آن نقش داشته ایم؟

بهترین پاسخ برای سوال بالا این است که به طور حتم وضعیت مالی زندگی من و شما هم به عواملی بیرونی (جامعه، خانواده، دولت و …) بس آن چتگی دارد و یادگیری سواد مالی چه اهمیتی دارد؟ یادگیری سواد مالی چه اهمیتی دارد؟ هم به عوامل درونی (عملکرد خود ما). بنابراین چنانچه زندگی ما با مشکلات مالی روبرو است و از کمبودهای مالی رنج می برد و یا اینکه در شرایطنان ایده آل مدنظر ما قرار ندارد، فقط ناشی از عوامل بیرونی نیست و بخشی از این مشکلات و یا نارسایی ها می تواند ناشی از عملکرد خود ما باشد. محکوم کردن دیگران و دست روی دست گذاشتن ساده ترین کاری است که یک فرد در مواجهه با چالش های مالی میتواند از خود بروز دهد.

اتخاذ تصمیمات درست پایه و اساس رشد و توسعه شرایط مناسب زندگی است و این تصمیمات درست محقق نمی شود مگر با داشتن سواد لازم. همانطور که بشر امروز برای گذران زندگی خود نیاز به انواع مختلفی از علوم اعم از خواندن و نوشتن، بهداشت و سلامت، حقوق و رویه های اجتماعی و اداری و… دارد، نیازمند سواد مالی نیز می باشد. سواد و دانش مالی علی رغم اهمیتی که برای زندگی امروز جامعه دارد و علی رغم اینکه بخش عمده ای از وقت و دغدغه افراد را به خود اختصاص داده است، به طور غیر قابل انکاری مورد غفلت واقع شده است.

آموختن سواد مالی نه زمان می شناسد و نه مکان؛ مردم در هر سن و سالی که باشند و در هر جغرافیایی که گذران عمر می کنند بایستی دل به آموزه های مالی بدهند تا بتوانند با اتخاذ تصمیمات صحیح تر زندگی مناسب تری را از نظر مسائل مالی برای خود و خانواده خود رقم بزنند. اما مثل هر دانش دیگر و مثل هر مهارت دیگر، آموختن هر چیز هر چه زودتر باشد و در سنین نوجوانی و کودکی رقم بخورد می تواند مطلوب تر و کارآمدتر باشد. آموختن سواد خواندن و نوشتن، آموختن زبان انگلیسی، آموختن انواع رشته های ورزشی و هر دانش و مهارت دیگری در سنین پایین به طور حتم نتایج مطلوب تری به همراه خواهد داشت. در مورد سواد مالی و اقتصادی نیز همچنین است و آموختن مسائل مالی به طور حتم در دوران کودکی و نوجوانی می تواند نقش مثبت غیرقابل انکاری در زندگی مالی آینده شخص داشته باشد.

آموزش سواد مالی برای کودکان، نوجوانان و جوانان یکی از نیازهای اصلی بشر امروز است؛ بسیاری از کشورهای توسعه یافته به این نکته رسیده اند و تا آن جا پیش رفته اند که آموزش سواد مالی را به عنوان بخشی از برنامه درسی مقاطع مختلف تحصیلی مورد توجه قرار داده اند و درس سواد مالی را به عنوان یک سرفصل درسی در برنامه آموزشی خود گنجانده اند.
کلیپ زیر گزارشی است از آموزش در مدارس که توسط یورونیوز تهیه شده است:

در این میان به نظر می رسد دو نهاد نقش مهم تری در تربیت مالی فرزندان این جامعه دارند؛ خانواده و مدارس. چنانچه مهارت های مالی، پولی و کارآفرینی به عنوان بخشی از برنامه آموزشی و تربیتی خانواده ها و مدارس مدنظر قرار گیرد احتمالا می توان انتظار داشت که نسل آینده نسلی باشد که بهتر از ما پس انداز کردن را آموخته باشد، بهتر از ما مسئولیت مالی زندگی خود را پذیرا باشد، در قبال پدر، مادر و خانواده خود از مسئولیت پذیری بالاتری برخوردار باشد، به جای دنبال کردن رویه های استخدامی به دنبال کارآفرینی و ایجاد اشتغال و ثروت باشد، راه های سرمایه گذاری را بهتر از ما بشناسد و احتمالا نیاز کمتری به آزمون و خطا در زندگی داشته باشد.

آخر کلام اینکه برداشت آینده نتیجه کاشت امروز است، داشتن فرزندان مسئولیت پذیر، خلاق، کارآفرین، مقتصد، اهل پس انداز و سرمایه گذاری و … کار چندان سختی نیست؛ تنها و تنها بایستی اجازه دهیم تا او در معرض آموزش و تجربه مسائل اقتصادی قرار گیرد و این اتفاق هر چه سریعتر رخ دهد به طور حتم مطلوب تر خواهد بود.

سواد مالی را از چه سنی به کودکان آموزش دهیم؟

دانستن مهارت های مالی اهمیت خیلی زیادی در زندگی ما دارند و واقعا جای تعجب دارد که چرا کودکان سواد مالی را در مدارس نمی آموزند و این تنها منحصر به مدارس کشور ما نیست. به هر حال یک والدین دلسوز به فرزندانشان مهارت های مالی را می آموزند و سعی می کنند که سواد مالی آنها را افزایش دهند.

کوبلینر، استاد دانشکده اقتصاد کمبریج می گوید: کودکان در سه سالگی می توانند مفاهیم مالی ای مانند پس انداز و هزینه را درک کنند و از این سن می توانیم آموزش سواد مالی به آنها را شروع کنیم. در گزارش گوبلینر آماده است که عادت های پولی یعنی چگونگی خرج کردن و پس اندازه تعداد زیادی از بچه تا سن هفت سالگی شکل می گیرد. برای خیلی ها این سوال پیش آمده که سن یادگیری سواد مالی کی است؟ خب همانطور که در بالا گفتم می توان سواد مالی را از سن سه سالگی آموزش داد. والدین بیشترین تاثیر را در رفتارهای مالی فرزندانشان می گذارند، بنابراین این ما هستیم که می توانیم نسلی از مصرف کنندگان ، سرمایه گذاران ، پس اندازکنندگان و اهداکنندگان آگاه را پرورش دهیم. در ادامه بیان می یادگیری سواد مالی چه اهمیتی دارد؟ کنیم که کودکان در هر سن چه نکاتی باید بیاموزند تا سواد مالی شان ارتقا پیدا کند.

سنین 3 تا 5 سال

درس مورد نظر : برای خرید چیزی که میخواهید باید صبر کنید.

کوبلینر می گوید: یادگیری این مفهوم برای بچه ها سخت است. اما اگر یک نفر از بچگی این مفهوم را یاد بگیرد در آینده زندگی موفق تری خواهد داشت. بچه ها در این سن باید یاد بگیرند که اگر واقعا چیزی می خواهند ، باید صبر کنند و پس انداز کنند تا آن را خریداری کنند. درس های مالی در این سن بسیار با اهمیت هستند. کوبلینر می گوید: شما نباید آموزش این مفاهیم را خیلی زود شروع کنید و شاید برای بعضی از بچه نیاز باشد که مقداری صبر کنید. او در مورد خانواده خودش مثال جالبی زده: وقتی وارد فروشگاه می شویم اگر به فرزندم بگویم، پول این را ندارم باور نمی کند چون بچه ها با هوش هستند و جواب می دهد: خب با کارت عابر بانک بخر. خب پس به جای این جمله من باید به او بگویم که اومدیم برای فلانی هدیه ای بخریم و امروز نیومدیم تا برای تو چیزی بخریم. در این صورت بچه ها به سرعت می فهمند که رفتن به فروشگاه همیشه به معنای خریدن چیزی نیست.

فعالیت هایی برای افزایش سواد مالی کودکان سنین 3 تا 5 سالگی

1. وقتی که توی صف ایستادید و فرزند شما خسته می شود. نگذارید از صف بیرون برود و سراغ بازی گوشی هایش برود. به او بگویید برای رسیدن به خواسته اش باید در صف بایستد.
2. روی سه شیشه برچسب های “پس انداز” ، “خرج کردن” یا “اشتراک گذاری” را بچسبانید. هر وقت که فرزند شما پولی به خاطر تولد یا انجام کارهای خانه دریافت می کند. آنها را بین سه شیشه به طور مساوی تقسیم کنید. از او بخواهید از شیشه خرج کردن برای خریدهای کوچک مانند آب نبات یا برچسب استفاده کند. پول موجود در شیشه اشتراک گذاری را می تواند یک نفر از دوستانش برای انجام کاری بدهد و از شیشه پس انداز باید خرید چیزهای گران تر استفاده کند. این تمرین برای ارتقا سواد مالی خیلی کاربردی است.

سنین 6 تا 10 سالگی

درس مورد نظر: باید به آنها یاد بدهید که خرج پول برای چه کارهایی مهم تر است

کوبلینر می گوید: برای ارتقا سواد مالی فرزندانتان در این سن، باید به آنها یاد بدهید که پول محدود است و باید آن را برای کارهای مهم تر خرج کنید. اگر پول را برای هر چیزی خرج کنید تمام می شود. در این سن باید از همان روش سه شیشه استفاده کنید و مثلا یک هدف تعیین کنید که با پول های پس اندازش بتواند آن را بدست بیاورد. همین اهداف بسیار کوچک مالی کم کم سواد مالی آنها را افزایش می دهد و آن ها را با مفهوم بودجه بندی آشنا می کند.

فعالیت هایی برای افزایش سواد مالی کودکان در سنین 6 تا 10 سالگی

1. برخی از تصمیمات مالی تان را برای بچه ها توضیح دهید کوبلینر می گوید: به عنوان مثال بگویید، فرزندم من این آبمیوه را بجای اون آبمیوه معروفی که تلویزیون تبلیغ می کند خریدم چون دو هزار تومان ارزان تر است. یا اینکه برای آنها توضیح بدهید که خرید عمده به صرفه تر است.

1. هنگام خرید از سوپر مارکت به فرزندان خود پول کمی مثلا 10 هزار تومان بدهید تا هر چه می خواهند بخرند با این کار آنها خرید خوب و بد را تجربه می کنند و متوجه می شوند که همیشه قرار نیست پول دریافتی را خرج کنند.

سنین 11 تا 13 سالگی

درس مورد نظر : هرچه زودتر پس انداز کنید ، سریعتر پول شما از محل سودهای مرکب رشد می کند.

بعد از 11 سالگی اهداف مالی بزرگتری برای بچه ها تعیین کنید

برای ارتقا سواد مالی کودکان، در این سن می توانید به آنها یاد بدهید که برای اهداف بلند مدت تر پس انداز کنند. مفهوم سود مرکب را به آنها یاد بدهید، سود مرکب یعنی سودی که از پس انداز فعلی و پس اندازهای قبلی تان بدست می آورید. با این کار شما قدم مهمی در ارتقای سواد مالی آنها برداشته اید.

فعالیت هایی برای افزایش سواد مالی کودکان در سنین 11 تا 13 سالگی

1. کوبلینر می گوید: سود مرکب را با استفاده از اعداد و ارقام به آنها یاد بدهید. آنها با این روش بهتر یاد می گیرند و بیشتر سواد مالی شان افزایش پیدا می کند. به آنها بگویید اگر از سن 14 سالگی سالی 100 هزار تومان کنار بگذارید درد سن 65 سالگی پنج میلیون و صد هزار تومان داری اما اگر از سن 35 سالگی سالی 100 هزار تومان کنار بگذارید سه میلیون تومان در 65 سالگی داری.
2. به فرزندان خود محاسبه سود مرکب را با استفاده از ماشین حساب های مخصوص یاد بدهید با این کار سواد مالی آنها افزایش پیدا می کند. و همچنین به آنها بگویید که زندگی نامه سرمایه گذاران معروف را مطالعه کنند تا سواد مالی آنها ارتقا پیدا کند.

سنین 14 تا 18 سال

درس مورد نظر: به آنها توضیح دهید که هزینه ثبت نام دانشگاه های مختلف فرق می کند

بچه ها در این سن باید درک کنند که هزینه ثبت نامه دانشگاه های مختلف فرق می کند و برخی از آنها خیلی گران هستند. اما زیادی بحث بی پولی را پیش نکشید. در عوض به آنها توضیح دهید که اگر در دانشگاه بهتری درس بخوانند مدرک معتبر تری بدست می آورند و در آینده درآمدشان از فارغ التحصیلان دانشگاه های ضعیف بهتر خواهد بود. به جای ترساندن بچه ها از هزینه ثبت نام سواد مالی شان را افزایش دهید.

فعالیت هایی برای افزایش سواد مالی کودکان در سنین 14 تا 18 سالگی

سواد مالی مؤلفۀ زندگی بهتر و رونق اقتصادی است

تهران-ایرنا- سواد مالی، سواد عاطفی، سواد زیست‌محیطی، سواد اجتماعی و سواد معنوی ابعاد جدید آموزش هستند.به مناسبت روز جهانی سوادآموزی، آکادمی هوش مالی گفت‌و گویی با کارشناسان و صاحب‌نظران در ایران و کشورهای دیگر انجام داده است.

در سال ۱۹۶۶، یونسکو هشتم سپتامبر را «روز جهانی سوادآموزی» نام‌گذاری کرد. در تعریف یونسکو، باسواد شخصی است که مهارتی در جامعه داشته باشد و این سواد را به کار بگیرد تا بتواند تغییری مثبت در زندگی فردی، اجتماعی، حرفه‌ای و البته جامعه ایجاد کند.

به گزارش ایرنا از روابط عمومی شرکت دانش بنیان پارت، مدیر گروه آموزش کمیسیون ملی یونسکو-ایران نسرین فخری، آموزش را شالودۀ رشد کشورها معرفی می‌کند و توضیح می‌دهد: از نگاه یونسکو اگر آموزش به درستی در کشورها پایه‌ریزی و تقویت نشود، سایر فعالیت‌ها از جمله فرهنگ، علوم اجتماعی، علوم طبیعی و ارتباطات نیز تحت‌الشعاع قرار می‌گیرند. از همین رو، «آموزش باکیفیت و همگانی» شعار یونسکو است. این سازمان بحث آموزش را دیگر محدود به سواد پایه نمی‌داند. هر چند هنوز کشورهایی هستند که خواندن و نوشتن در آن‌ها چالش است اما بسیاری کشورها از این مرحله عبور کرده‌اند و اکنون در حال رفع نواقص نظام آموزشی هستند. سواد مالی، سواد عاطفی، سواد زیست‌محیطی، سواد اجتماعی و سواد معنوی ابعاد دیگری از آموزش هستند و از نگاه یونسکو، باسواد شخصی است که مهارتی در جامعه داشته باشد و این سواد را به کار بگیرد تا بتواند تغییری مثبت در زندگی فردی، اجتماعی، حرفه‌ای و البته جامعه ایجاد کند.
وی دربارۀ نقش و اهمیت سواد مالی، به عنوان یکی از کاربردی‌ترین مهارت‌های زندگی، می‌گوید: متأسفانه به بعضی از جنبه‌های سواد، از جمله سواد مالی، به خوبی پرداخته نشده و سرمایه‌گذاری‌ها و حمایت‌های لازم در این زمینه صورت نگرفته است. اما در سال‌های اخیر جریان‌ها و پویش‌هایی راه‌اندازی شده و برخی مؤسسات کتاب‌های سواد مالی برای سنین مختلف تألیف کرده‌اند. این کتاب‌ها به شکل آزمایشی و منطقه‌ای در بعضی مدارس در دسترس قرار گرفته و نتایج حاصل از این آموزش‌ها نشان می‌دهد کودکان دید درستی نسبت به آیندۀ مالی خود پیدا کرده‌اند. از آنجا که اقتصاد موضوعی بسیار جدی برای آیندۀ کشورهاست، کشوری می‌تواند در سطح بین‌المللی موفق حاضر شود که اقتصاد خود را به درستی هدایت کرده باشد. اقتصاد آیندۀ کشور ما نیز در گروی دانشی است که به کودکان منتقل می‌شود. به همین دلیل کمیسیون ملی یونسکو علاقه‌مند است با مجموعه‌هایی که در این زمینه فعالیت می‌کنند ارتباط برقرار کند و با معرفی آن‌ها به وزارتخانه‌های متولی، از جمله آموزش و پرورش و علوم و تحقیقات، این بعد از سواد را به نحوی وارد درس‌های اجباری مدارس کرده و دانش‌آموزان را با مقوله‌های مالی و اقتصادی آشنا کند.

دکتر کمیل رودی،
کمیل رودی دربارۀ جایگاه سواد می‎ گوید: در گذشته به کسی که خواندن و نوشتن می‌دانست، باسواد می‌گفتند اما از قرن هفدهم و زمانی که دایرة‌المعارف‌نویسی دربارۀ مشاغل شروع شد، پروژۀ استاد و شاگردی جای خود را به مدرسه‌سازی داد تا مردم بتوانند علوم را فرا بگیرند. این فرایند موجب شکاف میان علم و سواد شد؛ در حالی که تا پیش از این جدایی، آموزش‌ حرفه‌ها با مهارت‌های زندگی همراه بود. زمانی که نظام‌های آموزشی متوجه شدند تفکیک علم از سواد کمکی به بهتر شدن زندگی نکرده است، برشی افقی برایش در نظر گرفتند به نام سواد؛ مانند سواد مالی، سواد عاطفی، سواد ارتباطی یا سواد رسانه‌ای. از نظر نظام علمی، سواد برشی افقی و میان‌رشته‌ای از تمامی علوم است که به زندگی بهتر کمک می‌کند. برای مثال، در سواد مالی هم مؤلفه‌های روانشناسی و ریاضی و هم جامعه‌شناسی و تاریخ آموزش داده می‌شود.
وی دربارۀ نحوۀ گسترش سواد توضیح می‌دهد: در ترویج سوادها عموماً دچار مشکل هستیم و این همان تعارضی است که از جایگاه مدرسه ناشی می‌شود. مدرسه قرار بوده انسان‌ها را در شاخه‌های مختلف پرورش دهد. اما عموماً نظام‌های آموزشی در برابر علوم میان‌رشته‌ای مقاومت می‌کنند و نمی‌توانند مهارت‌های زندگی را آموزش دهند. در آموزش و پرورش‌ کشورهای دنیا، سوادها هنوز جایگاه درست خود را پیدا نکرده‌اند و این مؤسسات و نهادهای دیگر هستند که در آموزش این سوادها پیشرو شده‌اند و آن را ترویج می‌کنند.
رودی، سواد مالی را مهم‌ترین مهارت زندگی می‌داند و در این زمینه می‌گوید: اهمیت سوادها یا مهارت‌های زندگی از خود زندگی برمی‌آید. از این رو، هر قدر زندگی اهمیت داشته باشد، یادگیری این مهارت‌ها هم مهم هستند. از آنجا که سواد مالی به توسعۀ ابعاد مختلف زندگی کمک می‌کند می‌توان آن را مهم‌ترین مهارت زندگی دانست. پرداختن به بعد مالی و نظم بخشیدن به آن، تمام جنبه‎های زندگی را تحت‌الشعاع قرار می‎دهد. ترویج سواد مالی به دلیل ماهیت چندوجهی، چندبعدی و چندرشته‌ای آن کار دشواری است. لازمۀ ترویج سواد مالی این است که نهادها متوجه باشند این کار به تنهایی قابل انجام نیست. برای مثال، آموزش و پرورش بدون همکاری سایر نهادها نمی‌تواند ترویج آن را بر عهده بگیرد. تجربۀ کشورهای دیگر نشان می‌دهد که بهتر است بخش خصوصی و غیردولتی هدایتگر باشند و نهادهای مختلف در کنار هم ترویج و آموزش آن را انجام دهند.

حسین عسکری، استاد تجارت بین‌الملل دانشگاه جرج‌واشینگتن
از نگاه این پروفسور دانشگاه، سواد، توانایی خواندن و نوشتن و فراتر از آن درک عمیق آن چه خوانده شده و ظهور و بروز آن در نوشتار است. سواد این فرصت را برای افراد فراهم می‌آورد تا شهروندانی خوب و متعهد باشند و به جامعه‌شان کمک کنند. اگر افراد بخوانند، بنویسند، درک کنند و به درستی بیان کنند، می‌توانند با رویدادهای فعلی جهان همگام شوند و برای نجات دنیا تلاش کنند. سواد، به افراد کمک می‌کند مولد باشند و به رؤیاهای خود دست یابند. آموزش با سواد آغاز می‌شود و اساس رونق اقتصادی است.
وی دربارۀ نحوۀ ترویج و انتشار سواد می‌گوید: اولین مؤلفۀ سواد، خواندن است و والدین باید پیش از شروع آموزش رسمی در مدارس با خواندن داستان، فرزندان خود را به مطالعه علاقه‌مند کنند. سازمان‌های بین‌المللی مانند یونسکو و سازمان‌های مردم‌نهاد نیز نقش مهمی در این زمینه ایفا می‌کنند. آن‌ها باید تأمین مالی مؤلفه‌های اساسی آموزش سواد برای کودکان را بر عهده بگیرند. ایجاد رقابت و تعیین جایزه نیز محرک‌های خوبی برای ترویج سواد و انگیزه‌بخش است.
عسکری سواد مالی را درک تصمیم‌گیری‌های مالی، نحوۀ عملکرد آن‌ها و رابطۀ افراد با پول، پس‌انداز و سرمایه‌گذاری معرفی می‌کند و می‌گوید: در دنیای امروز، نحوۀ مدیریت پول به اندازۀ شغل و کسب درآمد مهم است. پس‌انداز برای تحصیل فرزندان، صندوق اضطراری، بازنشستگی و سرمایه‌گذاری در بازارهای مختلف ابعاد بسیار مهمی از زندگی افراد و خانواده‌های‌شان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. تشویق کودکان به یادگیری سواد مالی به اندازۀ سوادآموزی اهمیت دارد. مهم است که کودکان زیر نظر پدر و مادران‌شان حساب بانکی داشته باشند، پس‌انداز را یاد بگیرند و کم‌کم سرمایه‌گذاری کنند. به عقیدۀ من دورۀ سواد مالی نهایتاً باید از کلاس دهم در برنامه‌های دبیرستان‌ها گنجانده شود و اجباری باشد.

شیلا ممبوگا، مشاور و کارشناس «مرکز سلامت مالی» در امارات متحدۀ عربی
ممبوگا دربارۀ جایگاه سواد توضیح می‌دهد: در عصر اطلاعات، نمی‌توان این واقعیت را نادیده گرفت که توانایی خواندن و نوشتن برای درک، استفاده و انتشار اطلاعات ضروری است. همۀ ما به سواد نیاز داریم تا بتوانیم در زندگی روزمره، از رسانه‌های مکتوب تا شبکه‌های اجتماعی، اطلاعات مورد نیاز خود را کسب کنیم. توانایی خواندن و نوشتن به این معنا است که افراد باسواد از روندهای فعلی جهان و رویدادها جا نمانند و مسائلی که دنیای ما را شکل می‌دهد، به خوبی درک ‌کنند.
ممبوگا دربارۀ اهمیت مهارت‌های مالی می‌گوید: افراد باسواد مالی شانس بیشتری برای رویارویی با مسائل مالی و جلوگیری از مشکلات مالی دارند. ترویج این مهارت مهم و افزایش آگاهی دربارۀ آن نیز از طریق شبکه‌های اجتماعی، برگزاری پویش‌ها، تشویق متخصصان مالی به تألیف کتاب در این زمینه، گنجاندن آموزش مالی در برنامه‌های درسی مدارس و فرهنگ‌سازی برای گفت‌وگوهای مالی در خانواده امکان‌پذیر است.

تونی استوئر، نویسنده و مدرس سواد مالی در آمریکا
تونی استوئر توانایی خواندن را به داشتن کلیدی تشبیه می‌کند که می‌تواند درهای دانش در تمام جهان را باز کند. او معتقد است خواندن فرصتی برای یادگیری موضوع‎های مختلف فراهم می‌آورد. افزایش سواد به افراد کمک می‌کند در تمام ابعاد زندگی موفق‌تر عمل کنند.
وی دربارۀ ترویج سواد توضیح می‌دهد: یکی از ساده‌ترین روش‌ها، انجام فعالیت‌هایی در یادگیری سواد مالی چه اهمیتی دارد؟ سطح محلی است. به این شکل که ابتدا آموزش در خانواده شروع می‌شود و والدین خواندن را به فرزندان خود یاد می‌دهند. در مرحلۀ بعد، افراد و خانواده‌ها با راه‌اندازی کتابخانه‌ای محلی و به‌اشتراک گذاشتن کتاب‌ها، سواد را در سطح منطقه و جامعۀ خود ترویج می‌کنند. وب‌سایت «کتابخانۀ کوچک رایگان» توصیه‌های گام به گام خوبی در زمینۀ راه‌اندازی کتابخانۀ محلی ارائه می‌کند.
استوئر دربارۀ نقش کلیدی سواد مالی در زندگی می‌گوید: مردم در سراسر دنیا به دلیل نبود مؤلفه‌های اساسی برای مدیریت زندگی مالی خود با چالش مواجه‌اند و همۀ ما در دوران همه‌گیری سواد مالی جهانی به سر می‌بریم. از نداشتن پس‌انداز و درک درست دربارۀ پول گرفته تا بدهی‌های زیاد، مردم با مشکلات مالی یادگیری سواد مالی چه اهمیتی دارد؟ دست و پنجه نرم می‌کنند. من مشاور و مدافع رفاه مالی هستم و معتقدم سلامت مالی فراتر از آموزش مالی است و بر تمام ابعاد زندگی ما از جمله شادی، سلامت جسم و روابط تأثیر می‌گذارد. یکی از روش‎های ترویج سواد مالی و ارتقای سلامت مالی دیگران، به‌اشتراک گذاشتن داستان‌های مالی افراد است. اصطلاحات پیچیدۀ مالی و اقتصادی، فرایند یادگیری و ترویج را دشوارتر می‌کند. بنابراین، آموزش باید بر اساس اصول ابتدایی و با استفاده از اصطلاحات ساده و روزمره انجام شود. پادکست‌ها، وبلاگ‎ها و مقالات ساده به مردم کمک می‌کنند دربارۀ امور مالی آگاه و توانمند شوند و کنترل زندگی خود را به دست بگیرند.

آموزش سواد مالی به کودکان با فعالیت‌های روزمره والدین

در مقطعی از زندگی بزرگ‌سالی خود، ممکن است عواقب سخت مدیریت ضعیف پول را تجربه کرده باشید. این اتفاق ممکن است زمانی رخ‌داده باشد که شما از پرداخت اجاره منزل خود را به‌موقع پرداخت نکرده‌اید یا بدهی‌های مختلفی داشته باشید.

اگر شما می‌خواهید فرزندانتان از چنین تله هایی دوری کنند باید هر چه زودتر آموزش سواد مالی را به آن‌ها شروع کنید.

تحقیقات در این زمینه که به کمک افراد تأثیرگذاری مانند دیوید وایت برد و سو بینگهام از دانشگاه کمبریج صورت گرفته ، نشان می‌دهد که بسیاری از عادات مالی ما تا سن 7 سالگی شکل می‌گیرند. اگر عادت‌های خوب در سنین پایین شکل نگیرند، هدایت فرزندان در مسیر درست سخت و سخت‌تر می‌شود.

پس چگونه والدین ارزش یک هزار تومان و سایر درس‌های کلیدی مالی را آموزش دهند؟

در اینجا چند گام اساسی وجود دارد که می‌تواند باعث شود فرزندان شما در مسیر درست و صحیح قرار بگیرند و گام بردارند.

نکات کلیدی

• زمانی که فرزندان شما پول‌توجیبی خود را از طریق انجام کارهای خانه به دست بیاورند ، این موضوع به آن‌ها کمک می‌کند تا اعتمادبه‌نفسی که بعداً در زندگی به آن نیاز پیدا خواهند کرد را به دست آورند.
• افتتاح حساب پس‌انداز یا کارت عابر مخصوص کودکان ارزش پس‌انداز کردن را به آن‌ها آموزش می‌دهد و می‌تواند مقدمه‌ای برای آشنایی آن‌ها با سیستم بانکی باشد.
• زمانی که به فرزندان خود اجازه دهید تا بحث‌های مربوط به هزینه‌های منزل را مشاهده کند، این مسئله به آن‌ها کمک می‌کند تا یاد بگیرند چطور با مسئولیت پول خود را خرج کنند و به راه‌حل‌های مشارکتی برسند.

کاری کنید تا پول‌توجیبی خود را با انجام فعالیتی به دست آورند

صرف‌نظر از سن آن‌ها، یکی از مهم‌ترین درس‌هایی که می‌توانید به کودکان آموزش دهید این است که پول یک منبع محدود یادگیری سواد مالی چه اهمیتی دارد؟ است. زمانی که آن‌ها مجبور شوند تا برای دریافت پول کار کنند – همان‌طور که فرد بزرگ‌سالی این کار را انجام می‌دهد- آن‌ها نیز یاد می‌گیرند تا با دقت بیشتری پول خود را خرج کنند.

خیلی از خانواده‌ها عادت دارند برای فرزند خود پول‌توجیبی هفتگی در نظر بگیرند که این موضوع خود می‌تواند به آموزش مهارت‌های بودجه‌بندی کمک یادگیری سواد مالی چه اهمیتی دارد؟ کند. چه‌بهتر اگر از آن‌ها بخواهید برای کسب این پول باید در انجام کارهای خانه به شما کمک کنند.

ترسیم ارتباط ذهنی بین درآمد و تلاش شخصی زمانی که به فردی بزرگ‌سال تبدیل و مستقل می‌شوند می‌تواند برای آن‌ها بسیار سودمند باشد.

این روزها برای جبران کارهای عجیب‌وغریبی که در خانه انجام می‌دهند نیازی به یک دسته بزرگ پول نقد در کیف پول خود ندارید.

از آن‌ها بخواهید تا در خریدها مشارکت کنند

تقریباً هر والدینی تجربه‌ی بردن فرزندان به فروشگاه و سرازیرشدن درخواست‌های آن‌ها اعم از اسباب‌بازی‌های مختلف یا بازی‌های ویدئویی را داشته است. شاید این موضوع اصلاً تعجب‌آور نباشد.

بچه‌های با سن پایین‌تر هنوز از این مسئله مطلع نیستند که افراد بزرگ‌سال هرماه مقدار مشخصی پول‌دارند و باید این مبلغ را صرف مخارج مهم کنند.

یکی از راه‌های خوب در این زمینه این است که آن‌ها را وادار کنیم که در این موارد به والدین خود کمک کنند. اگر روز تولد آن‌ها یا عید نیست ، به آن‌ها بگویید که باید نیمی از هزینه اسباب‌بازی جدید خود را بپردازند. این روش به فرزندان شما کمک می‌کند تا درک بهتری از هزینه واقعی اقلام داشته باشند.

آن‌ها همچنین یاد می‌گیرند که برای انجام خریدهای بزرگ‌تر باید پول خود را پس‌انداز کنند و مثل شما اولیت بندی داشته باشند.

آن را به یک بازی تبدیل کنید

چه کسی گفته است که یادگیری در مورد امور مالی باید خسته‌کننده باشد؟ حتی بازی‌های فکری می‌تواند به کودکان کمک کند تا اهمیت صرفه‌جویی را یاد بگیرند.

بازی مونوپولی یکی از بازی‌هایی است که می‌تواند درس‌های مهمی به کودکان آموزش دهد. بازیکنان می‌توانند با انتخاب ملک مناسب و استراتژی‌های خرید بیشترین سود را داشته باشند و با هر حرکتی که انجام می‌دهند ریسک در برابر پاداش را اندازه‌گیری می‌کنند.

یک حساب بانکی بازکنید

قلک‌ها یک وسیله پس‌انداز خوب و مفید برای کودکان کوچک محسوب می‌شود اما زمانی که آن‌ها وارد دوران ابتدایی می‌شوند بهتر است که برای آن‌ها یک حساب پس‌انداز مناسب در یک بانک افتتاح کنید. این یک راه خوب برای آموزش اهمیت تعادل در آن‌ها است و صنعت بانکداری را هم به آن‌ها معرفی می‌کند.

آن‌ها را با سهام آشنا کنید

یکی از رازهای سلامت مالی در درازمدت، دانستن نحوه سرمایه‌گذاری عاقلانه در سهام و اوراق قرضه است. اگر فرزندان شما بتوانند برخی از این ابزارها را قبل از شروع در اولین کار تمام‌وقت خود یاد بگیرند، بسیار ارزشمند است.

یکی از راه‌های انجام این کار، باز کردن یک حساب کوچک در کارگزاری‌های معتبر است که می‌توانند به هدایت سرمایه‌گذاری آن‌ها یادگیری سواد مالی چه اهمیتی دارد؟ کمک شایانی کنند. هیچ‌چیز مانند تجربه واقعی و عملی نمی‌تواند به آن‌ها در مورد نوسانات سرمایه‌گذاری مختلف و چشم‌انداز بلندمدت آموزش لازم را ارائه دهد.

درنهایت زمانی که کودکان به سن بلوغ می‌رسند آن دارایی‌ها تحت کنترل دائمی آن‌ها قرار می‌گیرد.

گفتگوهای صادقانه در مورد پول داشته باشید

شاید مهم‌ترین کاری که می‌توانید برای تقویت سواد مالی فرزندان یادگیری سواد مالی چه اهمیتی دارد؟ خود انجام دهید این است که در مورد امور مالی خانواده خود صادق باشید. والدین اغلب نگران این موضوع هستند که رک بودن بیش‌ازحد باعث نگرانی آن‌ها شود ، به‌خصوص اگر آن‌ها در معرض از دست دادن شغل یا سایر عوامل استرس‌زا باشند.

واقعیت این است که درجایی دیگر، فرزندان شما با سختی‌های خودشان روبرو خواهند شد. در این موارد اگر بدانند چطور با این مسائل برخورد کنند، قطعاً به‌خوبی مشکلات خود را حل خواهند کرد.

این بدین معنی نیست که باید صورت‌حساب‌های بانکی خود را با فرزندانتان به اشتراک بگذارید اما صحبت در مورد پایبندی به بودجه و کاهش هزینه‌های غیرضروری در زمان‌های خاص می‌تواند بسیار مؤثر باشد. بچه‌ها خیلی بیشتر ازآنچه والدین تصور می‌کنند باهوش تر هستند.

اگر آن‌ها این موضوع را ببیند که شما در تصمیمات خود محتاط هستید، احتمالاً در آینده و در زندگی شخصی خود از این رفتارها تقلید خواهند کرد.

بچه‌ها از چه زمانی شروع به یادگیری در مورد عادت‌های مالی می‌کنند؟

زودتر ازآنچه که شما فکر کنید. دیوید وایت برد و سو بینگهام محققان دانشگاه کمبریج ، کشف کرده‌اند که بسیاری از عادات مالی کودکان تا سن 7 سالگی شکل می‌گیرند. یعنی اینکه والدین باید آموزش مفاهیمی مانند صرفه‌جویی و صبور بودن در راستای رسیدن به خوشبختی را زودتر شروع کنند.

راه‌های آموزش سهام به کودکان چیست؟

اگر شما به دنبال روشی عملی برای یادگیری آن‌ها در مورد خطرات و مزایای سرمایه‌گذاری هستید، می‌توانید از طریق یک کارگزاری یک حساب مخصوص برای آن‌ها افتتاح کنید. یعنی اینکه روی معاملات آن‌ها نظارت داشته باشید ولی آن‌ها بتوانند در سن قانونی به‌حساب دسترسی پیدا کنند.

جمع‌بندی

عادات خوب مالی ناخودآگاه به وجود نمی آیند و باید این موارد یا آموزش داد. شما می‌توانید این کار را زمانی که فرزندان شما هنوز در سنین پایین قرار دارند شروع کنید و این موارد به آن‌ها در زمان بزرگ‌سالی کمک شایانی خواهد کرد.

سوالات متداول

آیا آموزش سواد مالی به کودکان در سنین پایین ضروری است؟

بله، سواد مالی یکی از مهم‌ترین مسائل اساسی در زندگی آن‌ها محسوب می‌شود و این آموزش‌ها به آن‌ها کمک می‌کند تا در آینده تصمیم‌های بهتری برای زندگی خود اتخاذ کنند.

آیا پول‌توجیبی باید به‌صورت مشخص به کودکان داده شود؟

تعیین میزان پول‌توجیبی بستگی به سبک زندگی هر خانواده دارد و اگر شما بتوانید راه و روشی برای فرزندان خود تعیین کنید تا آن‌ها این مبالغ را با انجام فعالیت‌هایی به دست آورند می‌تواند در نوع خود جالب‌توجه و خوب باشد.

عادات مالی اصولاً در چه سنی باید آموزش داده شود؟

بر اساس تحقیقات صورت گرفته و گفته محققان اگر این عادات مالی در سنین پایین‌تر به کودکان آموزش داده شود مسیر یادگیری بهتر خواهد بود و آن‌ها در سنین بالاتر بهتر به آن عمل خواهند کرد.

آیا باز کردن حساب پس‌انداز برای کودکان ضروری است؟

اگر شما بتوانید یک حساب پس‌انداز برای فرزندان خود افتتاح کنید قطعاً نتایج خوبی را شاهد خواهید بود. یکی از موارد مهم در این زمینه آشنایی آن‌ها با راه و روش بانکداری و یادگیری پس‌انداز در دوران زندگی خود است.

کارگزاری هوشمند رابین

کارگزاری فارابی

این مقاله به کوشش آرمین ثنایی و دیگر اعضای تیم نظارت تولید شده است. تک‌تک ما امیدواریم که با تلاش خود، تاثیری هر چند کوچک در بهبود کیفیت وب فارسی داشته باشیم.