دارایی‌ها در انواع ترازنامه

انواع صورت های مالی شرکت ها - ترازنامه، سود و زیان و جریان وجوه نقد

بازار سرمایه، بازاری مناسب سرمایه‌گذاری می‌باشد که وجود شفافیت بالا همواره یکی از مزیت‌های این بازار به شمار می‌رود. این شفافیت به دو طریق محقق می‌گردد:
1- نظارت سازمان بورس اوراق بهادار بر معاملات و عملکرد شرکتهای پذیرفته شده در بورس
2- قوانین و دستورالعمل‌های لازم جهت ورود به بورس اوراق بهادار که شرکتها مستلزم به رعایت آن می‌باشند. یکی از این دستورالعمل‌ها، ارائه صورت‌ های مالی و حسابداری در پایان هر دوره مالی می‌باشد. این گزارشها در سایت کدال منتشر می‌گردند تا در دسترس عموم قرار گیرند. در ادامه شما را با انواع صورت های مالی آشنا می‌کنیم. از این طریق می‌توانید عملکرد شرکتها را بررسی نمایید.

تعریف صورت مالی

به گزارش‌هایی که شرکتها در پایان دوره‌های مالی منتشر می‌نمایند، صورت مالی گفته می‌شود. این گزارشات، وضعیت و گردش مالی، میزان دارایی و بدهی‌های شرکت را در بردارد که باید مطابق با اصول و استانداردهای حسابداری باشد. اطلاعات ثبت شده در این گزارشات، برگرفته از داده‌های مالی می‌باشد که توسط امور مالی هر شرکت ثبت و توسط موسسات حسابداری تنظیم می‌گردد. از آنجایی که صورتهای مالی بیانگر عملکرد و وضعیت دقیق شرکت می‌باشند از اهمیت بسیاری برخوردارند. تحلیلگران و صاحبان سهام هر شرکت با بررسی این صورتها، از ریسک سرمایه خود می‌کاهند؛ زیرا در صورت مشاهده عملکرد نامطلوب شرکت، سرمایه خود را خارج می‌نمایند.

دوره های مالی

شرکتها موظفند حداقل یکبار در سال، گزارشات مالی خود را در قالب صورت های مالی ارائه دهند. برخی از شرکتها در فواصل زمانی کوتاه‌تری اقدام به ارائه صورت مالی می‌نمایند. شرکتها می‌توانند در دوره‌های سه ماهه، شش ماهه و یا نه ماهه نیز گزارشات مالی خود را ارائه دهند.

انواع صورت های مالی

گزارشات مالی در انواع مختلفی تهیه می‌گردند که هریک بیانگر قسمت مشخصی از عملکرد شرکت می‌باشد. ترازنامه، گزارش سود و زیان (و سود و زیان جامع) شرکت و جریان وجوه نقد، انواع این صورتها می‌باشند. در ادامه به شرح هر یک می‌پردازیم.

1- ترازنامه (صورت مالی بیان کننده میزان بدهی و دارایی)

ترازنامه، نوعی صورت مالی است که حاوی اطلاعات مهمی از جمله دارایی شرکت می‌باشد. از این رو، می‌توان گفت که ترازنامه، مهم‌ترین صورت مالی شرکت است. اطلاعاتی از قبیل: میزان دارایی نقدی و غیرنقدی، میزان بدهی‌ها و میزان دارایی صاحبان سرمایه شرکت، همگی در ترازنامه ذکر می‌گردد. مجموع سرمایه و بدهی‌های هر شرکت، میزان دارایی را مشخص می‌نماید. به این فرمول، معادله حسابداری می‌گویند.
(دارایی = بدهی + سرمایه)

انواع دارایی شرکتها

هر شرکت، دارای مقداری سرمایه نقدی و غیرنقدی می‌باشد که در مجموع، سرمایه شرکت را تشکیل می‌دهند. سرمایه نقدی همان میزان وجه نقد موجود در حساب شرکت است. میزان بدهی افراد به شرکت که از طریق چک و … تسویه و در نهایت به حساب شرکت واریز می‌گردد نیز جزء دارایی نقدی محسوب می‌شود.
ملک، ساختمان، ماشین آلات و … از جمله دارایی‌های فیزیکی محسوب می‌گردند که به آنها سرمایه غیرنقدی می‌گویند.

فرم استاندارد ترازنامه

در ستون راست جدول ترازنامه، دارایی (ثابت و جاری) شرکت و در انتهای آن مجموع این دارایی‌ها ثبت می‌گردد. در ستون چپ ترازنامه، اطلاعات بدهی‌ها و حقوق صاحبان سرمایه شرکت و در انتها نیز مجموع این هزینه‌ها ثبت می‌گردد. با کسر این مقادیر از میزان دارایی شرکت، میزان سرمایه شرکت بدست می‌آید. تصویر زیر نمونه‌ای از ترازنامه می‌باشد.

2- صورت مالی سود و زیان

گزارش سود و زیان شرکت، نوعی صورت مالی است که نمایی از عملکرد شرکت را در اختیار مدیران و سهامداران قرار می‌دهد. در این نوع صورت مالی ، کلیه درآمد‌ها و هزینه‌های شرکت ثبت می‌گردد. این اطلاعات شامل درآمدهای عملیاتی شرکت، هزینه‌های تولید، مالیات، بهره وام‌های دریافتی و کلیه هزینه‌های پرداختی و غیره می‌باشد که همگی در یک ستون قرار می‌گیرند. این صورت در نهایت میزان سود خالص و سود ناخالص شرکت را مشخص می‌سازد که در تصمیم‌گیری ذینفعان شرکت بسیار موثر است. از این رو گزارش سود و زیان نام گرفته است.

تعاریف اصطلاحات پرکاربرد در صورت سود و زیان شرکت

هزینه‌های مستقیم: به هزینه های مرتبط با تولید کالا گفته می‌شود. به عنوان مثال، برای تهیه کاغذ، هزینه خرید چوب یکی از هزینه‌های مستقیم می‌باشد.

هزینه‌های غیرمستقیم: به هزینه‌هایی که مستقیماً به کالا مربوط نمی‌شوند اما در فرآیند ساخت کالا الزامی هستند گفته می‌شود. به عنوان مثال حقوق، کارکنان کارخانه تولید کاغذ و یا هزینه تعمیر و نگهداری استهلاک ماشین‌آلات، از این قبیل هزینه‌ها می‌باشند.

درآمد و هزینه عملیاتی: به درآمد حاصل از فعالیت اصلی شرکت، درآمد عملیاتی و به میزان هزینه‌های صورت گرفته بابت این مقدار درآمد، هزینه عملیاتی گفته می‌شود که اعم از هزینه‌های مستقیم و غیر مستقیم می‌باشد.

سود عملیاتی: به میزان درآمد شرکت پس از کسر هزینه‌های مستقیم و غیرمستقیم، درآمد عملیاتی گفته می‌شود. در واقع، می‌توان گفت به میزان درآمد پس از کسر هزینه ها به جز مالیات و بهره، سود عملیاتی می‌گویند.

(هزینه‌های مستقیم و غیرمستقیم - درآمد عملیاتی = سود عملیاتی)

سود ناخالص: به میزان درآمد شرکت (حاصل از فروش کالا و خدمات) پس از کسر هزینه‌های تولید، سود ناخالص گفته می‌شود. (هزینه‌های مربوط به تولید - درآمد شرکت = سود ناخالص)

سود خالص: به میزان درآمد شرکت پس از کسر کل هزینه‌های سازمان اعم از هزینه‌های تولید، مالیات، بهره وام و حقوق کارکنان، سود خالص گفته می‌شود.

تفاوت سود خالص و ناخالص

این دو مقدار در گزارش سود و زیان شرکت ذکر می‌گردند. از این رو، درک مفهوم و تفاوت این دو برای هر تحلیلگر الزامی است.

• در سود ناخالص، تنها هزینه‌های مستقیم از درآمد کسر می‌گردد که نشانگر میزان کارآمدی شرکت در چرخه تولید می‌باشد؛ در حالی که در سود خالص کلیه هزینه‌ها (مستقیم و غیرمستقیم) از درآمد سازمان کسر می‌گردد. سود خالص، بیانگر میزان سودآوری شرکت است و ممکن است این عدد گاهی منفی شود که نشان دهنده زیان‌ده بودن شرکت می‌باشد.
• هدف از محاسبه سود ناخالص، مشاهده تاثیر هزینه‌های تولید بر میزان سود شرکت می‌باشد. هدف از محاسبه سود خالص نیز مشاهده عملکرد کلی شرکت در یک دوره مالی خاص می‌باشد.
• سود ناخالص نشان دهنده وضعیت سوددهی شرکت نیست؛ از این رو در تصمیمات آینده شرکت قابل اتکا نمی‌باشد. در حالی که در سود خالص، کلیه هزینه‌ها کسر شده و می‌توان در جهت پیشبرد و گسترش شرکت از آن بهره برد.

فرم استاندارد صورت سود و زیان

در نمونه بالا ابتدا میزان درآمد فروش (عملیاتی) ثبت شده است که با کسر میزان برگشت از فروش و تخفیفات، فروش خالص حاصل می‌شود. پس از کسر بهای تمام شده کالای فروش رفته از مقدار فروش خالص، میزان سود ناخالص بدست می‌آید. سپس با مشخص نمودن میزان هزینه‌های غیرمستقیم مانند هزینه‌های توزیع و فروش، اداری، عمومی و کسر از سود ناخالص، میزان سود یا زیان عملیاتی مشخص می‌گردد. در صورت مثبت (منفی) بودن، این مقدار سود (زیان) عملیاتی را نشان می‌دهد. در نهایت با کسر میزان هزینه‌های مالی و غیر عملیاتی مانند مالیات بر درآمد و سایر هزینه‌ها، سود یا زیان خالص بدست می‌آید. این مقدار نیز با توجه به مثبت و یا منفی بودن، نشان دهنده سود یا زیان خالص شرکت می‌باشد.

هرکدام از این پارامترها (سود ناخالص، سود عملیاتی ، سود خالص) نشانگر عملکرد‌های مختلف شرکت می‌باشند که افراد با مشاهده و تحلیل آنها می‌توانند نسبت به سرمایه‌گذاری و یا خروج سرمایه خود تصمیم‌گیری نمایند.

3- صورت مالی جریان وجوه نقد

صورت جریان وجوه نقد شرکت نیز یکی از صورت‌های مالی اساسی شرکت می‌باشد. اطلاعات ثبت شده در این صورت، در پنج قسمت مجزا قرار می‌گیرند که نشان می‌دهد که میزان وجه ورودی و خروجی شرکت چه میزان بوده و این مقادیر در چه محلی نهادینه شده است. به عنوان مثال، ممکن است سود خالص ثبت شده در گزارش سود و زیان، به صورت نقد در حساب شرکت موجود نباشد و این میزان در محلی سرمایه‌گذاری شده باشد. این گزارش، اطلاعاتی از این قبیل را در اختیار افراد قرار می‌دهد.

برداشتها از صورت جریان وجوه نقد

جریان نقدی مثبت، نشان دهنده افزایش ورود نقدینگی به شرکت می‌باشد. شرکتها می‌توانند این میزان را به تسویه بدهی، پرداخت به سهامداران و یا سرمایه‌گذاری در داخل و یا خارج از شرکت اختصاص دهند.
نقدشوندگی شرکتها بسیار با اهمیت است. ممکن است حتی شرکت‌های سودده با نقدشوندگی ضعیف به دلیل بلوکه بودن دارایی شرکت و یا سرمایه‌گذاری بیش از حد، متحمل شکست شوند. از این رو، وجود نقدینگی لازم به جهت تسویه بدهی‌های کوتاه مدت الزامی و حیاتی است.
مقدار بالای نقدینگی آزاد شرکتها نشان دهنده این است که شرکت تا چه حد می‌تواند برای گسترش شرکت هزینه کرده و به سهامداران پرداختی داشته باشد.

5 سرفصل در گزارش جریان وجوه نقد شرکت

صورت گردش وجوه از پنج قسمت مجزا تشکیل می‌شود. این قسمتها شامل فعالیتهای عملیاتی، سرمایه‌گذاری و تامین مالی در سه بخش مجزا و همچنین مالیات بر درآمد شرکت، بازده سرمایه‌گذاری‌ها و تامین مالی در دو بخش دیگر قرار می‌گیرند. در ادامه به شرح هر قسمت به ترتیب ذکر شده در گزارش مربوطه خواهیم پرداخت.

فعالیت های عملیاتی

بخشی از گزارش جریان وجوه نقد شرکت، به فعالیت‌های عملیاتی شرکت اختصاص دارد. میزان وجه حاصل شده از فعالیت‌های تجاری شرکت و نحوه مصرف این وجوه همراه با توضیحات مطرح گردیده است.

بازده سرمایه گذاری ها و تامین مالی

در این قسمت از صورت جریان وجوه نقد، میزان وجوه و سود پرداختی بابت تامین مالی و سود دریافتی از محل سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت و کوتاه مدت درج می‌گردد. این موارد میزان اثربخش بودن سرمایه‌گذاری‌های شرکت و همچنین چشم ا‌ندازی از آینده را در اختیار افراد قرار می‌دهد.

مالیات بر درآمد

هر شرکت با توجه به میزان درآمد خود، موظف به پرداخت مالیات می‌باشد. مبلغ واریزی بابت مالیات در قسمتی مجزا از صورت جریان وجوه شرکت ثبت می‌گردد. میزان مالیات پرداختی می‌تواند در تصمیم گیری ذینفعان موثر باشد. قرار گرفتن این بخش در قسمتی مجزا مطابق استانداردهای حسابداری ایران می‌باشد.

فعالیت های سرمایه گذاری

گزارش این قسمت، به میزان ورودی و خروجی وجه نقد از سرمایه‌گذاری‌های شرکت اشاره دارد. به عنوان نمونه، هرگونه خرید و فروش منابع سرمایه‌گذاری شرکت، مانند: ملک، کارخانه ، ابزار و . در این قسمت ثبت می‌گردد. جریان نقدی مثبت نشان دهنده عملکرد مثبت یک شرکت می‌باشد، اما لزوما تمامی شرکتها با جریان وجوه نقد منفی زیان‌ده نمی‌باشند. ممکن است شرکتی با میزان جریان وجوه نقد منفی، سرمایه‌گذاری بلند مدت هوشمندانه صورت داده باشد که در آینده منجر به عملکرد ویژه گردد. با بررسی این قسمت، می‌توان به این مهم پی برد.

فعالیت های تامین مالی

در قسمت فعالیت‌های تامین مالی، نحوه جذب نقدینگی مورد نیاز شرکت و همچنین بازپرداخت این وجه به سرمایه‌گذاران ثبت می‌گردد. به عنوان نمونه، با مشاهده این قسمت از گزارش جریان وجوه نقد، می‌توان متوجه شد شرکت در چه فواصلی، از کجا و چه مقدار سرمایه جذب می‌نماید. همچنین مواردی مانند: پرداخت سود نقدی، دریافت وام، فروش و یا انتشار اوراق بیشتر از فعالیت‌های تامین مالی محسوب می‌شوند.

4- صورت مالی سود و زیان جامع

صورت سود و زیان عادی، قادر به نمایش تمامی اطلاعات نمی‌باشد؛ از این رو، صورت سود و زیان جامع تهیه می‌گردد که شامل اطلاعات حقوق سرمایه‌گذاران است. برای تهیه این صورت نیاز به اطلاعات جدید نیست. از جمع‌آوری داده‌ها از ترازنامه، صورت سود و زیان و صورت جریان وجوه نقد، می‌توان صورت سود و زیان جامع را تهیه نمود.

تعریف مفاهیم کاربردی در صورت سود و زیان جامع

درآمد تحقق نیافته: شرکتها در آغاز هر دوره، میزان درآمد، هزینه و سود خود تا پایان دوره مالی را تخمین می‌زنند. در پایان دوره، میزان سود، هزینه و فروش خالص در صورت سود و زیان ذکر می‌گردد. به تفاوت میزان پیش‌بینی شده برای این مقادیر با مقادیر واقعی آنها، میزان درآمد و سود تحقق نیافته گفته می‌شود که در صورت سود و زیان جامع ذکر می‌گردد. این میزان به دلیل تغییر ارزش دارایی‌ها و یا برخی بدهی‌ها صورت می‌گیرد.

سود تسعیر ارز: برخی از فعالیت‌های شرکت مانند معاملات خارجی، نیاز به تسعیر ارز دارد. (تسعیر= تبدیل ارز، بها تعیین کردن). این تبدیل ارز بر وضعیت مالی شرکت تاثیر می‌گذارد از این رو، در صورت سود و زیان جامع شرکت ذکر می‌گردد‌.

زیان تحقق نیافته: برخی از پروژه‌ها، سودآوری نداشته و تنها شرکت را متحمل هزینه اضافی می‌نمایند. با شناسایی و توقف اینگونه از پروژه‌ها، از هزینه اضافی و ضرر شرکت جلوگیری می شود؛ به این مقادیر، زیان تحقق نیافته گفته می‌شود که از به هدر رفتن سود شرکت جلوگیری می‌نماید.

تعدیلات سنواتی: به اشتباهات و تغییرات در رویه حسابداری، تعدیلات سنواتی گفته می‌شود. این مقادیر در صورت سود و زیان جامع آورده می‌شود. به طور نمونه شیوه حسابداری یک شرکت در سال 1399 تغییر کرده است؛ برای جلوگیری از ایجاد خطا حساب‌های قبلی تعدیل می‌گردند. گاهی ممکن است در ارقام اشتباهی صورت گیرد که این مورد نیز در قسمت تعدیلات ثبت می‌گردد. نکته قابل توجه این است که برای هر اصلاح وجود سند الزامیست.

نمونه استاندارد صورت سود و زیان جامع

سخن آخر

در بورس، معمولا حباب قیمتی وجود دارد که قیمت معامله شده در بازار با ارزش ذاتی سهام متفاوت است. تحلیلگران بنیادی سعی دارند از این حباب قیمتی اطلاع یافته و سود کسب نمایند؛ به طوری که سهم‌ها را با قیمتی کمتر از ارزش ذاتی خریداری کرده و با قیمتی بالاتر از ارزش ذاتی به فروش برسانند. این امر با مطالعه و بررسی دقیق صورت های مالی شرکتها امکان‌پذیر است. در این صورتها اطلاعات مهمی نهفته است که با مشاهده و بررسی این اطلاعات می‌توان از آینده مالی و قیمت ذاتی سهام شرکت مطلع شد.

ترازنامه حسابداری چیست؟

ترازنامه (balance sheet) گزارشی مالی است که سلامت یک واحد اقتصادی در یک دوره‌ی دارایی‌ها در انواع ترازنامه مالی مربوطه را نشان می‌دهد. این گزارش برای کارکنان اقتصادی و مدیران یک شرکت تهیه می‌شود. نام دیگر ترازنامه حسابداری، بیلان کاری و صورت وضعیت مالی است.

یکی از اصول اصلی حسابداری، تزارنامه‌ی مالی آن است. معادله‌ی حسابداری، الفبای تشکیل ترازنامه می ‌باشد. پس اگر بخواهید بدانید ترازنامه حسابداری چیست، باید معادله ‌ی حسابداری را بدانید.

آنچه باید بدانید.

ترازنامه حسابداری چیست؟

همانطوری که گفتیم، برای دانستن ترازنامه‌ی حسابداری باید معادله‌ی حسابداری را بدانید؛ معادله حسابداری برابر با یک جمع جبری بسیار ساده است. دارایی مساوی است با بدهی بعلاوه سرمایه؛ یعنی اینکه دارایی ما یا از آورده ما یا از بدهی ما یا جمع این دو است. مبنا و تعریف ترازنامه‌ی حسابداری هم از دل همین معامله می‌آید.

ترازنامه حسابداری، صورتحسابی از یک دوره ‌ی مالی شرکت یا موسسه تجاری است که دارایی ها، بدهی‌ ها و سرمایه‌ ی تمام سهامداران یک شرکت یا موسسه تجاری را در یک تاریخ معین مثل ۲۹ ام اسفند نشان می ‌دهد.

ترازنامه حسابداری وضعیت مالی یک شرکت که میزان بدهی یا سودآوری آن شرکت را مشخص نموده و برای برنامه ‌ریزی سال آتی شرکت به مدیران اقتصادی کمک می‌ کند، پس در عین سادگی بسیار با اهمیت است.

معرفی نرم افزار : نرم افزار حسابداری

دسته بندی اقسام ترازنامه حسابداری

ترازنامه از سه قسم تشکیل شده است: دارایی ها، سرمایه‌ها و بدهی‌ها.

دارایی های یک شرکت، منابع مالی یک شرکت است که در طی یک سال مالی ایجاد شده و منافع شرکت را حفظ می کند؛ ستون دارایی ها براساس نقدینگی به ترتیب از اول تا آخر نوشته شده است؛ هر چه نقدینگی بالاتر باشد، راحت‌ تر به پول نقد تبدیل می شود.

انواع دارایی ‌ها شامل دارایی ‌های جاری و ثابت است. دارایی ‌های جاری به دارایی ‌هایی می گویند که در طی یک سال تبدیل به وجوه نقدی می‌ شود مانند: صندوق، سرمایه ‌های کوتاه ‌مدت.

دارایی های ثابت، دارای سه مشخصه هستند؛ اولین مشخصه دارای عمر مفید بلند (بالای یک سال)، دومین مشخصه دارای منافع برای آینده ‌ی شرکت، سومین مشخصه به قصد فروش یا سرمایه ‌گذاری خریداری نشود؛ مانند زمین، ماشین ‌آلات، تجهیزات.

بدهی‌ ها که برابر با تعهدات یا هزینه ‌هایی که باید به اشخاص حقیقی و حقوقی در زمان گذشته و در طی یک سال باید از دارایی ها داده شود. بدهی‌ ها همانند دارایی‌ ها دو دسته که شامل بدهی ‌های جاری و غیرجاری است؛ بدهی ‌های جاری، بدهی ‌هایی است که در طی یک سال پرداخت می ‌شود؛ مانند پیش‌ پرداخت ها، اسناد پرداختی. بدهی‌ های غیرجاری، بدهی ‌هایی است که در طی بیش از یک سال پرداخت می ‌شود؛ اسناد پرداختی بلند مدت، وام ‌های پرداختی بلند مدت.

سرمایه شامل تمامی پولی است که صاحبان و سهامداران آن شرکت تعلق دارد که برابر است با باقی‌مانده دارایی‌ های شرکت که تمامی بدهی ‌های آن شرکت از این دارایی ها کم می‌ کند و در طی زمان می توان این حقوق مالکانه و سرمایه کم یا زیاد شود که بستگی به سود و زیان شرکت دارد.

اقلام ترازنامه شامل چیست؟

ستون بدهی‌ها

اقلام ترازنامه شامل ستون‌هایی است که در ترازنامه وجود دارند و مربوط به دارایی مجموعه هستند که در ستون اول دارایی‌ها، میزان نقدینگی مجموعه را از بالا به پایین قرار ‌می‌دهند. میزان نقدینگی در مجموعه‌های مختلف با یکدیگر متفاوت است.

بدهی‌ها شامل مبالغی هستند که باید توسط شرکت پرداخت شوند که شامل موارد مختلفی ‌می‌شوند و این بدهی‌ها به صورت یک ساله و چند ساله هستند. بدهی‌های یک ساله را بدهی جاری و بدهی‌هایی که باید پس از گذشت یک سال و در بلند مدت پرداخت شوند بدهی غیرجاری نام دارد.بدهی‌های جاری شامل پرداخت مالیات، بدهی‌های بانکی و … ‌می‌شوند و بدهی‌های غیر جاری شامل مالیات‌های تعلیق شده مجموعه ‌می‌باشند. در بخش دوم ستون دوم، پول‌هایی که برای سهامداران و صاحبان حساب به دست آمده‌اند قرار ‌می‌گیرند. این مبالغ با عنوان دارایی خالص در مجموعه شناخته ‌می‌شوند.

ستون دارایی‌ها

دارایی‌هایی که در اقلام ترازنامه هستند به دو بخش دارایی‌های جاری و دارایی‌های غیر جاری تقسیم ‌می‌شوند که باید در ترازنامه وجود داشته باشند تا با توجه به این دارایی‌ها میزان سود و ضرر شرکت قابل محاسبه باشد.

دارایی‌های جاری نقدینگی بیشتری دارند و شامل پول نقد، اوراق قابل فروش، موجودی کالا و… ‌می‌شوند. دارایی‌های غیر جاری مانند سرمایه‌گذاری‌های بلند مدت و دارایی‌های غیر نقدی هستند. ستون دو‌می ‌که در ترازنامه وجود دارد ستون بدهی‌ها ‌می‌باشد و سرمایه‌ها نیز در این ستون قرار ‌می‌گیرند و به صورت جداگانه هستند.

آشنایی با شکل ترازنامه حسابداری

شکل ترازنامه حسابداری به دو صورت شکل حساب و شکل گزارشی است. این دو شکل برای مجموعه‌های مختلف با توجه به نوع کار حسابدار آن مجموعه انتخاب ‌می‌شوند و با یکدیگر تفاوت‌هایی دارند که در ادامه مطلب به توضیحاتی درباره آن ‌می‌پردازیم.

شکل حساب مانند حرف انگلیسی t می‌باشد که عنوان را در بالای این حرف ‌می‌نویسند. در دو طرف این حرف دو ستون وجود دارد که توازن و تساوی دارند. شکل حساب یکی از رایج‌ترین شکل‌های ترازنامه است که در بیشتر مجموعه‌ها و در سراسر دنیا از آن استفاده ‌می‌شود.

شکل گزارشی ترازنامه نیز شامل ستون است که در ستون سمت چپ، بدهی‌ها و سرمایه‌ها را در زیر ستون دارایی‌ها قرار ‌می‌دهند. تهیه ترازنامه‌های حسابداری به صورت دستی نیز امکان پذیر است و ابتدا ستون‌ها را ایجاد ‌می‌کنند و سپس با توجه به نوع ترازنامه، ستون‌ها پر ‌می‌شوند.

انواع ترازنامه حسابداری چیست؟

ترازنامه ‌های حسابداری به دو صورت نوشته می ‌شوند:

به صورت حساب

این نوع ترازنامه، جدولی مانند حرف انگلیسی T است. این مدل ترازنامه دو ستون دارد که در بخش فوقانی جدول، بالای ستون ‌ها عناوین ترازنامه قرار می ‌گیرد، ستون‌ های دارایی ها در سمت راست و ستون‌ بدهی‌ ها و سرمایه ‌ها در سمت چپ. این مدل ترازنامه، معادله و تساوی حسابداری را به بهترین نحو نشان می‌دهد؛ بیشتر شرکت‌ ها، مخصوصا شرکت‌ های ایرانی، از این مدل ترازنامه ‌ها استفاده می ‌کنند.

به صورت گزارش

در این مدل ترازنامه، تمامی اقسام ترازنامه یعنی دارایی‌ ها، بدهی ‌ها و سرمایه ‌ها در یک ستون و در دارایی‌ها در انواع ترازنامه یک خط، پشت سر یکدیگر و به صورت گزارشی می ‌آید.

اجزای ترازنامه حسابداری چیست؟

پس از اینکه اقسام ترازنامه را شناختید، انواع ترازنامه را به شما توضیح دادیم. حال نوبت به اجزای ترازنامه حسابداری رسیده است. تمامی ترازنامه‌ ها از هر نوعی که باشند؛ این اجزا را باید شامل شوند تا بتوانند مشخصه ‌های یک ترازنامه حسابداری را داشته باشند.

اولین جز ترازنامه، عنوان ترازنامه است. این جز دارای سه بخش است، بخش اول شامل نام کامل واحد اقتصادی می شود که در خط اول نام تجاری به صورت کامل، نوشته می‌شود؛ نام گزارش یا صورت وضعیت مالی زیر نام تجاری و در خط دوم نوشته می‌شود که نام صورت‌ مالی ترازنامه است، آخرین بخش تاریخ گزارش که آخرین روز سال مالی که اصولا ۲۹ ام اسفند است.

دومین جز ترازنامه حسابداری، واحد اندازه گیری ترازنامه است؛ این واحد برابر با واحد پولی منطقه یا همان کشور محلی می‌ باشد. در کشور ایران واحد پولی همان ریال است و نباید تومان نوشته شود؛ اما اگر ترازنامه برای بازارهای جهانی درست شود، اغلب باید با واحد های دلار یا یورو یا کشور مقصد نوشته شود. لازم به ذکر است که حتما باید واحد پولی در ترازنامه نشان داده شود.

سومین جز ترازنامه حسابداری، جمع حساب ‌ها است. همانطور که در قبل گفتیم اساس ترازنامه بر معادله حسابداری است و اگر مجموع دو ستون مشخص گردد، حاصل جمع به دست آمده از دو ستون، باید با هم برابر باشند؛ در آخر با کشیدن دو خط موازی زیر این حاصل جمع ها نشان می‌ دهیم که این ترازنامه بسته شده است.

معرفی نرم افزار : نرم افزار تسهیلات بانکی

تحلیل ترازنامه حسابداری

اولین تحلیلی که می ‌توان کرد از مجموعه ترازنامه سال های پیش است، اطلاعاتی که از پیشرفت یک شرکت، می توان در طی سالیان داشت. دیگر تحلیل، مقایسه‌ی قدرت مالی با شرکت‌های دیگر در همان صنعتی که کار می کنیم، است.

ترازنامه اساسی ترین صورت مالی است که وضعیت مالی یک شرکت تجاری را مشخص می ‌کند؛ اولین و شاید مهم‌ ترین وضعیتی که درکی مناسب از آن پیدا می ‌کنیم، میزان نقدینگی است؛ با این درک می‌توان درباره ‌ی سرمایه‌گذاری و اهداف مالی شرکت تصمیمات بهتری گرفت.

تحلیل دیگری که می‌ توان از ترازنامه داشت؛ میزان سود و زیان از دارایی ‌های خود را، ارزیابی کند و برای افزایش سود تصمیم ‌بگیرد.

اگر ترازنامه به صورت دقیق تهیه شود، می‌توان نسبت بدهی به دارایی را به دست آورد که میزان ریسک تصمیم ‌گیری ‌های مالی شرکت را مشخص می‌ کند و نسبت به رشد شرکت آگاهانه عمل می‌ کند.

لازم به ذکر است که ترازنامه یک تصویر از وضیعیت مالی یک بازه ی زمانی ثابت در یک شرکت را نشان می‌دهد و وضعیت مالی ما بین این دو را گزارش نمی دهد، اگر می خواهید گزارش مالی بین دو تاریخ به صورت یک فیلم یا پیوسته ببینید باید از صورت ‌های مالی سود و زیان و جریان وجه نقد استفاده کنید.

جمع بندی

برای اینکه بتوانیم همانند مشاوران و متخصصان و مدیران اقتصادی و مالی، حرفه‌ای عمل کنید؛ باید الفبای حسابداری را به بهترین نحو یاد بگیرید. همانطور که برای جمله نویسی باید اول الفبای فارسی را به خوبی یاد گرفت.

یکی از مهم‌ ترین و اساسی‌ ترین جز این الفبای حسابداری، ترازنامه ی حسابداری است؛ پس برای حرفه ‌ای شدن، باید خوب بدانید که ترازنامه ‌ی حسابداری چیست و مهم تر از دانستن این ترازنامه‌ی حسابداری تجزیه و تحلیل ترازنامه است تا بتوانید یک شرکت یا اداره را به خوبی در هر سمت مالی‌ای که هستید، اداره کنید.

انواع دارایی جاری و غیر جاری در ترازنامه مالی

انواع دارایی جاری و غیر جاری در ترازنامه مالی یک شرکت، یکی از مهم‌ترین فاکتورها برای سنجش وضعیت مالی و سود یا زیان دهی یک بنگاه تجاری می‌باشد. ارزیابی صورت‌های مالی و ترازنامه مالی یک شرکت، به ما کمک می‌کند تا بتوانیم اطلاعات مالی و شرایط دارایی‌ها و بدهی‌های شرکت مورد نظر را بررسی کنیم. در ترازنامه های مالی یک شرکت، انواع دارایی جاری و غیر جاری شرکت ذکر می‌شود که می‌توانیم با بررسی آن‌ها، ارزندگی بنگاه تجاری را بسنجیم. در مقاله امروز از بلاگ فردانامه، قصد داریم در زمینه دارایی جاری و غیر جاری در ترازنامه مالی شرکت‌ها صحبت کنیم و تفاوت‌های میان این دو دسته دارایی را بررسی کنیم و ویژگی‌ها و کاربرد هر یک در ترازنامه های مالی شرکت‌ها را بررسی نماییم. در صورتی که در خصوص دارایی جاری و غیر جاری ر ترازنامه مالی شرکت‌ها سؤالاتی در ذهن دارید، می‌توانید این مقاله را انتها بخوانید و در این خصوص، اطلاعات ارزشمندی را کسب کنید.

به طور کلی، دارایی یک شرکت به اموال و منابع مالی شرکت می‌گویند که باید سه ویژگی زیر را داشته باشد:

منابع اقتصادی

قابلیت نقدشوندگی

تسلط مالکانه واحد تجاری

یک سازمان و یا شرکت، می‌تواند با استفاده از دارایی‌های جاری و غیر جاری خود، منافع اقتصادی حال حاضر خود را تأمین کرده و یا منافع اقتصادی آینده را برای خود تعیین نماید و همچنین می‌تواند با استفاده از دارایی جاری و غیر جاری، جریان منابع مالی را از خارج از سازمان به درون آن دارایی‌ها در انواع ترازنامه تنظیم کند.

تفاوت‌های دارایی جاری و غیر جاری

به طور کلی، همان طور که قبل‌تر نیز به آن اشاره کردیم، منابع اقتصادی یک شرکت را می‌توان به دو دسته دارایی جاری و غیر جاری تقسیم بندی کرد. (دارایی‌های جاری: current assets و دارایی‌های غیر جاری: noncurrent assets)

تفاوت اساسی میان دارایی جاری و غیر جاری در ترازنامه مالی یک شرکت، مدت زمان مورد نیاز برای در دسترس بودن آن دارایی به صورت پول نقد می‌باشد. به عبارتی دیگر، مدت زمانی طول می‌کشد تا شما بتوانید به دارایی مورد نظر دسترسی داشته باشید و آن را خرج کنید، فرق اصلی بین دارایی جاری و غیر جاری می‌باشد. در صورتی که دارایی مورد نظر شما، در بازه زمانی کوتاهی قابل دسترس باشد، به آن دارایی جاری می‌گویند و در صورتی که تبدیل شدن آن به پول نقد، مدت زمان زیادی را بطلبد، دارایی مورد نظر شما در دسته دارایی‌های غیر جاری قرار می‌گیرد.

دارایی جاری و غیر جاری در ترازنامه مالی یک شرکت و یا سازمان، فهرست می‌شوند و پیش از آن که با بدهی‌ها و سهام شرکت جمع زده شوند، به دو دسته دارایی جاری و غیر جاری تقسیم می‌شوند.

در ادامه به تفصیل ویژگی‌های دارایی جاری و غیر جاری را شرح می‌دهیم.

دارایی جاری در ترازنامه مالی یک شرکت

دارایی جاری در ترازنامه یک شرکت، مجموع ارزش تمام دارایی‌هایی هستند که می‌توان انتظار داشت که تا یک سال آینده، توانایی تبدیل شدن به پول نقد را دارند. دارایی‌های جاری، بخش مهمی از دارایی‌های یک شرکت و سازمان محسوب می‌شوند چرا که شرکت‌ها برای پرداخت هزینه‌های عملیاتی و نیز پرداخت هزینه‌های جاری، از این دارایی‌ها استفاده می‌نمایند. به همین جهت، دارایی‌های جاری یک شرکت را از دیگر منابع مالی و اقتصادی یک شرکت، جدا می‌کنند. همان طور که ذکر شد، دارایی‌های جاری برای شرکت‌ها و سازمان‌ها، اهمیت زیادی دارند؛ چرا که تمامی هزینه‌های دارایی‌ها در انواع ترازنامه روزمره یک شرکت و هزینه‌های در حال انجام یک سازمان، از طریق این دارایی‌ها پوشش داده می‌شود.

بسته به نوع سازمان، دارایی‌های جاری می‌توانند از بشکه‌های نفت خام تا ارز خارجی و یا کالاهای تولیدشده را تشکیل دهند. در ترازنامه های مالی شرکت‌ها، دارایی جاری به صورت عادی نمایش داده می‌شود زیرا این نوع دارایی، توانایی بالا در نقد شوندگی و تبدیل شدن به پول نقد را دارد.

انواع دارایی جاری در ترازنامه مالی یک دارایی‌ها در انواع ترازنامه شرکت:

وجه نقد و معادل‌های نقد: منظور از وجوه نقد و معادل‌های نقد، تمامی وجوه نقدی است که در مالکیت شرکت و سازمان قرار دارد و می‌توان از آن‌ها به عنوان دارایی جاری استفاده کرد که شامل وجوه موجود در صندوق، وجوه تنخواه گردان‌ها و وجوه نقد نزد بانک‌ها می‌شود.

سرمایه‌گذاری‌های کوتاه‌مدت: هنگامی که وجوه نقد مازاد بر نیاز در مؤسسه و یا شرکت وجود دارد و در کوتاه‌مدت به آن نیازی نباشد، به منظور کسب بازدهی در یک دوره کوتاه‌تر از یک سال، اقدام به سرمایه‌گذاری آن در اوراق بهادار کوتاه مدت می‌شود. از آن جایی که این دارایی نیز زیر یک سال قابل تبدیل به پول نقد می‌باشد، در دسته دارایی جاری قرار می‌گیرد.

اوراق بهادار قابل معامله: مانند اوراق مشارکت که تحت مالکیت شرکت یا سازمان است.

موجودی مواد و کالا: به دارایی‌های مشهودی اطلاق می‌شود که در روند عادی فعالیت شرکت یا برای فروش، خریداری شده و نگهداری می‌شوند و یا در تولید کالا و خدمات اصلی شرکت استفاده می‌شوند و یا در شرکت تولید شده و جهت فروش، ارائه می‌شوند.

اسناد و حساب‌های دریافتنی: با توجه به این که بخش زیادی از فروش شرکت‌ها و سازمان‌ها معمولاً به صورت نسیه است، این نوع مطالبات اهمیت زیادی دارد. در حقیقت منظور از این اسناد و دریافتنی‌ها، تمامی حساب‌های دریافتی شرکت است که انتظار می‌رود در سال مالی آینده، تسویه شود. البته باید در نظر داشت که این حساب‌های دریافتنی، از فروش اصلی و فعالیت اصلی شرکت یا سازمان حساب می‌شود. (یعنی درآمدهای غیر عملیاتی در آن لحاظ نمی‌شود)

پیش‌پرداخت‌ها: مبالغی که جهت خرید مواد اولیه و یا هزینه‌ها از قبیل بیمه اموال و دارایی‌ها و یا هزینه اجاره پرداخت می‌شود که در آینده نزدیک محقق خواهد شد، به عنوان پیش‌پرداخت تلقی شده و در دارایی‌های جاری طبقه‌بندی می‌شود.

دارایی غیر جاری در ترازنامه مالی یک شرکت

دارایی غیر جاری در ترازنامه مالی شرکت‌ها، انواع دارایی هستند که تمام ارزش آن‌ها در مدت یک سال حسابداری، قابل اندازه گیری نیست و شرکت با سرمایه گذاری‌های بلند مدت، این دارایی‌ها را در ترازنامه خود دارد. ارزش این دارایی‌ها در بلند مدت نیز متغیر است و نمی‌توان به صورت دقیق و کامل، ارزش آن‌ها را برآورد کرد.

انواع دارایی غیر جاری در ترازنامه مالی یک شرکت:

دارایی‌های ثابت مشهود: منظور از دارایی‌های ثابت مشهود، دارایی‌هایی است که در جریان فعالیت اصلی واحد تجاری مورد استفاده از قرار می‌گیرد و انتظار نمی‌رود که ظرف سال مالی آینده، به هر شکلی از جریان فعالیت کنار گذاشته شود. ماشین‌آلات یک کارخانه نمونه‌ای از دارایی‌های ثابت مشهود آن است.

دارایی‌های نامشهود: منظور از دارایی‌های نامشهود، دارایی‌هایی است که قابل قیمت‌گذاری هستند، اما وجود فیزیکی ندارند. حق تألیف یا حق نام برند نمونه‌هایی از دارایی‌های نامشهود در دسته دارایی‌های غیر جاری هستند.

سرمایه‌ گذاری بلندمدت: منظور، سرمایه گذاری‌های بلند مدتی هستند که با دید بیش از یک سال سرمایه گذاری شده‌اند و انتظار نمی‌رود که طی یک سال آینده، به پول نقد تبدیل شوند. این نوع سرمایه گذاری‌ها در شرکت‌ها با هدف کسب سود بیشتر در بلند مدت انجام می‌شوند که با مبالغی که در دست شرکت است ولی مصرفی برای آن وجود ندارد، این کار انجام می‌شود.

به طور کلی، هر دارایی که در دسته دارایی‌های جاری قرار نگیرد، جزو دارایی‌های غیر جاری محسوب می‌شود. از آن جایی که دارایی‌های غیرجاری عمر مفید طولانی دارند، سازمان‌ها هزینه‌های خود را در چند سال پخش می‌کنند. این کار به جلوگیری از ضررهای سنگین در طول سال‌های گسترش سرمایه کمک می‌کند.

زمین، ملک، ساختمان و ماشین آلات نیز جزو دارایی‌های غیر جاری محسوب می‌شوند.

بدهی غیر جاری در ترازنامه مالی یک شرکت

تا این جا متوجه شدید که دارایی جاری و غیر جاری در ترازنامه مالی یک شرکت، انواع دارایی هستند که در تملک شرکت قرار دارند. ولی بدهی‌های غیر جاری شرکت، منابعی هستند که شرکت آن‌ها را به قرض گرفته است و باید آن‌ها را پرداخت کند.

به طور کلی، بدهی‌های غیر جاری، بدهی‌های شرکت هستند که تا یک سال مالی آینده، موعد و سررسید پرداخت آن‌ها نمی‌رسد. باید توجه داشت که بدهی‌ها یا پولی هستند که شرکت باید باز پرداخت کند و یا خدماتی هستند که شرکت باید انجام دهد و همگی این ها در ترازنامه مالی شرکت درج می‌شوند.

به طور کلی، بدهی‌های غیر جاری، بدهی‌ها و تعهدات بلند مدت شرکت هستند که طی یک سال آینده، انتظار پرداخت آن‌ها از سوی شرکت، نمی‌رود.

اوراق قرضه، اوراقی هستند که یک شرکت به منظور تأمین سرمایه برای انجام یکی از پروژه‌ها و عملیات‌های خود، چاپ می‌کند و با فروش آن، سرمایه مورد نظر خود برای انجام پروژه را تأمین می‌کند. در این اوراق قرضه، شرکت متعهد می‌شود که در تاریخ سررسید اوراق، که معمولاً بیش‌تر از یک سال است، شرکت سرمایه اولیه قرض داده شده به شرکت را به همراه سود تعیین شده آن، به دارندگان اوراق قرضه برمی‌گرداند. به عبارتی دیر، زمانی که شرکت برای انجام عملیات و یا پروژه‌ای، سرمایه کافی در دسترس ندارد، افراد دیگری را (که بسته به نوع اوراق، این افراد می‌توانند مردم عادی نیز باشند) در پروژه خود دخیل می‌کند و آن‌ها را دعوت به سرمایه گذاری در این پروژه با خرید اوراق قرضه می‌کند. سرمایه گذاران نیز با تأمین سرمایه برای انجام پروژه، با هدف کسب سود در این اوراق سرمایه گذاری می‌کنند که پس از سررسید این اوراق، می‌توانند اصل سرمایه به همراه سود از پیش تعیین شده را از شرکت باز پس گیرند.

در نظر داشته باشید که بدهی‌های غیر جاری، یکی از مهم‌ترین فاکتورها برای سرمایه گذاران در ترازنامه مالی شرکت‌ها هستند. با توجه به مقدار بدهی غیر جاری و میزان دارایی جاری و غیر جاری در ترازنامه مالی شرکت، سرمایه گذاران می‌توانند تصمیم بگیرند که آیا این شرکت در مقایسه با جریان نقدینگی و جریان درآمدی که دارد، بدهی زیادی باید پرداخت کند یا خیر. پس از آن می‌توانند ارزیابی کنند که آیا سرمایه گذاری در این شرکت برای آن‌ها می‌تواند مفید باشد یا به زیان ختم خواهد شد.

سخن پایانی

در این مقاله از مجموعه مقالات بلاگ فردا نامه، در مورد موضوع انواع دارایی جاری و غیر جاری در ترازنامه مالی شرکت‌ها صحبت کردیم و نکات ویژه در این زمینه را معرفی کردیم. خواندن صورت‌های مالی شرکت‌ها و نیز درک درست ترازنامه مالی شرکت‌ها و ارزیابی پارامترهای آن از جمله دارایی جاری و غیر جاری و همچنین بدهی‌های غیر جاری، یکی از مهم‌ترین مؤلفه‌ها برای تشخیص شرکت مناسب برای سرمایه گذاری بلند مدت می‌باشد که می‌تواند در عملکرد و بازدهی شما در بازار سرمایه، تأثیر بسیار زیادی بگذارد. شما می‌توانید در مقالات دیگر در بلاگ فردا نامه، مقالات تخصصی در زمینه بورس و سرمایه گذاری را مطالعه کنید. هر چه در این زمینه اطلاعات بیشتری در اختیار داشته باشید، می‌توانید آگاهانه‌تر سرمایه گذاری کرده و عملکرد بهتری در بازار سرمایه داشته باشید.

ترازنامه طبقه بندی شده

ترازنامه، تصویری از وضعیت مالی واحد تجاری در یک مقطع زمانی را نشان می‌دهد. برای اینکه استفاده کنندگان اطلاعات حسابداری از موقعیت مالی واحد تجاری درک بهتری داشته باشند، اغلب از ترازنامه طبقه بندی شده استفاده می‌کنند.

نکته : در تجدید نظر سال 1397 استاندارد شماره یک حسابداری با عنوان ارائه صورت‌های مالی، عبارت “ترازنامه” به “صورت وضعیت مالی” تغییر یافت.

ترازنامه طبقه بندی شده، دارایی‌ها و بدهی‌های مشابه را بوسیله طبقه بندی در کنار هم قرار می‌دهد.

ترازنامه طبقه بندی شده مفید است، زیرا حساب‌هایی که ویژگی‌های مشابهی دارند را در یک طبقه یا گروه قرار می‌دهد.

طبقه بندی ترازنامه به استفاده کنندگان صورت‌های مالی کمک می‌کند تا تعیین کنند:

آیا واحد تجاری دارایی و منابع کافی برای پرداخت بدهی‌ها در سررسید اختیار دارد یا خیر.

میزان مبلغ مطالبات بستانکاران کوتاه مدت و بلندمدت نسبت به کل دارایی‌های شرکت.

در ترازنامه، دارایی‌ها به دو قسمت دارایی جاری و دارایی غیر جاری تقسیم می‌شوند، و بدهی‌ها به دو قسمت بدهی جاری و بدهی غیر جاری طبقه بندی می‌شوند.

بسیاری از این طبقه بندی‌ها را می‌توان در ترازنامه (صورت وضعیت مالی) سال 1400 شرکت ذوب آهن اصفهان (تصویر زیر) مشاهده کنید.

دارایی‌های جاری

دارایی‌های جاری دارایی‌هایی هستند که شرکت انتظار دارد ظرف مدت یک سال یا یک چرخه عملیاتی آن، هر کدام که طولانی‌تر باشد، آن‌ها را به وجه نقد تبدیل یا استفاده کند.

چرخه عملیاتی، میانگین مدت زمانی است که برای خرید یا تولید کالا، فروش آنها و سپس دریافت وجه نقد از مشتریان صرف می‌شود.

در ترازنامه شرکت ذوب آهن اصفهان دارایی‌های جاری 157,296,441 میلیون ریال است.

در اکثر واحدهای تجاری، برای طبقه بندی دارایی‌های جاری، از فاصله زمانی یک‌سال از تاریخ ترازنامه استفاده می‌کنند. به عنوان مثال، حساب‌های دریافتنی یک نوع دارایی جاری است زیرا شرکت آنها را ظرف یک سال به پول نقد تبدیل می‌کند. موجودی مواد و کالا یک دارایی جاری است زیرا شرکت انتظار دارد تا یک سال آینده آنها را مصرف کند یا به فروش برساند.

برخی از شرکت‌ها از دوره‌ای بیش از یک سال برای طبقه بندی دارایی‌ها و بدهی‌ها به عنوان جاری استفاده می‌کنند زیرا چرخه عملیاتی آنها بیش از یک سال است.

برای اکثر کسب و کارها، چرخه عملیاتی کمتر از یک سال طول می‌کشد، بنابراین آنها از بازه زمانی یک سال برای طبقه بندی دارایی‌های جاری استفاده می‌کنند. اما برای برخی از کسب و کارها، مانند تولید کنندگان هواپیما و کشتی، ممکن است این مدت بیش از یک سال باشد.

معمولا دارایی‌های جاری شامل موارد زیر است:

(2) سرمایه گذاری کوتاه مدت

(3) حساب‌های دریافتنی

(4) موجودی مواد و کالا

(5) پیش پرداخت هزینه‌ها (مانند پیش پرداخت بیمه)

شرکت ذوب آهن اصفهان در ترازنامه خود ، جمع دارایی‌های جاری را 157,296,441 میلیون ریال گزارش کرده است.

دارایی‌های غیر جاری

واحد تجاری باید تمام دارایی‌های که در طبقۀ دارایی جاری قرار نمی‌گیرند را به عنوان دارایی غیر جاری طبقه‌بندی کند.

انواع متداول دارایی‌های غیر جاری عبارتند از: سرمایه گذاری بلند مدت، دارایی‌های ثابت مشهود، دارایی‌های نامشهود.

شرکت ذوب آهن اصفهان در ترازنامه خود ، جمع دارایی‌های غیر جاری را 131,433,731 میلیون ریال گزارش کرده است.

در ادامه هریک اقلام دارایی غیر جاری را شرح می‌دهیم.

سرمایه گذاری بلندمدت

سرمایه گذاری بلندمدت به سرمایه‌گذاری‌هایی گفته‌ می‌شود كه‌ به قصد استفاده‌ مستمر در فعالیت‌های‌ واحد تجاری‌ نگهداری‌ می‌شود. یك‌ سرمایه‌گذاری‌ هنگامی‌ به عنوان‌ دارایی‌ غیر جاری‌ طبقه‌بندی‌ می‌شود كه‌ به قصد نگهداری‌ برای بلندمدت باشد یا واگذاری‌ آن‌ توسط‌ سرمایه‌گذار دارای محدودیت‌هایی‌ باشد.

شرکت ذوب آهن اصفهان در ترازنامه خود سرمایه گذاری‌های بلندمدت را 6,451,075 میلیون ریال گزارش کرده است.

دارایی‌های ثابت مشهود

دارایی‌ ثابت مشهود، به‌ دارایی مشهودی ‌اطلاق می‌شود که به منظور استفاده در تولید یا عرضه کالاها یا خدمات، اجاره به دیگران یا برای مقاصد اداری توسط واحد تجاری نگهداری می‌شود و انتظار می‌رود بیش دارایی‌ها در انواع ترازنامه از یک دوره مالی مورد استفاده قرار گیرد.

انواع مختلف دارایی ثابت مشود شامل زمین‌، ساختمان‌، ماشین‌آلات‌ و تجهیزات‌، كشتی‌،هواپیما،وسایل‌ نقلیه‌،اثاثـه و منصوبات،‌ وتأسیسات‌ می‌باشد.

شرکت ذوب آهن اصفهان در ترازنامه خود، دارایی‌های ثابت مشهود را 111,804,588 میلیون ریال گزارش کرده است.

دارایی‌های نامشهود

بسیاری از شرکت‌ها دارایی‌هایی با عمر طولانی دارند که ماهیت فیزیکی ندارند، اما اغلب بسیار ارزشمند هستند. ما این دارایی‌ها را دارایی‌های نامشهود می‌نامیم.

یکی از مهمترین دارایی‌های نامشهود سرقفلی است.

موارد دیگر شامل حق اختراع، حق چاپ، و علائم تجاری یا نام‌های تجاری است که به شرکت حق استفاده انحصاری را برای مدت زمان مشخصی می‌دهد.

شرکت ذوب آهن اصفهان در ترازنامه، دارایی‌های نامشهود را 211,707 میلیون ریال گزارش کرده است.

حسابداری و حسابرسی

نسبت‌های مالی مقادیر عددی هستند که با هدف به دست آوردن اطلاعات معنادار از صورت‌های مالی یک شرکت استخراج می‌شوند. اعداد استخراج‌ شده از صورت‌های مالی شرکت مانند ترازنامه، صورت سود و زیان و صورت جریان نقدینگی، در مواردی هم چون آنالیزهای مقداری و ارزیابی نقدینگی، رشد، حاشیه سود، سودآوری، نرخ بازگشت، ارزش‌گذاری و غیره استفاده می‌شوند. یکی از متداول‌ترین راه‌های تحلیل مالی، محاسبه و بررسی نسبت های مالی است. این نسبت‌ها در چندین گروه تعریف شده‌اند و هر کدام به یکی از جنبه‌های وضعیت مالی شرکت‌ها می‌پردازند. نسبت های مالی به دسته‌بندی‌های اصلی زیر تقسیم‌بندی می‌شوند:

نسبت‌های نقدینگی

نسبت‌های اهرمی و پوششی

نسبت‌های فعالیت

نسبت‌های سودآوری

نسبت‌های ارزش بازار

نگاهی به کاربردها و کاربران تحلیل نسبت های مالی

تحلیل نسبت‌ های مالی دو هدف اساسی را دنبال می‌کند:

پیگیری عملکرد شرکت

تعیین نسبت‌ های مالی در هر دوره و پیگیری تغییر مقادیر آن‌ها در طول دوره، با هدف کشف سرنخ‌هایی است که موجب پیشرفت موسسه می‌شوند. مثلا افزایش نرخ بدهی نسبت به دارایی می‌تواند نشان‌ دهنده‌ این باشد که شرکت تحت‌ فشار بدهی است و در نهایت آن موسسه را با خطر ورشکستگی مواجه کند.

امکان مقایسه عملکرد شرکت

مقایسه‌ نسبت های مالی با رقبای اصلی به این منظور صورت می‌گیرد که مشخص شود کدام قسمت شرکت عملکرد بهتر یا بدتری نسبت به میانگین صنعت مربوط به خودش دارد. مقایسه بازده دارایی بین شرکت‌ها به یک تحلیلگر یا سرمایه‌گذار کمک می‌کند تا تشخیص دهد کدام شرکت‌ها در جهت افزایش سودآوری، استفاده بهینه‌تری از دارایی‌شان داشته‌اند. استفاده‌ کنندگان نسبت های مالی به دو گروه استفاده ‌کنندگان داخلی و خارجی تقسیم می‌شوند:

استفاده‌ کنندگان خارجی: شامل تحلیلگران مالی، سرمایه‌گذاران خرده‌فروشی، اعتباردهندگان، رقبا، مقامات مالیاتی، مقامات نظارتی و ناظران صنعت می‌شوند.

استفاده‌ کنندگان داخلی: شامل مدیر تیم، کارمندان و مالکان می‌شوند

منظور از نسبت‌‌های نقدینگی چیست؟

نقدینگی را می‌توان این طور تعریف کرد: «میزان توانایی شرکت در بازپرداخت دیون کوتاه‌مدت خود.» بنابراین نسبت‌های نقدینگی اطلاعاتی در مورد توانایی شرکت‌ها در پرداخت دیون کوتاه‌مدت یا عمل به تعهدات کوتاه‌مدتشان فراهم می‌آورند.

نسبت‌های نقدینگی متداول شامل موارد زیر می‌شوند:

نسبت جاری:

توانایی شرکت در پرداخت بدهی‌های کوتاه‌مدت با دارایی‌های جاری

نسبت جاری: دارایی‌های جاری/ بدهی‌های جاری

نسبت آنی:

توانایی یک شرکت در پرداخت بدهی‌های کوتاه‌مدت خود از محل دارایی‌های نقدی

نسبت آنی (سریع) = دارایی‌های جاری – موجودی مواد و کالا / بدهی‌های جاری

نسبت وجه نقد:

توانایی شرکت در پرداخت بدهی‌های کوتاه‌مدت خود از محل وجوه نقد. این نسبت محافظه­ کارانه‌ترین نسبت نقدینگی است که حساب‌های دریافتنی نیز در آن لحاظ نمی‌شود.

نسبت وجه نقد = موجودی نقدی+ سرمایه‌گذاری‌های کوتاه‌مدت / بدهی‌های جاری

بررسی نسبت‌‌های اهرمی یا ساختار سرمایه

نسبت‌های اهرمی مقدار منابع دریافت شده از بدهی را اندازه‌گیری می‌کنند. در واقع، از نسبت‌های اهرمی برای ارزیابی سطح بدهی‌های کوتاه و بلندمدت شرکت استفاده می‌شود.نسبت‌های اهرمی شامل موارد زیر می‌شوند:

نسبت بدهی:

توانایی یک شرکت در پرداخت بدهی‌های کوتاه و بلندمدت با کل دارایی‌های موجود

نسبت بدهی = مجموع بدهی‌ها / مجموع دارایی‌ها

نسبت تسهیلات به سرمایه:

میزان اتکای شرکت به استقراض از بانک و حقوق صاحبان سهام برای تامین مالی خود

نسبت تسهیلات به سرمایه = مجموع تسهیلات / مجموع تسهیلات + حقوق صاحبان سهام

نسبت پوشش بهره:

نشان‌ دهنده توان شرکت در پرداخت هزینه‌های مالی مثلا بهره وام­‌های دریافتنی از محل سود عملیاتی

نسبت پوشش بهره = سود عملیاتی/ هزینه‌های مالی

معرفی نسبت‌های فعالیت

نسبت‌های فعالیت یا کارایی ابزارهایی هستند که برای سنجش کاربرد دارایی‌های شرکت مورد استفاده قرار می‌گیرند و از طریق ارزیابی میزان فروش و تاثیر دارایی‌ها بر آن اندازه‌گیری می‌شوند. این گروه از نسبت‌ها، حجم فروش شرکت را با سرمایه‌گذاری در دارایی‌های مختلف مانند موجودی کالا، دارایی ثابت و … مقایسه کرده و میزان به‌ کارگیری موثر منابع شرکت و راندمان عملیات آن را در دوره عملیات ارزیابی می‌کنند.

دوره گردش موجودی کالا یا میانگین سنی کالا:

دوره گردش موجودی کالا، بازه زمانی را نشان می‌دهد که در آن دفعات گردش کالا اتفاق افتاده است. گردش موجودی کالا بیانگر این است که موجودی کالا و مواد اولیه شرکت در یک بازه زمانی مشخص – مثلا یک سال مالی – چند بار به فروش رسیده و جایگزین شده است.

دوره گردش موجودی کالا = متوسط موجودی مواد و کالا *۳۶۵ / بهای تمام‌ شده کالای فروش رفته

دوره وصول مطالبات:

نشان‌ دهنده فاصله زمانی تحویل کالا به مشتری تا دریافت وجه نقد از مشتری است. به بیان دیگر، مدت‌ زمانی است که طول می­‌کشد تا شرکت مطالبات خود را از مشتریان دریافت کند. با این نسبت درمی‌یابیم که شرکت درآمد فروش خود را در چه بازه زمانی به چرخه عملیاتی بازمی‌گرداند.

دوره وصول مطالبات = متوسط حساب­‌های دریافتنی *۳۶۵ / فروش نسیه

دوره گردش عملیات:

به دوره‌ای گفته می‌شود که در طول آن، یک شرکت، مراحل خریداری مواد اولیه، تولید کالا، ارسال به دست مشتری و در نهایت دریافت وجه نقد را سپری می‌کند.

دوره گردش عملیات = دوره وصول مطالبات + دوره گردش موجودی کالا

گردش دارایی:

میزان تأثیرگذاری گردش دارایی‌ها را در کسب درآمد شرکت نشان می‌دهد و بیانگر این است که چگونه دارایی‌های شرکت برای ایجاد درآمد به کار گرفته می‌شوند. با مقایسه این نسبت در دوره‌های گذشته می‌توان به این نتیجه رسید که افزایش دارایی‌ها در کسب درآمد بیشتر توسط شرکت، تأثیرگذار بوده است یا خیر.

گردش دارایی = فروش خالص / میانگین جمع دارایی­‌ها

گردش دارایی‌های ثابت:

بیانگر میزان تأثیرگذاری دارایی‌های ثابت شرکت بر کسب درآمد آن است.

گردش دارایی‌های ثابت = فروش خالص / میانگین دارایی­‌های ثابت

دوره پرداخت بدهی‌­ها:

نشان­ دهنده مدت‌ زمانی است که طول می­‌کشد تا شرکت بدهی خود را با تامین‌ کنندگان – بدهی بابت خرید مواد اولیه به‌صورت نسیه – تسویه کند.

دوره پرداخت بدهی‌­ها = متوسط حساب­‌های پرداختنی *۳۶۵ / خرید نسیه

نسبت گردش سرمایه جاری:

سرمایه در گردش، تفاوت دارایی جاری از بدهی جاری شرکت است. این سرمایه، بخشی از خالص دارایی‌های جاری است که مستقیم یا غیرمستقیم تسهیلاتی را در چرخه تولید ایجاد می‌کند.

گردش سرمایه جاری = فروش / سرمایه در گردش

نسبت موجودی کالا به سرمایه در گردش:

با توجه به اینکه یکی از اجزای تشکیل‌ دهنده دارایی جاری، موجودی کالا است، نسبت موجودی کالا به سرمایه در گردش نشان‌ دهنده آن است که چه مقدار از سرمایه در گردش شرکت را موجودی کالا تشکیل داده است.

موجودی کالا به سرمایه در گردش = موجودی کالا / سرمایه در گردش

منظور از نسبت‌های سودآوری چیست؟

توانایی شرکت برای تولید درآمد مرتبط با عملکرد و سود سهام، دارایی‌های ترازنامه، هزینه‌های عملیاتی و سهام را اندازه‌گیری می‌کند. مهم‌ترین نسبت های مالی سودآوری شامل موارد زیر می‌شوند:

بازده دارایی‌­ها:

نشان‌ دهنده آن است که شرکت چگونه از منابع و دارایی تحت اختیار خود برای کسب سود بهره برده و برای سرمایه‌گذاران و اعتباردهندگان خود بازدهی ایجاد کرده است. نسبت بازده دارایی‌ها می‌تواند شاخص نهایی برای ارزیابی کفایت و کارایی مدیریت شرکت باشد.

بازده دارایی = سود خالص / میانگین جمع دارایی­‌ها

بازده حقوق صاحبان سهام:

شیوه‌ای برای اندازه‌گیری میزان سودآوری شرکت است که روش ایجاد سود با استفاده از سرمایه سهامداران را روشن می‌کند.

بازده حقوق صاحبان سهام = سود خالص / حقوق صاحبان سهام

حاشیه سود ناخالص:

عملیات اجرایی و کسب درآمد شرکت را ارزیابی می‌کند و همچنین توانایی شرکت در کنترل بهای تمام‌ شده کالای فروش رفته را بررسی کرده و رابطه‌ بین فروش و هزینه‌های تولید کالای فروخته‌ شده را نشان می‌دهد.

حاشیه سود ناخالص = سود ناخالص / فروش

حاشیه سود عملیاتی:

نسبت سود عملیاتی نشان‌ دهنده این است که هر یک ریال فروش محصولات یا خدمات چه تأثیری در سود عملیاتی شرکت دارد.

حاشیه سود عملیاتی = سود عملیاتی / فروش

حاشیه سود خالص:

درصد حاشیه سود خالص شرکت نشان‌ دهنده این است که از هر ۱ تومان فروش شرکت چه مقدار آن به سود خالص تبدیل‌ شده است.

حاشیه سود خالص = سود خالص / فروش

برای دانستنیهای مالیاتی و حسابداری با موسسه حساب جم همراه باشید.